Albizzi ailesi
Albizzi ya da Albizi ailesi, 1199 yılında resmi kayıtlara geçen İtalya’nın soylu ailelerinden biridir. 13. ve 14. yy.larda, aile Guelfolar’ın başı olarak Floransa Cumhuriyeti’nde önemli mevkiler elde etmiştir. Piero degli Albizzi, Guealfolar’ın şiddet yönetimi zamanından, sonucunda ölüme mahkûm edilmiş olduğu, tekstil çalışanlarının çıkardığı, 1378 yılında Haziran’dan Ağustos’un sonuna kadar devam eden ve Floransa’yı sarsan Ciompi Ayaklanmasına kadar büyük rol oynamıştır.
1382 yılında aile Diktatör Salvestro de’ Medici’nin düşürülmesi ile oligarşik bir koalisyon kurarak şehir yönetimini yeniden ele geçirir.
1393 yılında Maso degli Albizzi Gonfaloniere makamına seçilir ve Yün Loncası’nda (Arte della Lana) sahip olduğu önemli mevkii sayesinde 1417 yılındaki ölümüne kadar neredeyse Floransa Başkanı olarak kalır.
Albizziler sonraki iktidar mücadelelerini Medici’lere bırakmak zorunda kalmışlardır. 1433 yılında Floransa yönetimi Signoria seçiminde Rinaldo delgi Albizzi yönetimindeki Albizzi taraftarları daha ağır basmıştır ve ilk olarak diğer aday olan Cosmio de Medici önce tutuklanmış, sonra da başarısız olan bir suikast girişiminden sonra Urbino şehrine sürgüne gönderilmiştir. Fakat Cosmio de Medici bu karara itiraz etmiş ve aile bankasını da beraberinde taşıyarak Venedik’e sürgüne gitmiştir.
Albizzi’lerin adaletsiz vergi politikası ve papalığın müdahalesi sebebiyle Cosmio de Medici 1434 yılı başında Floransa’ya geri dönebilmiştir. Albizzi taraftarları da suikast girişimi veya ölüm cezası olmadan sürgün edilmişlerdir.
Albizzi’ler, Medici’lere boyun eğmek, iktidarı yeniden onlara bırakmak zorunda kalmışlardır. 1508’de Giovanni delgi Albizzi, Givera de Medici ile evlenmiş, böylece 1537 yılında Belediye Başkanı Alessandro de Medici’yi öldüren Lorenzo de' Medici’nin dayısı olmuştur.
Bu dönem içerisinde, 1411 yılında iki yeni komite oluşturulması dışında anayasada önemli değişiklikler olmamıştır. Bu yeni komite, savaş ve barış gibi konulara karar vermek için oluşturulmuştu. Maso degli Albizzi grubu yeni oluşturulan komitelere başkanlık etmiştir, fakat 1417 yılında Maso’nun ölümünden sonra başkanlık görevini Niccolò da Uzzano grubu devralmıştır. 1421 yılında Giovanni de Medici’nin Gonfaloniere della Giustizia’ya (adalet yasası) seçilmesi, zengin Medici ailesinin gücünün belirginleştiği anlamına gelmekteydi. Aynı yıl içerisinde Floransa Cumhuriyeti, Cenevizlilerden Livorno şehrini 100.000 Florin karşılığında satın aldıktan sonra deniz ticaretini kontrol etmek için yeni bir komite oluşturdu. Floransa, önceki savaşlarda 11.000.000 Florin harcamış olmasına rağmen, sonraları ticaretini geliştirerek giderek zenginleşti.
Filippo Maria Visconti, Lombardiya’nın büyük bir kısmına 1421 yılında hâkim oldu. Bu hâkimiyet Floransalıların kendi topraklarını tehdit niteliği taşımaktaydı. Giovanni de Medici barış yanlısı bir tavır sergilemesine rağmen Floransalılar Visconti’ye savaş ilan ettiler. Yapılan savaş Floransalılar açısından başarısızlıkla sonuçlandı ve Floransalılar birkaç kez yenilgiye uğratıldı. Sonuç olarak Floransa’nın ekonomisi sarsılarak bazı önemli büyük ticarethaneler iflas etti. Daha sonra Venediklilerin araya girmesiyle Visconti sonunda yenilgiye uğratılarak barış şartlarını kabul etmek zorunda kaldı (1427). Devlet gelirlerinin yükselmesiyle eski sistem Cumhuriyet’in ihtiyaçlarını karşılayamaz hale geldi. 1336 yılında farklı devlet kredileri ulusal borçta (monte) birleştirildi. Buradan krediler ile büyük oranda harcama yapıldı. Bu durum alt sınıflar arasında memnuniyetsizliğe yol açtı. 1427 yılında da catasto (toprak kayıt sistemi) oluşturuldu. Herkesin gelirine göre kredi dağıtılarak yoksullara aşırı borç yüklenmesinin önüne geçilmek için önlemler alındı. Toprak kayıt sistemi (catasto) 1429 yılında ölen Giovanni de Medici tarafından hazırlanan ve onun popülaritesini arttıran bir sistemdi.
