Ağız kopuzu
Damboi veya ağız kopuzu, çıkış yeri Asya olan, Orta Çağdan günümüze kadar gelmiş bir çalgı aletidir. Adını "dammm dammmmm" şeklinde çıkardığı sesten alır. Ağız kopuzu Orta Asya Türk cumhuriyetleri ve Kuzey Moğolistan taraflarında çeşitli alaşım metallerden, Hindistan ve okyanus adalarında ise bambu sıyırmasından yapılan, esas işlevi hem enstrümanın titreşimi hem de ağız boşluğu hacminin ve de nefes yönünün değiştirilerek ses meydana getirilmesi olan, yaklaşık 6000 yıllık bir geçmişe sahip vurmalı-nefesli çalgıdır.
Çeşitli boylarda ve şekillerde bulunan bu çalgıya Avrupa ve Amerika'da ise "ağız arpi" denmektedir.
Özellikle etnik müziklerin ve şaman ayinlerinin vazgeçilmezi olan ağız kopuzu, Türk kültüründe izlerini tarak çalınması olarak gösterir.
"Kopuz" sözü
Türk dillerinde «kopuz» sözü farklı farklı söylenir. Mesela Tıva Türklerinde kullanılan Homus ( Хомус ) ya da demir kopuz ( Демир хомус ) sözü ağız kopuzunu ifade eder. Ayrıca Türk Dünyasında şu söyleniş şekilleri de vardır: Komuz, kobuz, homıs, kobız yanı sıra şankobız, kılkobız, hılhomus, çartıhomus v.b. Bazıları ağız kopuzunu ifade ederken bazıları farklı müzik enstrumanları için kullanılmaktadır.
Dış bağlantılar
- Ağız Kopuzuna Hızlı Başlangıç, Caner Başaran blogu. Erişim tarihi: 1 Nisan 2015.