Ampütasyon
Ampütasyon, vücudun çıkıntı biçimindeki herhangi bir organının, özellikle de kol ve bacakların tamamen ya da kısmen cerrahi yöntemlerle kesilip alınması. Kol ya da bacakların biri ya da her ikisi doğuştan eksik olan kişiler için de doğuştan gelme (konjenital) ampütasyon terimi kullanılır.
Ampütasyon kelimesi Latince keserek çıkarmak anlamına gelen amputare kelimesinden türemiştir. 17. yy'ın sonlarından itibaren tıp terminolojisinde baskın hale gelmiştir. Ampütasyon kelimesi Fransızca Amputation kelimesinden Türkçe'ye geçmiştir.
Genellikle yaralanma, enfeksiyon, tümör, şeker hastalığı ya da bir organa yeterince kan gitmemesi gibi durumlarda ampütasyonlara başvurulur; bazen işlev görmeyen ya da aşırı derecede biçim bozukluğu olan kol ya da bacaklara da ampütasyon uygulandığı olur. Kan kaybı ve enfeksiyon görülen yaralılarda şeker hastalığına ya da damar tıkanıklığına bağlı, yayılma tehlikesi gösteren gangren olaylarında, kötü huylu (habis) kemik ya da yumuşak doku tümörleri olan kişilerde ampütasyon hayat kurtarıcı bir önlem olabilir.
Bugünün cerrahisi, ağır hasar görmüş organların ampütasyona başvurmadan tedavi edilmesini olanaklı kılmıştır. II. Dünya Savaşı sırasında, özellikle kan ve plazma kullanarak ağır yaralanmaların tedavisinde kazanılan deneyimler, pek çok kişiyi kolsuz ya da bacaksız kalmaktan kurtarmıştır. Özellikle bacak ampütasyonlarından sonra takılan modern protezler de (yapay organlar) hastanın sorunlarını bir ölçüde azaltmaktadır. Kol ya da bacakları doğuştan eksik kişilerde cerrahi onarım pek gerekmediğinden daha çok yapay organlar kullanılır. Doğuştan gelme ampütasyonların nedeni bilinmemekle birlikte, bu eksikliğin kalıtımsal bir yapı bozukluğu olmadığı sanılmaktadır.
Bazı ülkelerde cezalandırma amacıyla ampütasyona (organ kesme) başvurulur.