Alacadağ Muharebesi
| Alacadağ Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Osmanlı İmparatorluğu |
 Rusya İmparatorluğu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Ahmed Muhtar Paşa | İvan Lazarev | ||||||
| Güçler | |||||||
| 38.000 asker 74 top | 56.000 asker 220 top | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 5.000 ölü ve yaralı,7 si general 12.000 esir,35 top. | 23'ü subay 764 ölü,204'ü subay 4707 yaralı,1'i subay 107 esir. | ||||||
| ||||||
Alacadağ Muharebesi, (15 Ekim 1877) Osmanlı Devleti ve Rusya İmparatorluğu arasında yapılan 93 Harbi'nin Kafkas Cephesindeki muharebelerinden biridir. Muharebeyi kazanan Ruslar için Kars'ın önü açılmıştır.
Muharebe öncesi ve Rus Ordusu saldırı planı
Bu muharebeden önce 1877 yılı yazı boyunca ve yaklaşık 1,5 hafta önce Yahniler Muharebesi'nde Ahmed Muhtar Paşa'nın komutasındaki Osmanlı orduları Ruslara karşı çeşitli muharebeler kazanmış ancak çok sayıda asker kaybetmişti. Takviye alamıyordu buna karşın Rus Orduları sürekli takviye alıyordu. 3-4 Ekim'de zorlukla kazanılan Yahniler Muharebesinin ardından ikmal yollarının önemli bir noktası olan Vezinköy'ün korunması ve Rus Ordusunun arkadan kuşatma tehlikesi karşısında Büyük ve Küçük Yahni tepeleri boşaltıldı, Rus ordusu 9 Ekimde bu yerleri ve çevresindeki köyleri bu sebeple herhangi bir zorlukla karşılaşmadan işgal etti.Bu arada Melikov'un ordusuna Lazarev'e bağlı birlikler ve pek çok yeni takviyede gelmişti. Ekim ayının ortalarına gelindiğinde Kars bölgesinde kış mevsimi başladı ve yeterince kalın giysilere sahip olmayan askerlerin moralleri bozulmaya başladı.[1] Yahniler muharebesinden beri çarpışmalar sürmekte idi, 9 Ekim sonrası çarpışmalar iyice şiddetlendi ve 13 Ekim'de Alacadağ muharebesinin öncü Rus saldırıları başladı, Melikov'un taktiği şuydu,öncelikle Osmanlı Ordusuna doğrudan cephe saldırısı yapılacak, bu arada ordunun sağ kanadı göz ardı edilip hemen ardından çarpışmalar sürerken,arkadan dolaşılıp Osmanlı Ordusunun Evliya Tepedeki ordusu kuşatılacaktı. Yine Yahniler Savaşındaki Obruchev tarafından hazırlanan planın modifiye edilmiş bir versiyonuydu. Türk sağ kanadının oyalanması ve isole edilmesi görevi General Geyman tarafından yapılacaktı. Arkadan saldırıyı Lazarev yapacaktı.
Muharebe
13 Ekimde Rus Ordusu Planı uygulamak için harekete geçti. Ancak Osmanlı ordusu bu arkadan saldırıyı 14 Ekim'de fark etti ve 15 taburluk bir rezerv kuvveti Lazarev üzerine sürdü, fakat bu kuvvet sayıca fazla Rus ordusu ve Lazerev kuvvetleri karşısında yenilgiye uğradı çekilen kuvvetleri takip eden Lazarev'in askerleri bu askerlerin geri çekildiği tepeyede saldırdılar ve hızla Evliya Tepe-Vezinköy arasındaki hatta ulaştılar.15 Ekim günü Rus generali İvan Lazarev'in komutasındaki Rus birlikleri 3 saatlik top ateşi ardından önce Evliya Tepe'ye saldırdılar. Osmanlı askerlerini saklandıkları siperlerden söküp atmayı başardılar. Evliya Tepe'nin zirvesindeki Osmanlı askerleri bir süre daha dayandı. Alacadağ'dan gelen asker desteğine rağmen paniğe kapılarak dağıldılar. Ruslar Osmanlı Ordusunu ikiye ayırdılar. Alacadağ'daki ikiye ayrılan birlikler de saldırılara dayanamayarak Kars'a doğru kaçmaya başladılar. Ruslar 7 Osmanlı generali dahil 12.000 askeri esir aldılar. 5.000 Osmanlı askeri öldü veya yaralandı.
Bu muharebeden sonra Ahmed Muhtar Paşa ikiye ayrılan ordunun bir kanadındaki askerlerini Kars'a doğru geri çekti. Diğer bir kısım birlikler imha edilmemek için Erzurum Deveboynu boğazına kadar çekildiler; Ruslar burada Deveboynu Muharebesi'nde bu birlikleri yenilgiye uğrattılar, Erzurum Muharebesinde Rus Ordusu yenilse de, 3 ay sonra Erzurum imzalanan mütareke ile Rus ordularınca işgal edildi, Kars'a doğru ilerleyen Rus orduları Kars'ı kuşattı. 93 Harbi'nin Kafkas Cephesindeki son muharebesi 1 ay sonra Kars'ta gerçekleşti ve Rus ordularının zaferi ile sonuçlandı.[2] 1878 Martında Ruslar mütareke imzalandığında Çoruh Vadisi ve Bayburt yakınına kadar ulaşmışlar, Çoruh Vadisinde askeri harekatlarını sürdürmeye çalışmaktaydılar, Erzurum şehri haricinde Erzurum'un bütün çevresini de ele geçirmişlerdi.