Yaşlı Cosimo
Floransa, Lucca şehrini fethetmeye çalışırken, Milano ile savaş içerisinde olan Venedik ile bir birlik oluşturdu (1432–1433). Savaş sırasındaki bu kötü yönetim aristokrat grubun lideri Rinaldo degli Albizzi ile halk grubunun lideri Cosimo de Medici (Giovanni’nin oğlu) arasında bir tartışmaya neden oldu. Rinaldo, Medici grubunu kırmak için Cosimo’yu sürgüne gönderme kararı aldı. Albizzi’ler, otoritelerini güçlendirmek için capitano del popolo’nun (halk kaptanı) yetkilerini kendi üzerine çekmeye çalıştıysa da Medici’ler halk arasında daha fazla destek gördü. Rinaldo’nun hükümet darbesi yapma planı kendi grubu içerisinde destek görmedi. Rinaldo’nun tüm bu çabalarına rağmen Medici ailesi 1434 yılında Signoria’ya (senyörlük yönetimi) seçildi. Böylece hâkimiyetin yarısı Medici’lerin eline geçti. Rinaldo 800 silahlı taraftarını topladığında; Rinaldo ve diğer grup liderleri, devlete karşı komplo düzenledikleri iddiasına cevap vermek için mahkemeye çağrıldılar. İhtilal, o zamanlar Floransa’da bulunan Papaz IV. Eugen’nin araya girmesiyle önlendi.
Parlamento toplanarak seçilen iktidar, Cosimo de Medici’nin geri dönmesine ve Eugen’lerin Rinaldo degli Albizzi, Rodolfo Peruzzi, Niccolò Barbadori ve diğer liderleri korumalarına rağmen bu kişilerin sürgüne gönderilmesine karar verdi. 6 Ekim 1434 yılında Cosimo Floransa’ya geri döndü. Sonraki üç yüz yıl boyunca bu şehrin tarihini Medici ailesi belirlemiştir. Cosimo, Floransa Cumhuriyeti’ne hâkim oldu. Kendisine karşı gelen herkesi sürgüne yolladı. Belediye meclislerini tayin ederek yasal düzenlemelere uygun davrandı. 1437 yılında Floransa ve Venedik Visconti ile tekrardan savaşa girdi. Visconti’nin komutanı Niccolò Piccinino Toskana bölgesinde 1440 yılında yaptığı Anghiari Savaşı’nda Floransalıları göç etmeye zorladı. Böylece Floransalılar savaştan yenik ayrıldılar ve sonraki yıllarda barış sağlandı.
Kötüye kullanılan toprak kayıt sistemi (catasto) ortadan kaldırıldı. Genellikle Medici destekçilerinden oluşan yoksulları rahatlatmak için ilerici bir gelir vergisi (decima scala) hazırlandı. Fakat vergiler çok yüksek olduğundan halk Cosimo’ya karşı baskı yapmaya başladı. Cosimo, Milano Dükü olan Francesco Sforza’ya yardım ettikten sonra kendi hâkimiyetini güçlendirdi (1450). Venedik’e karşı yapılan savaşta tarafsızlığını korudu (1452–1454). Cosimo yaşamının son yıllarında kibirli ve hırslı birisi olan Gonfaloniere Luca Pitti, Podestà ve Capitano’nun görevlerini sınırlandırarak birçok değişiklik yaptı. Cosimo bu duruma karşı çıktıysa da sonradan kabul etmek zorunda kaldı.
Muhteşem Lorenzo
Cosimo 1464 yılında öldüğünde yerini -muhalefetten birisi değil de- çok zayıf ve gut hastalığı olan oğlu almıştır. Anti–Medici Grubu’nun önderleri Luca Pitti'nin evi bir tepe üzerinde yer aldığından bu gruba, Del Poggio; Medici Grubu’nun lideri Piero'nun evi şehrin aşağısında yer aldığından bu gruba da Del Piano denilmekteydi. Diğer muhalefet liderleri Dietisalvi Neroni ve Agnolo Acciaiuoli'ydi. Piero’ya karşı farklı farklı komplolar düzenlese de onun umulmadık gücü karşıtlarını yıldırmıştır. Sforza’nın ölümü Milano’da bir veraset savaşına neden olmuştur. Floransalı sürgünler tarafından kışkırtılan Venedikliler Toskana üzerine yürümüşlerdir. Savaş, sonuç alınamayan bir sürü çarpışmanın sonrasında Papa II. Paul’un araya girmesiyle 1468'de sona ermiştir.
