Papa

Başlığın diğer anlamları için Papa (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Papa I. Franciscus
Kutsal Makam • Kardinaller Heyeti
Ekümenik Konsil
Piskoposçu Yönetim
Latin Kilisesi • Doğu Katolik Kiliseleri

Geçmiş

Tarihçe

Hıristiyanlık • Katoliklik
Apostolik Veraset
Kilise'nin Dört İşareti • On Emir
İsa'nın Çarmıha Gerilişi
Dirilişi & Göğe Yükselişi
Meryem'in Göğe Kabulü
Katolik Kilisesi'ne Eleştiriler

Teoloji

Üçlü Birlik

Baba Tanrı • Oğul İsa • Kutsal Ruh
Katolik Teolojisi • Apolojetik
İlahi lütuf • Sakramentler
Araf (Hıristiyanlik) • Kurtuluş
Orijinal Günah • Azizler • Dogma
Bakire Meryem • Meryemoloji
Siret-i Meryem

Litürji ve Tapınma

Katolik Litürji
Efkaristiya • Tapınma Duası
Litürjik Yıl • Kanonik İncil

Ayin ve Tören

Roman Ayini • Ermeni Ayini
İskender Ayini • Bizans Ayini
Antakya Ayini
Batı Süryani Ayini
Doğu Süryani Ayini

Diğer Konular

Kilise ve bilim • Ekümenizm
Evrim Teorisi • Monastisizm
Dua • Müzik • Sanat

Papalık amblemi

Papa, Roma Başpiskoposu, Roma Katolik Kilisesi'nin başı, Katolik Hristiyanların dini lideri. Katoliklere göre Havari Petrus'un halefidir.

İlk zamanlar tüm pisikoposlara verilen papa unvanı, sonraları yalnız Roma Pisikoposu için kullanılmaya başlandı. Katolik kilisesi, kilise çerçevesinde Petrus ve haleflerinin temsil ettiği en yüce makam olan papalığın tanrısal bir kurum olduğunu iddia eder: İsa, papalık görevini Petrus'a devretmiş ve Petrus da Uruc'dan itibaren bu görevi fiilen yapmıştır. Kilisede yerleşmiş bir geleneğe göre Petrus, Roma'da din kurbanı olarak ölmüştür, dolayısıyle de en tabiî halefleri Romalı piskoposlardır.

Tarih

Papalık tarihi birçok bakımdan kilise tarihiyle birleşir; bununla birlikte bu tarihin bazı dönemleri Papalık kurumunun gelişmesi bakımından ayrı bir özellik taşır. İlk üç yüzyıl boyunca papalar, daha çok Roma kilisesine önem vermişlerdi; ama kısa bir süre sonra çeşitli ölçülerde başka kiliselere de karışmaya başladılar: örneğin papa I. Clemens'in Korinthoslulara Mektup'u(en) (1. yüzyıl sonu); papa Victorios'un paskalyanın tarihi konusunda çıkan tartışmalara müdahalesi (2. yüzyılın sonu) vb. büyük kiliselerarası konsiller döneminde (4. ve 5. yüzyıl) papanın önderlik etkisi daha da açıkça belirdi; 451'deki Kadıköy Konsili, "Petrus'un papa Leo'nun ağzında iradesini bildirdiğini" ileri sürdü. Doğu kilisesinin Batı kilisesinden ayrılması, Papalığın batıdaki etkisini büyük ölçüde arttırdı; buna karşılık Doğu, yavaş yavaş Papalıktan koptu ve Michael Kerularios'un ortaya attığı mezhep ayrılığıyla (1054) Papalığın yargılama yetkisini tanımaz oldu. Papalık tarihinin en buhramlı dönemi 10. yüzyıla ("Karanlık yüzyıl" adı verilen dönem) rastlar. Bu dönemde Papalık, Roma'da çeşitli hiziplerin elinde oyuncak oldu; Papalığın Roma'dan ayrılıp Avignon'a yerleştiği Avignon Papalığı'ndan itibaren, papalar özellikle Fransız siyasetinin etkisinde kaldılar; bir ara üç ayrı yerde (Roma, Avignon, Pisa) aynı anda üç ayrı papanın bulunduğu büyük ayrılık döneminden (1378-1417) itibaren de, Kiliselerarası konsilin papaya üstünlüğünü savunan "uzlaştırma" teorisi ağır basmaya başladı. Diğer buhramlı dönemler küçük sarsıntılarla atlatıldı. (Rönesansta din duygusunun zayıflaması, Protestan reformu, aydın zorbalık devri ve Napolyon devri). Buna karşılık papalık, 11. yüzyılın sonuyla 14. yüzyılın başı arasında VII. Gregorius'un (1073-1085) reformları ve Laterano konsillerinin (özellikle Papa III. Innocentius tarafından toplanan 4. Laterano konsili) aldığı disiplin kararları sayesinde çok parlak bir dönem yaşadı. Bugün, papalığın yalnız kilise içinde büyük etkisi vardır. IX. Pius, Sillabus (1864) adlı genelgesiyle liberal ve modern akılcı düşünceleri mahkûm ettikten sonra Leo XIII'ün Rerum Novarum (1891) adlı genelgesinden itibaren, Papalık, sosyal sorunları ele almak için geniş bir çaba gösterdi ve XXIII. Johannes'in papalığı sırasında çağdaş dünya meseleleriyle yakından ilgilendi.

