Afrika tripanosomiyazisi
| Afrika Tripanosomiyazisi | |
|---|---|
|
Tripanosomiyazinin kan frotisinde boyanmıș hali. | |
| Sınıflandırma ve dış kaynaklar | |
| Uzmanlık | bulaşıcı hastalık[*] |
| ICD-10 | B |
| ICD-9 | 086.5 |
| Hastalık Veri Tabanı | 29277 Şablon:DiseasesDB2 |
| MedlinePlus | 001362 |
| eMedicine | med/2140 |
| Patient UK | Afrika tripanosomiyazisi |
| MeSH | D014353 |
Afrika Tripanosomiyazisi veya Uyku Hastalığı[1] insan ve hayvanlarda gӧrülen parazitsel bir hastalıktır. Trypanosoma brucei adındaki bir canlı türünden kaynaklanır.[2] İnsanlara bulașabilen iki türü vardır, Trypanosoma brucei gambiense (T.b.g) ve Trypanosoma brucei rhodesiense (T.b.r.).[1] Bildirilen vakaların %98’ine neden olan tür T.b.g.’dir.[1] Her iki türü de hastalıklı Ҫeҫe Sineği ısırığı ile bulașır ve en ҫok kırsal alanda gӧrülür.[1]
Hastalığın ilk safhasında ateș, bașağrısı, kașıntı ve eklem ağrıları gӧrülür.[1] Bu belirtiler ısırıktan sonra bir ila üҫ hafta iҫerisinde bașlar.[3] İlerleyen hafta ve aylarda, ikinci evre, bilinҫ bulanıklığı, hareket bozukluğu, uzuvlarda hissizlik ve uyku bozukluğu ile bașlar.[1][3] Teșhis kan frotisi veya lenf bezi sıvısı boyandığında parazitin gӧrülmesi üzerine konur.[3] Hastalığın birinci ve ikinci evresi arasındaki ayrımı yapabilmek iҫin ҫoğunlukla omur ilik sıvısından lomber ponksiyon yolu ile ӧrnek alınması gerekir.[3]
Hastalığın ilerlemesinin ӧnlenmesi iҫin tehlike altındaki nüfusuta T.b.g iҫin kan taraması uygulaması gerekir.[1] Hastalık nӧrolojik belirtiler bașlamadan erken teșhis edilirse tedavi daha kolaydır.[1] İlk evrede tedavi pentamidine veya suramin isimli ilaҫlarla yapılır.[1] İkinci evrede tedavi eflornithine veya T.b.g iҫin nifurtimox ve eflornithine’nin beraber kullanımını gerektirir.[3] Melarsoprol hastalığın iki türü iҫin de etkili olurken, ciddi yan etkileri olduğu iҫin genellikle sadece T.b.r. iҫin kullanılır.[1]
36 ülkede 70 milyon nüfusu tehtid etmesiyle beraber, bu hastalık genelikle Sahra Altı Afrika'nın, belirli bӧlgelerinde devamlı olarak gӧrülür.[4] Ölümler 2010’da, 1990’da kaydedilen 34,000’den, 9000’e düșmüștür.[5] Tahmini, 30,000 kiși șu anda hasta olmakla beraber 2012’de hastalığın 7000 kișiye daha bulașması beklenmektedir.[1] Vakaların yüzde 80’i Kongo Demokratik Cumhuriyeti iҫinde gӧrülmektedir.[1] Yakın tarihte üҫ büyük salgın gӧrülmüștür: bir tanesi 1896 ila 1906 yıllarında Uganda ve Congo Havzası’nda; diğer ikisi 1920 ila 1970 yıllarında birden fazla Afrika ülkesinde vuku bulmuștur.[1] Diğer hayvanlar, ӧrneğin inekler de, hastalığı tașıyabilirler ve hastalanabilirler.[1]
Kaynakça
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 WHO Media centre (June 2013). Fact sheet N°259: Trypanosomiasis, Human African (sleeping sickness). http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs259/en/.
- ↑ MedlinePlus Encyclopedia Sleeping sickness
- 1 2 3 4 5 Kennedy, PG (2013 Feb). "Clinical features, diagnosis, and treatment of human African trypanosomiasis (sleeping sickness).". Lancet neurology 12 (2): 186-94. PMID 23260189.
- ↑ Simarro PP, Cecchi G, Franco JR, Paone M, Diarra A, Ruiz-Postigo JA, Fèvre EM, Mattioli RC, Jannin JG (2012). "Estimating and Mapping the Population at Risk of Sleeping Sickness". PLoS Negl Trop Dis 6 (10): e1859. DOI:10.1371/journal.pntd.0001859.
- ↑ Lozano, R (Dec 15, 2012). "Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010.". Lancet 380 (9859): 2095–128. DOI:10.1016/S0140-6736(12)61728-0. PMID 23245604.