Académie française
Académie française (Türkçe: Fransız Akademisi), Fransız edebiyat akademisi.
Tarih
1634'te Kardinal Richelieu tarafından kurulan Akademi ilk oturumunu 13 Mart 1634'te yaptı. 25 Ocak 1635'te kraldan kuruluş belgesini aldı; böylece, 1629'dan beri Valentin Conrart'ın evinde toplanan aydınlar kulübü resmen tescil edildi. Dilin denetlenmesi ve yayımlanan kitapların değerlendirilmesiyle görevli Akademi despot nitelikli siyasal bir amaç olarak görüldü; Parlamento, kurumun kuruluş belgelerini ancak temmuz 1637'de onayladı. Akademi'nin "koruyucusu" (bu unvan 1672'den başlayarak krala verildi, bugün devlet başkanına veriliyor) Richelieu tüm adaylıkları denetliyor (başlangıcından itibaren yazarların yanında devlet danışmanlarına ve mühürdara da yer vermişti), akademi üyelerine sözlük (ilk baskısı 1694'te yayımlandı) ve dilbilgisi (1933'te yayımlandı) çalışmalarının dışında da görevler veriyordu: akademi üyeleri Richelieu'nun söylevlerini, dinbilimsel ve siyasal yergi yazılarını hazırlıyorlardı. Akademi, Yeniler ve Eskiler arasındaki çatışmadan kaynaklanan ilk çatlaklara rağmen, XVIII. yy'ın ikinci yarısında "filozoflar"ın bünyesine sızmasına değin krallığın etkin bir aracı olarak kaldı.
1793'te feshedilen Akademi, 23 Ocak 1803'te Institut de France'ın "Fransız dili ve edebiyatı sınıfı" olarak yeniden oluşturuldu. Napoléon Bonaparte bu akademiyi kendi askeri devlet anlayışı çerçevesinde biçimlendirdi; akademi üyeleri, biçimi 13 Mayıs 1801 kararnamesiyle saptanan bir üniforma "yeşil resmi elbise" giymeye başladılar. Akademi 1805'te bugünkü merkezine yerleşti (Collège des Quatre-Nations), ancak Fransız Akademisi adını 5 Mart 1815'te alabildi.
Nitelikleri
Etkinliği Fransız Devrimi yılları dışında hiç kesintiye uğramaksızın günümüze değin devam ettirmiş olan Akademi'nin özgün amacı, edebi beğeni düzeyini korumak ve edebiyat dilini oluşturmaktır. Akademi yabancı kelimelerin Fransızca'yı istila etmesini engellemeye, Fransızca karşılıklarını oluşturmaya ve lisanı öz şekliyle korumaya çalışmaktaysa da bu tutucu tutum günlük hayatta pek kabul görmemektedir. Fransız halkı lisanına çok tutkun olsa da globalleşmeye engel olunamamaktadır.[1]
Académie française üyeleri
Akademi üyeleri arasında tam bir eşitlik vardır: 1712'de XIV. Louis, Kilise erkanı ya da büyük senyörlerin herhangi bir biçimde öbür üyelere göre ayrıcalık taşımamaları için akademi üyelerine 40 koltuk verdi. Akademi, yaşam boyu seçilen 40 Ölümsüz (40 Immortels) olarak belirtilen 40 üyeden oluşur, muhabir ya da ortak üye seçmez. Ancak bir üye öldüğünde yerine yenisi seçilir. Ancak 20. yy'ın ikinci yarısında Julien Green'in (1971) ve Marguerite Yourcenar'ın (1980) seçilmeleriyle Fransızca yazan yabancılara ve kadınlara Akademi'ye girme yolu açılmıştır. Üyelerinin meslek ve unvanlarının çeşitliliğine rağmen, Akademi'de bölümler yoktur.
Akademi'nin idari işleri 3 kişiden oluşan bir büro tarafından yürütülür: yönetici ve şansölye 3 ay için seçilirler; sürekli sekreter yaşam boyu kaydıyla seçilir. Akademi çoğu yıllık olarak verilen yaklaşık altmış ödül verir.
Edebiyattaki öz ve biçim yeniliklerine genellikle karşı çıkan tutucu bir kurum olarak tanınmakla birlikte, Corneille, Racine, Voltaire, Chateaubriand, Hugo, Renan ve Bergson gibi Fransız edebiyatının ünlü adlarından çoğu, üyeleri arasında yer almıştır. Çeşitli Avrupa edebiyat akademileri arasındaki saygın yerini uzun süre sarsılmadan koruyan bir kuruluştur.
Kaynakça
Dış bağlantılar
- L'Académie française (Fransızca)