Papalık ve imparatorluk mücadelesi

Enginasazyon 13 yüzyılda kurulmuştur ve ateşli ayaklanmaların önüne geçmesi için kurulmuştur

Papalık ve imparatorluk mücadelesi, Almanya ve İtalya'da, kilise otoritesiyle (Papalık) laik otoriteyi (İmparatorluk) karşı karşıya getiren mücadeledir (1154-[250). Papaz ve piskoposların tayini konusundaki anlaşmazlığa son veren Worms konkordatosundan sonra (1122), Guelfiler (papa taraftarları) arasındaki rekabet, imparatorluk etkisini zayıflattı ve papaların Alman ruhban sınıfı üzerindeki otoritesini arttırma ve imparatorluk seçimlerine müdahale imkânını sağladı. Fakat Friedrich von Hohenstaufen'in seçilmesi üzerine (1152), Almanya'da Welf'ler ile Stafer'ler barıştı. Gözü yükseklerde olan yeni hükümdar, imparatorluğu bir siyasi varlık haline getirmek istiyordu. Kilise otoritesini zayıflatmayı amaçlayan bu tasarı, Papalık ve İmparatorluk mücadelesinin başlamasına yol açtı. 1154'te papa IV. Adrianus, 1143'ten beri Arnoldo di Brescia tarafından ayaklandırılan Romalıları dize getirmek üzere, Friedrich'i yardıma çağırdı, böylece ona İtalya'ya müdahale etme fırsatını vermiş oldu. 1155'te imparatorluk tacını giyen Friedrich I'in papa ile uzlaştığı sanılıyordu, fakat aslında bu uzlaşma sadece görünüşteydi. 1157'de Besançon'da toplanan diyet'te kardinal Bandielli'nin imparatora kilisenin üstünlüğünü hatırlatması üzerine anlaşmazlık başladı. Bunun üzerine Friedrich I, İtalya'ya girdi, 1158 Roncaglia diyetinde Lombardia şehirlerini boyun eğmeye zorladı. Daha sonra, Adrianus IV'ün ölümü üzerine papa seçimine müdahale etti ve kardinallerin çoğunluğu tarafından seçilen III. Alexander'e (Bandinelli) karşı antipapa IV. Victorius'u çıkardı (1159). Batı ve Doğu krallıklarından destek gören III. Alexander, rakibini aforoz ederek Sens şehrine sığındı ve Lombardiya şehirlerini ayaklanmaya kışkırttı. Bu isyanı bastırmak için, I. Friedrich, 1160'ta Crema'yı ve 1162'de Milano şehrini yakıp yıktı. 1165'te bir kurtarıcı olarak Roma'ya giren, Venedik'in ve Sicilya kralının müttefiki olan papa, şehir birliklerini (Verona birliği, Lombardia birliği, 1167) desteklediği ve Lombardia'da Alessandria kalesini yaptırarak direnme hareketinin başına geçti. İmparatorluk orduları bu kale önünde geri püskürtüldü.

