1556 kuyruklu yıldızı

10 Mayıs 1556 tarihli depremin İstanbul'da yarattığı hasarı gösteren bu gravür, aynı yıl, Nürenberg'de tek sayfalık bir gazetede basılmıştı. İnsanlar kaçışmakta ve deniz dalgalanmaktadır. Üstte ortada 1556 kuyruklu yıldızı görülmektedir. Orta Çağ Avrupalılarının inancına göre bir kuyruklu yıldız yakında olacak bir bir facianın işaretidir. Soldaki ay tutulması muhtemelen 24 Mayıs'taki kısmi ay tutulmasını göstermektedir.

1556 Kuyruklu Yıldızı (C/1556 D1), 13 Mart 1556'da Dünya'ya en fazla yaklaşmış bir kuyruklu yıldızdır. En parlak halinde Satürn kadar parlak ve gökyüzünde 3 derelik bir açı uzunluğundaydı. Yörüngesi kesin hesaplanmamıştır ama Dünya'ya en yakın mesafesinin yaklaşık 0,0835 Astronomik birim (32,5 ay uzaklığı) olmuştur.[1] Daha sonradan kesin olarak hesaplanmıştır.[2]

1556 kuyruklu yıldızı V. Karl'ın doktoru ve matematikçisi Paul Fabricius tarafından gözlemlenmiştir. Bu kuyruklu yıldız İmparator V. Karl'ı o kadar korkutmuştur ki, bu kuyruklu yıldızın kendi ölümünün habercisi olduğuna inanarak tahtını kardeşi Ferdinand'a, aile topraklarını da oğlu II. Felipe'e terketmiştir. V. Karl sadece 12 hizmetçi ile, Portekiz sınırına yakın Placentia kentindeki bir manastırda çekilmiş, ömrünün geri kalanını ibadet ederek geçirmiştir.[3]

Kuyruklu yıldız çeşitli Batılı gözlemciler tarafından ilk olarak 5 veya 8 Mart tarihinde kaydedilmiş ve Avrupa'da nisanın sonlarına kadar görülebilmiştir.[4] 1556 kuyruklu yıldızı Çin'de de gözlemlenmiştir. 1 Mart'ta ilk belirdiğinde yaklaşık 1 derece uzunluğundaydı, zamanla 3 dereceye kadar uzamış, yaklaşık 10 Mayıs'ta yok olmuştur.

Geçmişi ve geleceği

1556 kuyruklu yıldızının Viyana'lı astronom Paul Fabricius tarafından çizilmiş yörünge haritası. Bu haritanın keşfi sayesinde 1556 kuyruklu yıldızının yörüngesi doğru olarak hesaplanabilmiş ve 1264 kuyruklu yıldızı ile aynı olmadığı bulunmuştur.

Edmond Halley, gözlemcilerin tariflerine dayanarak bu kuyruklu yıldızın yörüngesini hesaplamıştır. Daha sonra, R. J. Hind, Halley'in kullandığı verilerden birinin diğerleri ile tutarsızlığını farketmiş, hatayı onu başka bilgiler ışığında düzelterek 1847'de aşağıdaki yörünge parametrelerini yayımlamıştır:[4] Hind, 1556 kuyruklu yıldızını 1264'te gözlemlenmiş bir diğer kuyruklu yıldıza çok benzediğini iddia etmişti. Ancak 292 yıl sonra, 1848'de, bir kuyruklu yıldız gözlemlenmedi. Donati'nin gözlemlediği 1858'de kuyruklu yıldızın bu 1556 kuyruklu yıldızı olduğu, başka gök cisimleri ile etkileşerek yörüngesinin etkilendiği iddia edilmiştir.[5] Son iki yüzyıl boyunca gözlemlenen kuyruklu yıldızların hiçbiri ne 1264 ne de 1556 kuyruklu yıldızlarıyla bir benzerlik göstermiştir.[6] Nitekim, Martin Hoek, Fabiricius'un ilk gözlemlerini kaydettiği belgeyi keşfederek 1264 ve 1556 kuyruklu yıldızlerının aynı olamayacaklarını kanıtladı ve şu yörünge parametrelerini hesapladı:[7][8]

Perihelion 1556, 22 Nisan, 18:46 GMT
ω 100°52'6
Ω 175°13'9
ι 32°25'7
Perihelion uzaklığının logaritması 9.69092
x = 9.99936 r sin (v + 6°50'95)
y = 9.99481 r sin (v + 276°27'11)
z = 9.20386 r sin (v + 112°50'29)
Heliosentrik rotasyon, doğrudan.

1556 kuyruklu yıldızının uzak bir gök cismi ile etkileşerek üç parçaya bölündüğü ve bunların 1843, 1880 ve 1882'de görüldüğü iddia edilmiştir. Bu üç kuyruklu yıldızın Güneş'ten en uzak noktaları 1556 kuyruklu yıldızı ile aynıdır.[9]

Kaynaklar

  1. ↑ http://neo.jpl.nasa.gov/ca/historic_comets.html
  2. ↑ "Historic Comet Close Approaches". 2 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20131202225417/http://neo.jpl.nasa.gov/ca/historic_comets.html. Erişim tarihi: 23 Haziran 2010.
  3. ↑ "Chronology of Comets". New York tımes. 9 Ekim 1858. http://query.nytimes.com/mem/archive-free/pdf?_r=1&res=9A02E4D81131EE34BC4153DFB6678383649FDE. Erişim tarihi: 23 Hazıran 2010.
  4. 1 2 J. R. Hind (1848). On the expected return of the great comet of 1264 and 1556. G. Hoby. http://books.google.com/books?id=2Jw5AAAAcAAJ&pg=PA41.
  5. ↑ "The Comet". Robert Merry's Museum, sf. 137-139). 1858. 30 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130930155855/http://www.merrycoz.org/museum/DONATI2.HTM. Erişim tarihi: 24 Haziran 2010.
  6. ↑ David Seargent (2009). The greatest comets in history: broom stars and celestial scimitars. Springer. s. 99. ISBN 9780387095127. http://books.google.com/books?id=DFgMAaU3vA8C&pg=PA99.
  7. ↑ P. Vélon, GA Tammann. "Astronomical Broadsheets, Forerunners of the IAU circulars". 6 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120106013754/http://www.eso.org/sci/publications/messenger/archive/no.16-mar79/messenger-no16-4-6.pdf. Erişim tarihi: 24 Haziran 2010.
  8. ↑ Herschel, A. S. (1917). "Observations by Fabricius and Heller of the Comet of 1556; being the substance of a paper by Karl von Littrow in "Sitzungberichte der Wiener Akademie"". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, Vol. 77, p.633 77: 633. http://articles.adsabs.harvard.edu//full/1917MNRAS..77..633H/0000643I001.html. Erişim tarihi: 23/6/2010.
  9. ↑ Forbes, G. (1908). "Comet of 1556 ; its possible breaking up by an unknown planet into three parts, seen in 1843, 1880, and 1882". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 69: 152. http://adsabs.harvard.edu/full/1908MNRAS..69..152F. Erişim tarihi: 23/6/2010.
This article is issued from Vikipedi - version of the 12/9/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.