İzmir Saat Kulesi
| İzmir Saat Kulesi | |
|---|---|
 İzmir Saat Kulesi | |
| Genel bilgiler | |
| Tür | Saat kulesi |
| Mimari tarz | Osmanlı mimarisi |
| Konum |
Konak, İzmir, Türkiye  |
| Koordinatlar | 38°25′8.04″K 27°07′43.22″D / 38.4189°K 27.1286722°D |
| Tamamlanma | 1901 |
| Yükseklik | 25 metre |
| Tasarım ve inşaat | |
| Mimar | Raymond Charles Péré |
İzmir Saat Kulesi, İzmir'de Osmanlı padişahı II. Abdülhamid'in tahta çıkışının 25. yıldönümünü kutlamak için 1901'de inşa edilmiş tarihi saat kulesi.
Konak Meydanı'ndaki İzmir Hükümet Konağı, Kemerlatı Çarşısı girişi, Konak Yalı Camii ve İzmir Büyükşehir Belediyesi binası arasındaki alanda yer alır. 25metre yüksekliğinde dört katlı olan kule, Sultan II. Abdülhamit’in iradesi gereği Osmanlı vilâyetlerinde aynı dönemde meydana getirilmiş birçok saat kulesinden birisidir ancak özgün mimarisi ve yapımında izlenen yöntem gibi nedenlerle diğer saat kuleleri arasında özel bir yer edinmiştir.[1] Osmanlı saat kuleleri içinde en estetik görünüşlü ve en zarifi olarak kabul edilir[2]
İzmirli mimar Raymond Charles Péré tarafından tasarlanan kulenin saatinin Alman imparatoru II. Wilhelm tarafından hediye edildiğine dair kayıtlar vardır.[1]
Tarihi
Sultan Abdülhamid’in tahta çıkışının 25. yıldönümü olan 1900 yılında cülûs yıldönümü için tüm imparatorlukta, büyük kutlamalar organize edilmekte ve günün anısına kalıcı eserler yaratmak için çalışılmakta idi. Bu süreç içinde Devrin İzmir valisi, Kamil Paşa 1 Ağustos 1900 tarihinde yerel yöneticileri, mülkî ve askerî idareciler, memurlar ve şehrin ileri gelenleriyle bir toplantı gerçekleştirmiş; Sarı Kışla yakınında çeşmeli bir saat inşa edilmesi bu toplantıda kararlaştırılmıştır.[1]
İnşaatı gerçekleştirmek üzere oluşturulan inşaat komisyonu, İzmirli mimar Raymond Charles Péré’nin Arap mimarîsi üslubunda hazırladığı Çeşmeli Saat Kulesinin tasarımını uygun buldu. İnşaatın temel atma töreni 1 Eylül 1900’de Abdülhamid'in 24. cülus yıldönümü kutlamaları sırasında atıldı. Kulenin inşaatı 1901 yılı Ağustos ayı içinde genel hatlarıyla tamamlandı. Saatlerin tedarik edilmesi ve diğer eksiklerin törenden sonra tamamlanmasına karar verildi ve açılış, Abdülhamid'in 25. cülus yıldönümü olan 1 Eylül 1901’de yapıldı.
Saatin dönemin Alman İmparatoru Kayzer II. Wilhelm tarafından Osmanlı-Alman yakınlığı nedeniyle hediye edildiğine dair bir takım kayıtlar vardır.
Kulenin üzerine II. Abüldhamid'in iktidarını yansıtmak amacıyla çeşitli semboller yerleştirilmişti. Saatlerin hemen altına iki tarafa tuğra, iki tarafa Osmanlı arması vardı. Cumhuriyet devrine, Osmanlıları hatırlatan ve öven yazı, işaret ve sembollerin kaldırılmasına ait kanunun çıkmasından sonra arma ve tuğralar kazınmış, yerlerine ay-yıldız yapılmıştır. [3]
Kule, 5.2 şiddetindeki 1974 İzmir Depremi sırasında hasar aldı. Bu depremde saat kadranları üzerindeki son kat yıkılmış ve saat depremin oluş saati olan 02:04'te durmuştur.[4] İki yıl içerisindeyse kule onarılmış ve saat tekrar çalışır vaziyete getirilmiştir. Saati 2016 yılına kadar çalışır halde gelmiştir.
2016 Türkiye askerî darbe girişimi sonrasında demokrasiyi korumak adına düzenlenen eylemler sırasında 16 Temmuz 2016'da saat kulesi hasar görmüş, saat ve çeşmeler çalınmıştır.[5][6]
Mimari özellikleri
81 metrekare taban üzerine sekizgen şekilde ve dört basamaklı haç biçimde mermer bir platform üzerine yapılan Saat Kulesi, 25 metre yüksekliğinde ve dört katlıdır. Kulenin platformu beyaz mermerden, diğer bölümleri ise kesme taştan yapılmıştır Şadırvan anlayışında tasarlanmış dairesel esas etrafında dört çeşmesi vardır ve kolonlar Kuzey Afrika temasını taşır. Gövdenin dört bir tarafında, orta yerinde açılmış at nalı kemerli küçük nişli balkon görüntüsü veren unsurlar görülür. Bunun üzerinde, Doğu ve Batı yönlerinde birer Osmanlı arması, Kuzey ve Güney yönlerinde ise Sultan II. Abdülhamit’in tuğraları kabartma olarak yapılmıştır.
Gövde üzeri, içleri beş kollu yıldızlarla doldurulmuş baklava dilimli kabartmalarla bezenmiştir. Gövdenin üst bölümü üç sıra mukarnasla genişletilmiş ve dış yüzüne dört adet 75 cm. çapında saat konulmuştur.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
Kaynakça
- 1 2 3 Yetkin, Sabri. "Saat Kulesi". Ahmet Priştina Kent Arşivi ve Müzesi web sitesi (. 10 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160810174138/http://www.apikam.org.tr/IzmirdenBirKose/33. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2016.
- ↑ Aymalı, Ömer. "Osmanlı saat kuleleri". Dunyabulteni.net sitesi 3 Eylül 2013. 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160807123216/http://www.dunyabulteni.net/haber/272993/osmanli-saat-kuleleri. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2016.
- ↑ Yılmaz, Fikret. "Tarihsel Süreç İçinde Konak Meydanı". İzmir Büyük Şehir Belediyesi Kent Kitaplığı, Eylül 2003. https://www.academia.edu/1526452/Tarihsel_S%C3%BCre%C3%A7_%C4%B0%C3%A7inde_Konak_Meydan%C4%B1. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2016.
- ↑ Çetin Özkan, İbrahim Kaya (Ağustos 2011). "İşte saat, işte tarih, işte tanık" (Basılı yayım). NTV Tarih: 6, 7. ISSN 1308-7878.
- ↑ "İzmir'deki tarihi Saat Kulesi'nde ağır hasar". Hürriyet gazetesi 16 Temmuz 2016. http://www.hurriyet.com.tr/yerel-haberler/izmir-haberleri/izmir-deki-tarihi-saat-kulesi-nde-agir-hasar_309919/. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2016.
- ↑ "Büyükşehir'den Saat Kulesi için suç duyurusu". Haberturk.com sitesi, 18 Temmuz 2016. 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160817122355/http://www.haberturk.com/gundem/haber/1268337-buyuksehirden-saat-kulesi-icin-suc-duyurusu. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2016.
Wikimedia Commons'ta İzmir Saat Kulesi ile ilgili çoklu ortam kategorisi bulunur.