Ayrıca bakınız

Papalar listesi

Kaynakca

Dış kaynaklar

Brusher, Joseph S. (1959) ((İngilizce)). Popes Through the Ages. Princeton, N.J: Van Nostrand. OCLC 742355324.
Dollison, John (1994) ((İngilizce)). Pope-pourri. New York: Simon & Schuster. ISBN 978-0-671-88615-8.
Maxwell-Stuart, P. G. (1997) ((İngilizce)). Chronicle of the Popes: The Reign-by-Reign Record of the Papacy from St. Peter to the Present. Londra: Thames and Hudson. ISBN 0-500-01798-0.
Norwich, John Julius (2011) ((İngilizce)). The Popes: A History. Chatto & Windus. ISBN 978-0-7011-8290-8.

Katolik Kilisesi'nin papaları

1. - 4. yüzyıllar	Petrus Linus Anacletus I. Clemens Evaristus I. Alexander I. Sixtus Telesphorus Hyginus I. Pius Anicetus Soterius Eleuterus I. Victor Zephyrinus I. Callixtus I. Urbanus Pontian Anterus Fabianus Cornelius I. Lucius I. Stephen II. Sixtus Dionysius I. Felix Eutychian Caius Marcellinus I. Marcellus Eusebius Miltiades I. Sylvester Markus I. Julius Liberius I. Damasus Siricius I. Anastasius

5. - 8. yüzyıllar	I. İnnocentius Zosimus I. Bonifacius I. Celestinus III. Sixtus I. Leo Hilarius Simplicius III. Felix I. Gelasius II. Anastasius Symmachus Hormisdas I. Ioannes IV. Felix II. Bonifacius II. Ioannes I. Agapetus Silverius I. Vigilius I. Pelagius III. Ioannes I. Benedictus II. Pelagius I. Gregorius Sabinian III. Bonifacius IV. Bonifacius I. Adeodatus V. Bonifacius I. Honorius Severinus IV. Ioannes I. Theodore I. Martinus I. Eugene Vitalian II. Adeodatus Donus Agatho II. Leo II. Benedictus V. Ioannes Konon I. Sergius VI. Ioannes VII. Ioannes Sisinnius Constantinus II. Gregorius III. Gregorius Zacharias II. Stephanus I. Paulus III. Stephanus I. Hadrianus III. Leo

9. - 12. yüzyıllar	IV. Stephanus I. Paschalis II. Eugenius Valentine IV. Gregorius II. Sergius IV. Leo III. Benedictus I. Nikolas II. Adrian VIII. Ioannes I. Marinus III. Hadrianus V. Stephanus Formosus VI. Bonifacius VI. Stephanus Romanus II. Theodore IX. Ioannes IV. Benedictus V. Leo III. Sergius III. Anastasius Lando X. Ioannes VI. Leo VII. Stephanus XI. Ioannes VII. Leo VIII. Stephanus II. Marinus II. Agapetus XII. Ioannes V. Benedictus VIII. Leo XIII. Ioannes VI. Benedictus VII. Benedictus XIV. Ioannes XV. Ioannes V. Gregorius II. Sylvester XVII. Ioannes XVIII. Ioannes IV. Sergius VIII. Benedictus XIX. Ioannes IX. Benedictus III. Sylvester VI. Gregorius II. Clemens II. Damasus IX. Leo II. Victor IX. Stephanus II. Nicolaus II. Alexander VII. Gregorius III. Victor II. Urbanus II. Paschalis II. Gelasius II. Callixtus II. Honorius II. İnnocentius II. Celestinus II. Lucius III. Eugenius IV. Anastasius IV. Hadrianus III. Alexander III. Lucius III. Urbanus VIII. Gregorius III. Clemens III. Celestine III. Innocentius