Piero 1469 yılında ölmesi ile birlikte arkasında iki erkek çocuk bırakmıştır: Lorenzo (1449–1492) ve Guiliano (1453–1478). Lorenzo, hükümeti eline geçirdikten sonra ne Cosimo'nun ne de Piero'nun hiçbir zaman denemediği bir şekilde Floransa’nın hükümdarı olmuştur. Senyörlükten, “accoppiatori”den (hükümran) ve hepsinin Medici taraftarı olduğu beş yılda bir değişen 240 üyeden oluşan balia (yönetim) kurulmuştur (1471). Volterra taraftarları üzerine 1472 yılında bir tartışma çıktığında Lorenzo kente sefer düzenlemiştir, şehir yerle bir edildikten sonra şehir sakinleri katledilmiştir. Birçok neden yüzünden Lorenzo ile Papa IV. Sixtus arasında düşmanlık ortaya çıkmıştır. Papa suç ortağı olmasa da Pazzi komplosuna en azından sırdaş olmuştur (1478). Komplonun sonucunda Giuliano öldürülmüş olsa da Lorenzo konumunu pekiştirdikten sonra düşmanlarının büyük bir kısmını idam ya da sınır dışı ettirmiştir. Napoli Kralı Ferdinand ile birlikte ona karşı savaşa giren Sixtus tarafından aforoz edilmiştir. Tarafların hiçbirinde ilk olarak bir başarı görülmemiştir; buna rağmen Floransalılar, Poggio İmperiale’de (Poggibonsi) mağlup edilmiştir ve böylece şehir de tehlike altına girmiştir. Lorenzo’nun konumu kritikleşmiştir, fakat Napoli’ye gittikten sonra kralla barış yapabilmiş, bu olay Papa ile arasının düzelmesine yol açmıştır (1479–1480). Floransa’ya geri geldiğinde heyecanlı bir şekilde karşılanarak durumun mutlak hakimi olmuştur. 1480'de bir balia (yönetim) oluşturduktan sonra yönetimin en önemli kararı consoglio dei settana adında bir konsey oluşturmaktır. Bu konsey beş yıllığına oluşturulsa da varlığını korumuştur. Bu konseyin üyelerinin hepsi Lorenzo’nun arkadaşlarıydı. Bu zamandan ölümüne kadar şehir mevcut gerçek despotluğu altında grup kavgalarından uzak kalmıştır. Bu yılda gerçekleştirilen bir komplo sonunda konsey, Lorenzo'nun hayatına yönelik saldırıları en büyük ihanet olarak açıklayan bir yasa çıkarmıştır. Politikadaki etkinliğinden dolayı Lorenzo kendi firmasının iş çıkarlarını arka plana iterek yüksek düzeydeki zararını telafi etmek için, kamu parasından kendisine tahsis etmiştir. Parlak, fakat pahalıya mal olan dış politikası yeni zorunlu krediler gerektirmiştir ve o sigorta ortaklığına, kızlarının çeyizi için maddi destek sağlayan Monte delle Doti'ye (çeyiz fonu) el uzatmıştır.
Venediklilerin Ferrara’yı işgal etme girişimleri, Floransalıların Venedikliler karşısında yer aldığı İtalya'da genel bir savaşa neden olmuştur. 1484 yılında barış yapıldığında Floransa Cumhuriyeti birkaç avantaj elde etmiştir. Bir sonraki yıl Papa VIII. Innozenz’in etkin bir biçimde destek verdiği Napolili baronların Kral Ferdinand’a karşı isyanı ortaya çıkmıştır; Lorenzo, bu kez tarafsız kalmış, fakat onun denge politikası yüzünden Ferdinand’ı tamamen yenilmiş görmek istememekteydi. Kral Floransa’da sevilmemesine karşın desteklenmiştir. Papa uzlaşmaya hazır olduğunda 1486 yılında barış sağlanmıştır. Cenova'nın Floransalılardan dokuz yıl önce aldığı Sarzana'yı Lorenzo, 1487 yılında geri almıştır. İtalya'daki genel karışıklık ve dinmeyen entrikalar Lorenzo'nun sürekli dikkatli olmasını gerektirmekteydi. Bu zamanda Dominikli Girolamo Savonarola Floransa’da bulunmaktaydı. Kilisenin içindeki ve Floransalıların arasındaki karışıklık, şehri sarmaktaydı. Halkın ahlaksızlığının kaynağı olarak Lorenzo yönetimine karşı muhalefet etmekteydi ve ona karşı önemli ölçüde kamusal fikir ortaya çıkarmıştır. Hastalanan Lorenzo, hasta yatağına çağırdığı Savonarola, Floransalıların özgürlüğünü yok sayan bu adamın günah çıkarmasını kabul etmemiştir. 1492 yılında ölen Lorenzo’nun hükümdarlığında Floransa, Avrupa’da sanatın ve edebiyatın en önemli merkezlerinden biri olmuştur.
