Bell AH-1 Cobra
| AH-1 HueyCobra/Cobra | |
|---|---|
 | |
| Türü | Saldırı helikopteri |
| Ulusal köken |
 Amerika Birleşik Devletleri |
| Üretici | Bell Helicopter |
| İlk uçuş | 7 Eylül 1965 |
| Hizmete giriş | 1967 |
| Durumu | Etkin |
| Ana kullanıcı | ABD Kara Kuvvetleri |
| Diğer kullanıcılar |
Japon Öz Savunma Kuvvetleri Kore Cumhuriyeti Ordusu Ürdün Kraliyet Hava Kuvvetleri İsrail Hava Kuvvetleri |
| Üretim aralığı | 1967- |
| Üretim sayısı | 1,116 |
| Birim maliyeti | US$11.3 milyon (1995) (AH-1 HueyCobra) |
| Gelişimi | Bell UH-1 Iroquois |
| Değişimleri |
Bell AH-1 SeaCobra/SuperCobra Bell 309 KingCobra |
AH-1 Kobra, Bell Helicopter firması tarafından üretilen tek ve çift motorlu taarruz helikopteri. Türünün öncülerindendir ve modelleri bugün dünyanın birçok ordusu tarafından hâlâ kullanılmaktadır. Yüksek performans ve ateş gücünü küçük bir gövdeye sığdırmış nadir savaş helikopterlerindendir.
AH-1 helikopterleri Amerikan ordusunun taarruz helikopter filosunun bel kemiğini oluşturmaktaydı fakat Ordu yeni alınan AH-64 Apachelerle değiştirilmiştir Buna rağmen AH-1 helikopteri Güney Kore, İsrail, İran, Japonya, Pakistan, Tayvan ve Türkiye başta olmak üzere diğer uluslar ve ordular tarafından kullanılmaya devam edilmektedir.Ayrıca çift motorlu verisiyonları Amerikan deniz piyadeleri kolordusunda ana taarruz helikopteri olarak kullanılmaya devam etmektedir. Bazı ihtiyaç fazlası AH-1 helikopterleri de yangın söndürme helikopterlerine dönüştürülmüştür.
Gelişim Süreci
ABD, Vietnam Savaşı'nı kazanmanın yolunun helikopterlerden geçtiğini düşünerek ulaştırma maksatlı modeller üretmeye karar verdi. Bu amaçla, sivil benzerleri gözönüne alınarak bazı ulaştırma helikopterleri üretildi. Ancak bu ilk örnekler, kapıya monte edilen makineli tüfekler tarafından sağlanan savunma dışında düşman etkilerine karşı oldukça savunmasızdılar. Acil bir durum olduğunda Jet uçakları helikopterlerin yardımına gidebiliyordu fakat çoğu zaman bu yeterli değildi. Ayrıca jet motorlu uçakların stol süratleri nedeniyle helikopterler gibi yavaş uçan araçlarla birlikte hareket ederek onlara refakat etmesi çok zordu.
Bell firması 1950'den beri helikopter üretiyordu, ürettikleri UH-1 ABD Ordusu'nda geniş çaplı olarak kullanılıyordu. Tasarlanan yeni savaş helikopteri ise küçük, hafif, yüksek performanslı ve ince gövdeli olmalıydı. Gövdenin ince tutulması helikopterin isabet alma ihtimalini azaltacaktı.
Vietnam Savaşı'nın uzamasıyla birlikte daha çok helikoptere ihtiyaç duyulmaya başlandı. Bu savaşta kullanılması düşünülen Lockheed firmasının Ah-56 Cheyene helikopterinin eksikleri vardı ve çok hantaldı. Bunun üzerine AH-1'lerin kullanılmasına karar verildi. Kısa süre sonra AH-1'ler vazgeçilmez olduklarını kanıtladılar. O zamanki AH-1'lerin ateş gücü; burun altındaki 20 mm.'lik üç namlulu otomatik top, TOW Anti-tank füzeleri ve Hydra roketlerinden oluşuyordu.