13. - 16. yüzyıllar	III. Honorius IX. Gregorius IV. Celestinus IV. İnnocentius IV. Alexander IV. Urbanus IV. Clemens X. Gregorius V. İnnocentius V. Hadrianus XXI. Ioannes III. Nicolaus IV. Martinus IV. Honorius IV. Nicolaus V. Celestinus VIII. Bonifacius XI. Benedictus V. Clemens XXII. Ioannes XII. Benedictus VI. Clemens VI. Innocentius V. Urbanus XI. Gregorius VI. Urbanus IX. Bonifacius VII. Innocentius XII. Gregorius V. Martinus IV. Eugenius V. Nicolaus III. Callixtus II. Pius II. Paulus IV. Sixtus VIII. İnnocentius VI. Alexander III. Pius II. Julius X. Leo VI. Hadrianus VII. Clemens III. Paulus III. Julius II. Marcellus IV. Paulus IV. Pius V. Pius XIII. Gregorius V. Sixtus VII. Urbanus XIV. Gregorius IX. İnnocentius VIII. Clemens

17. yüzyıl-20. yüzyıl	XI. Leo V. Paulus XV. Gregorius VIII. Urbanus X. İnnocentius VII. Alexander IX. Clemens X. Clemens XI. İnnocentius VIII. Alexander XII. İnnocentius XI. Clemens XIII. İnnocentius XIII. Benedictus XII. Clemens XIV. Benedictus XIII. Clemens XIV. Clemens VI. Pius VII. Pius XII. Leo VIII. Pius XVI. Gregorius IX. Pius XIII. Leo X. Pius XV. Benedictus XI. Pius XII. Pius XXIII. Ioannes VI. Paulus I. Ioannes Paulus II. Ioannes Paulus

21. yüzyıl-günümüz	XVI. Benedictus I. Franciscus

Avrupa ülkeleri devlet ve hükûmet başkanları

Devlet
başkanı

BM üyeleri ve gözlemcileri²	Almanya Arnavutluk Andorra Avusturya Azerbaycan¹ Belçika Beyaz Rusya Birleşik Krallık Bosna-Hersek Bulgaristan Çek Cumhuriyeti Danimarka Ermenistan¹ Estonya Finlandiya Fransa Gürcistan¹ Hırvatistan Hollanda İrlanda İspanya İsveç İsviçre İtalya İzlanda Karadağ Kazakistan¹ Kıbrıs Cumhuriyeti¹ Letonya Liechtenstein Litvanya Lüksemburg Macaristan Makedonya Malta Moldova Monako Norveç Polonya Portekiz Romanya Rusya Federasyonu¹ San Marino Sırbistan Slovakya Slovenya Türkiye¹ Ukrayna Vatikan Şehri Yunanistan

Kısmen tanınan²	Abhazya¹ Güney Osetya¹ Kosova Kuzey Kıbrıs¹

Tanınmayan devletler³	Dağlık Karabağ¹ Transdinyester

Hükûmet
başkanı

BM üyeleri ve gözlemcileri²	Almanya Arnavutluk Andorra Avusturya Azerbaycan¹ Beyaz Rusya Belçika Birleşik Krallık Bosna-Hersek Bulgaristan Çek Cumhuriyeti Danimarka Ermenistan¹ Estonya Finlandiya Fransa Gürcistan¹ Hırvatistan Hollanda İrlanda İspanya İsveç İsviçre İtalya İzlanda Karadağ Kazakistan¹ Kıbrıs Cumhuriyeti¹ Letonya Liechtenstein Litvanya Lüksemburg Macaristan Makedonya Malta Moldova Monako Norveç Polonya Portekiz Romanya Rusya Federasyonu¹ San Marino Sırbistan Slovakya Slovenya Türkiye¹ Ukrayna Vatikan Şehri Yunanistan

Kısmen tanınan²	Abhazya¹ Güney Osetya¹ Kosova Kuzey Kıbrıs¹

Tanınmayan devletler³	Dağlık Karabağ¹ Transdinyester

¹ Avrupa ile Asya arasındaki sınırın tanımına bağlı olarak kısmen ya da tamamen Asya'da.
² En az bir Birleşmiş Milletler üyesi tarafından tanınan devletler
³ Herhangi bir Birleşmiş Milletler üyesi tarafından tanınmayan devletler

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/17/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.