1905 Polonya Krallığı Devrimi
| 1905 Polonya Krallığı Devrimi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 1905 yılındaki sokak gösteriler | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
|
| ||||||
1905 Polonya Krallığı Devrimi, Polonyalıların sanayileşmiş Lodz kentinde başladıkları Rus devriminden etkilenerek hem işçi hemde ulusal haklarını istemesiyle meydana gelen ayaklanmadır. Bazı Polonyalı tarihçiler bu ayaklanmayı Rusya İmparatorluğuna karşı meydana gelmiş dördüncü Polonya ayaklanması olarak kabul eder.
Arka plan
1901-1903 arasında Rusya'da olduğu gibi Polonya'da da Ekonomik koşullar oldukça kötüydü. Özelikle Rus-Japon Savaşı ile durum daha da kötüye gitti. 100.000'den fazla Polonyalı işçiler işlerini kaybetti. Bununla birlikte birçok Polonyalı karşı oldukları halde zorunlu askerlik kapsamında asker olmuştu. Yaklaşık 100 senedir uygulanan Ruslaştırma politikalarıda halkın tepkisinin büyük olmasına neden oldu.
Ekonomik sıkıntıların aynısı bağlı oldukları Rusya'da da yaşanıyordu. Buna karşılık Ruslar ayakaladılar. Rus devrimi ile ilgili haberler bütün ülkeye hızla yayıldı. Haberleri alan Polonyalılar'da Polonya Sosyalist Partisi - Devrimci Fraksiyonu ve Polonya Sosyalist Partisi öncülüğünde diğer yoldaşları gibi ayaklanacaklardı.
Devrim
19. yüzyılda Łódź kenti, Polonya'nın en sanayileşmiş kentiydi. Bu yüzden kent, sosyalist hareketin kalesi durumuna gelmişti. 22 Ocak'ta Łódź'da işçiler greve gitti. Aynı şekilde Varşova'da da önemli sanayi merkezlerinde gösteriler yaygınlaşarak 14 Ocak'ta genel grev vardı halini aldı. Birkaç gün içinde Varşova'da 90'dan fazla kişi öldü.
28 Ocak'ta PPS ve Polonya ve Litvanya Sosyal Demokrasi Partisi ülkenin genelinde grev çağrısında bulundu. Çağrıya 400.000 işçi uyarak greve gitti. Grevler dört hafta sürdü. Meydana gelen grevler sadece bir başlangıç oldu. 1905-1906 yılları arasında 1,3 milyona yakın Polonyalı greve gitmişti. Protestocuların talebi işçiler için daha iyi çalışma ortamı ve daha çok politik özgürlüktü. Şubat ayında üniversite öğrencileri Lehçe eğitim hakkı talep ederek greve gitti. Daha sonra lise öğrencileri bu talepte bulundu. Hatta bazı ilkokullarda da bu talep vardı. Polonya'da bazı okularda grev süreleri üç yıla kadar çıkmıştı. Rus hükümeti bu talepler karşısında tavizlerde bulunarak derslik Lehçe kullanımı ile ilgili bazı kısıtlamaların kaldırılmasını kabul etti. Ancak işçiler hala tatmin olmamıştı. 1 Mayıs İşçi bayramında Büyük gösteriler düzenlendi.
Sonrası
1906-1907 arasında işçiler gösteriler düzenledi. Bu gösteriler esnasında zaman zaman silahlı çatışmalar meydana geliyordu. 1906 yılında olaylar sona ermişti. Bu sefer Ruslar grevci işçileri kitlesel olarak işten çıkarmaya başladı. Polonya'daki huzursuzluklardan dolayı Ruslar burada 250.000-300.000 kişilik bir ordu tutmak zorumda kaldı. Ayaklanma ile birlikte Polonyalı köylüler arasında ulusal bilinç yükselmişti.