AH-64 Apache'lerin gelmesiyle geçmişte ABD ordusu filosunun belkemiğini oluşturan AH-1'lerin neredeyse tamamını Apache'lerle değiştirmiştir. Şu anda sadece Amerikan Deniz Piyade Kolordusu Amerikan Hava Süvari Taburu AH-1 kullanmaktadır. Diğer AH-1 ve UH-1'ler Ulusal Muhafız'lara tahsis edilmiştir. AH-1'lerin tasfiye edilmesi askerler tarafından pek iyi karşılanmamıştır. Daha geniş elektronik donanıma sahip olsa da AH-64, AH-1'lerin hızına ve manevra kabiliyetine sahip değildi. Bu yüzden Amerikan Deniz Piyadeleri AH-1W Super Cobra helikopterlerini kullanmaktadır ve daha üst bir modeli olan AH-1Z Viper cobra da geliştirilmektedir.
Super Cobra, normal AH-1'den daha kuvvetli motora ve daha yeni elektronik ekipmana sahiptir. Ayrıca Super Cobra'lara AIM-9 Sidewinder (Saydvindır) havadan havaya füzeleri ve HELLFIRE(Helfayr) füzeleri monte edilebilir.
Kullanıldığı Muharebeler
ABD Ordusu tarafından 1968'de Vietnam Savaşı'ndaki Tet saldırısında kullanılan AH-1 Kobra, 1983 yılındaki Grenada işgali sırasında da Deniz Piyadeleri'ni desteklemekle görevlendirildiler.
İran-Irak Savaşı'nda Irak ordusuna ait 6 adet Mi-24 İran AH-1J'ler tarafından düşürüldü.
Çöl Fırtınası Operasyonu'nda Amerikan Deniz Piyade Kolordusuna ait 78 adet AH-1 Cobra ve Sea Cobra 1.273 sorti yapmış ve hiç kayıp vermemiştir.
İsrail geçmişte bu helikopterleri Suriye'ye ait tankları yok etmekte de kullanmıştır. Bunların arasında modern T-72 Sovyet tankları da vardır.
Türkiye uzunca bir süredir AH-1'leri PKK'ya karşı düzenlenen operasyonlarda kullanmaktadır.
Kullanan Ülkeler
- ABD
- Amerikan Ordusu
- Amerikan Deniz Piyadeleri
- AH-1W (yaklaşık 269 adet)
- Amerikan Deniz Kuvvetleri
- AH-1W (7 adet)
- Bahreyn
- AH-1E (12 adet)
- TAH-1P eğitim (6 adet)
- Güney Kore
- AH-1S (42 adet)
- AH-1F (20 adet)
- İran
- AH-1J (70 adet)
- İsrail
- AH-1S "Zefa" צפע (yaklaşık 50 adet)
- Japonya
- AH-1S (Fuji Heavy Industries tarafından üretilmiş 89 adet)
- Pakistan
- AH-1S (20 adet)
- AH-1F (20 adet + 20 adet sipariş verildi)
- Tayland
- AH-1F (3 adet)
- Tayvan
- AH-1W (63 adet)
- Türkiye
- AH-1W (8 adet)¹
- AH-1P/S (27 adet)¹
- Ürdün
- AH-1F (33 adet)
Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından, PKK ile mücadelede ihtiyaç duyulması dolayısıyla alınmaya başlanmıştır. Şu anda Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde 35¹ adet AH-1 Kobra helikopteri vardır.
¹Resmi değildir
AH-1 Modelleri
(kronolojik olarak sıralanmıştır)
- AH-1G - ABD için üretilen ilk model, 1966
- AH-1Q - tamamen yeni silah ve hedefleme sistemleri, bütün ekipmanların motorun altına alındı
- AH-1S - Amerikan ordusunu modernleştirme projesi gereği TOW roketlerinin silah ateşleme sistemleri yenilenmiştir, 1980
- AH-1P - denemeler için yeni GFK rotorları takıldı, kokpit ve gece görüş ekipmanları yenilendi
- AH-1E - denemeler için ana silah teknolojisi yenilendi
- AH-1F - Standart Cobra olarak bilinen model, hedefleme sisitemi ve radar uyarı sistemi yenilendi.