Rinaldo Degli Albizzi
Rinaldo degli Albizzi (d.1370 Floransa – ö. 1442 Ancona) Mediciler ile giriştiği güç savaşında tamamen mağlup olan, Floransa’nın önde gelen ailelerinden Albizzi ailesinin bir üyesidir.
Floransa, 1432 ile 1433 yıllarında Venedik ile ittifak kurarak Milano’ya karşı çok masraflı bir savaş yürütmüştür. Savaş alanında yaşanan başarısızlık, başta savaşı destekleyen iki taraf arasında, Rinaldo degli Albizzi tarafından yönetilen aristokratlar ile Cosmio de Medici tarafından yönetilen Halk Partisi arasında sorunların çıkmasına neden olmuştur. Rinaldo degli Albizzi, Medici tarafını alt etmeye karar vermiş ve Cosimo de Medici’yi sürgüne göndermeyi başarmıştır. Ayrıca Albizziler Capitano del Popolo’ya (Halkın Başkanı’na) özel yetkiler yükleyerek mevkilerini korumaya çalışmışlar; fakat Mediciler sahip olduğu büyük halk desteği nedeniyle bunu başaramamışlardır. Rinaldo’nun hükümeti ele geçirme planı kendi partisinden destek görmemiş ve 1434 yılında yapılan seçimlerde Medici yanlısı bir hükümetin kurulmasına engel olunamamıştır. İlerleyen zamanda Rinaldo ve partinin diğer yöneticileri devlete karşı gizli plan yaptıklarına ilişkin söylentilere yanıt vermeleri amacıyla mahkemeye çağrılmışlar, fakat Rinaldo bu çağrıya 800 silahlı taraftarını bir araya getirerek yanıt vermek istemiştir. Rinaldo’nun bu girişimle yapmak istediği hükümet darbesi o sırada Floransa’da bulunan Papa IV. Eugone’in müdahalesi ile önlenmiştir.
Bu olaylar üzerine parlamento toplanmış ve seçilen yeni yönetim (Balia) Cosimo’nun geri dönmesine, Rinaldo degli Albizzi, Rodolf Peruzzi, Niccolo Barbadori ve diğerlerinin sürgün edilmesine ve Papa Eugen’in kendilerini korumasına karar vermiştir.
Pierio Degli Albizzi
Piero degli Albizzi (ö. 1378), Albizzi ailesinin başı ve Guelfolar’ın (Parte Guelfa-Guelfo Partisi’nin) lideridir. Guelfolar, Floransa’da baskıcı yönetim sürdükleri sıralarda yasalar yoluyla Ghibellionların yargılanmadan cezalandırılmalarına neden olmuştur.
Eski partilerin yetkilerinin ellerinden alınmış oldukları papaya karşı yürütülen savaştan sonra 1375–1378 yıllarında, Lapo da Castiglionchio ve Piero degli Albizzi tarafından yönetilen Guelfoların partisi (Parte Guelfa) seçimlere izinsiz müdahale ve ammozioni adı verilen, ispiyonlama niteliği taşıyan bildirgeler dağıtarak yeniden güç elde etmeye çalışmıştır. Her zaman Parte’ye karşı olan Salvestro de’Medici yaptığı bütün oyunlara rağmen Gonfaloniere’ye (Floransa yönetiminde en üst mevkilerden biri) seçilmiş ve ammozioni’nin kaldırılması için bir yasa tasarısı sunmuştur. Yasa 18 Haziran 1378 yılında kabul edilmiş ve halk tarafından genel anlamda kabul görmüştür. 21 Temmuzda hükümet konağının yün dokumacıları tarafından basıldığı Ciompi Ayaklanması gerçekleşmiş, bunun üzerine Salvestro de’Medici desteği ile anayasa değiştirilmiştir. Fakat bu değişiklik yün dokumacılarını yatıştırmamış ve süren gerginlikte Piero degli Albizzi ve birçok yönetici ölümle cezalandırılmışlardır.