- AH-1J Sea Cobra - Amerikan Deniz Piyadeleri ilk model, 2 türbinlidir
- AH-1T Sea Cobra - performans artırıldı
- AH-1W Super Cobra - çoğu parça tamamen değiştirildi, performans artırıldı, yeni silah ve elektronik uçuş sistemleri takıldı
- AH-1Z Viper - 4 palli rotora geçildi, gece görüş sistemi geliştirildi ve Lockheed Martin üretimi hedefleme sistemi takıldı
- Bell 309 King Cobra
Teknik Veriler
AH-1G
| Fiziksel Özellikler | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ağırlık | yüksüz → 2.993 kg (6.6600 lb), yüklü → ? kg | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Uzunluk | 16,2 m (44 ft, 7 in) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Genişlik | rotorla → 13,41 m , rotorsuz → ? | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Yükseklik | 4,1 m (13 ft 5 inç) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Mürettebat | 2; pilot, silahçı (aynı zamanda yardımcı pilot) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Performans | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Motor | 1× Lycoming T53-L-703 turboşaft motoru, 1.100 SBG (820 kW) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hız | 227 km/s, 171 mil/s | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| En Yüksek Kalkış Ağırlığı | 4.535 kg (10.000 lb) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Menzil | 574 km, 357 mil | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hizmet Tavanı | 3.720 m , 12.200 ft | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Güç/Ağırlık Oranı | ? | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ateş Gücü | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Birincil Silah | M197 20 mm'lik otomatik top | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Güdümlü Füzeler | TOW | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Roketler | 2.75 inch roket | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ek Donanımlar | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektronik Donanımlar | ? | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
AH-1S
| Fiziksel Özellikler | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ağırlık | yüksüz → 2.993 kg (6.6600 lb), yüklü → ? kg | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Uzunluk | 13,6 m (44 ft, 7 in) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Genişlik | rotorla → 13,41 m , rotorsuz → ? | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Yükseklik | 4,1 m (13 ft 5 inç) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Mürettebat | 2; pilot, silahçı (aynı zamanda yardımcı pilot) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Performans | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Motor | 1× Lycoming T53-L-703 turboşaft motoru, 1.800 SBG (1.300 kW) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hız | 195 km/s, 120 mil/s | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| En Yüksek Kalkış Ağırlığı | 4.535 kg (10.000 lb) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Menzil | 510 km, 315 mil | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hizmet Tavanı | 3.720 m , 12.200 ft | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Güç/Ağırlık Oranı | ? | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ateş Gücü | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Birincil Silah | M197 20 mm'lik otomatik top | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Güdümlü Füzeler | BGM-71 TOW | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Roketler | 20 mm Hydra Yüksek patlayıcı başlıklı roket | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ek Donanımlar | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektronik Donanımlar | ? | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
AH-1W
| Fiziksel Özellikler | |
|---|---|
| Ağırlık | yüksüz → 4.670 kg (? lb), yüklü → 6,690 kg |
| Uzunluk | 16,26 m (? ft) |
| Genişlik | kanatlarla → 13,41 m , kanatsız → ? |
| Yükseklik | 4,17 m (? ft) |
| Mürettebat | 2; pilot, silahçı (aynı zamanda yardımcı pilot) |
| Performans | |
| Motor | 2× General Electric 2 × 1.690 BG T-700-GE-401 türbinli motor |
| Hız | 281 km/s, ? mil/s |
| En Yüksek Kalkış Ağırlığı | 4.535 kg (10.000 lb) |
| Menzil | 590 km, ? mil |
| Hizmet Tavanı | 5,480 m , 17.970 ft |
| Güç/Ağırlık Oranı | 980 kg |
| Ateş Gücü | |
| Birincil Silah | M197 20 mm'lik otomatik top |
| Güdümlü Füzeler | TOW, AIM-9 |
| Roketler | 12 |
| Ek Donanımlar | |
| Elektronik Donanımlar | AHB Bigisayar donanımı |
Ayrıca bakınız
- T-129
- AH-64D Apache Longbow
- Mi-28
- Mi-24
- Kamov Ka-50
- AH-2 Kızıl Şahin
- Eurocopter Tiger
Wikimedia Commons'ta Bell AH-1 Cobra ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.