Arnold Schönberg
| Arnold Schönberg | |
|---|---|
 Arnold Schönberg (1948, Los Angeles) | |
| Doğum |
Arnold Franz Walter Schönberg 13 Eylül 1874 Viyana, Avusturya |
| Ölüm |
13 Temmuz 1951 (76 yaşında) Los Angeles, Kaliforniya, ABD |
| Meslek | Müzik teoricisi, Müzisyen, Besteci |
| Evlilik(ler) |
Mathilde Zemlinsky (1901–1923) Max Blonda (1924–1951) |
Arnold Franz Walter Schönberg (d. 13 Eylül 1874, Viyana, Avusturya - ö. 13 Temmuz 1951, Los Angeles, ABD)
20. yüzyıl müziğine büyük katkılar yapmış Avusturya-Macaristanlı besteci. 1941’den sonra ABD vatandaşı olmuştur.
Yaşamı
13 Eylül 1874’te Viyana’da doğdu. 8 yaşında keman çalmayı öğrendiği zamandan itibaren beste yapmaya başladı. Teorik bilgisinin büyük bir kısmını kendi başına çalışarak kazandı. 1894’te kendisinden 3 yaş büyük besteci Alexander von Zemlinsky’den kontrpuan dersleri aldı.
1901-1903 arasında Berlin’de orkestra şefi olarak çalıştı. 1904’te Viyana’da öğretmenlik yapmaya başladı. Webern, Berg öğrencileri oldular. 1919’da yeni müziğin icrası için bir topluluk kurdu. Bu topluluğun verdiği konserlere eleştirmenler alınmıyordu. Alkışlamak yasaktı ve konser programı dağıtılmıyordu.
1925’te öğretmenlik yapmak üzere Berlin’e geri döndü. 1933’te Yahudi olduğu için Naziler tarafından Berlin’i terk etmeye zorlandı. 1898’de Hristiyanlığa geçmiş olmasına rağmen Paris’e sürgün gidince, tekrar Yahudiliğe döndü. 1934’te ABD’ye gitti, o zamana değin Schönberg olan ismini Schoenberg olarak değiştirdi ve 1936’da UCLA’da ders vermeye başladı. 13 Temmuz 1951’de Los Angeles’ta hayatını kaybetti.
Beste yaşamına 1897’de yaylı çalgılar dörtlüleriyle başladı. 1899’da Verklart Nacht’ı tamamlayıp, 1900’de Gurrelieder üzerinde çalıştı. Berlin Konservatuarı'nda görevli olduğu dönemde Pelleas und Melissande’yi besteledi.
Schoenberg, 1903 ile 1907 arasındaki eserlerinde kromatik armoninin limitlerini zorladı. Müziğinde tonal yapı giderek önemini kaybederken, en sonunda 1909’daki 3 piyano eseriyle beraber atonaliteye dönüştü. 1911’de müziğin evrimi açısından bir mihenk taşı olan kitabı, Harmonielehre yayımlandı. Bu dönemde Schoenberg aynı zamanda dışavurumcu tarzda resimler yapmaktaydı.
Schoenberg 1913-1921 arası dönemde çok az eser yazdı. 1923’te tamamladığı Op. 23 5 Piyano parçası ve Op. 24 Serenad dünyaya 12’li nota sistemini tanıtan eserlerdi.
ABD’ye gittikten sonraki yıllarda kimi zaman 12 nota sistemli, kimi zaman tonal eserler yazdı. Bu konuyla ilgili olarak “Her besteci, yaratıcılığının durmaması için, farklı tarzlarda yazabilmelidir.” demiştir.
Schoenberg’in müziği melodik ve lirik sürprizlerle dolu ve oldukça karmaşık bir yapıya sahiptir. Dinleyici için bu müziği anlamak çaba gerektirir.
Ek olarak Schönberg'ten küçük bir alıntı:
"İnsanlar 'konforu' buldular ve rahatı tercih ettiler. Çağdaş insanın amacı, zahmetsiz bir yaşam geçirmektir. Yani, az hareketli, az yıpratan bir yaşam. Bu yüzden insan yüzeyselleşmiştir. Araştırmaz, incelemez, var olanla yetinir.'Konfor', zihinsel tembellikle eş anlamlıdır. Bu müzik için de geçerlidir. Geleneksel müzik durağandır. Ton sisteminin dışına çıkmaz, dolanır durur. Her ne kadar Romantik besteciler kakışımlı ses ve akorlarla düzenin(tonun) sınırlarını zorladılarsa da, bu yeterli değildir. Sonuçta, düzenin(tonun) içinde hareket ederler. Tam kopuş yoktur. Nasıl toplumdaki yozlaşmış ve tutucu, ahlaki değerlere karşı mücadele ediyorsak, yerleşmiş müzik kurallarına karşı da mücadele etmeli ve bu kuralları yıkmalıyız. Müzikte çözülen sınırlar, insan ve doğa, ruh ve dünya, ahlak ve toplum kurallarının simgeleridir."
"Sanatçının antenleri en ince karakterleri sismograf gibi saptar. İşitilemeyecek kadar hafif ve gizli(kalmış) şeyler beni çeker, merakımı yandırır. Her büyük sanatçı en belirsiz esin kaynağına tepki gösterir. Böylece, yeni olan kendisini dolaylı olarak açıklar. Bu bulma olgusuyla en işitilmeyen duyulur, bulunur, insan sadece kendi içine, ta dibine kadar bakabilmeli ve dinleyebilmelidir."
Seçilmiş eserleri
- Verklärte Nacht: Yaylisazlar için sekstet (1899)
- Gurre-Lieder: Solist sesler, koro ve orkestra. Metin Jens Peter Jacobsen (1900-1901, 1913)
- Op.5 Pelleas und Melisande (1902/03)
- Op.9 Kammersymphonie No. 1 (Oda Senfonisi No. 1), (1906)
- Op.10 Kuartet No. 2 Fa-diyez-minor (Soprano) (1907)
- Op.16 Orkestra Icin Bes Parca, (1909)
- Op.17 Erwartung: Müzikli dram. 1 Perde. Libreto:Marie Pappenheim . (1909)
- Op.18 Die glückliche Hand: Müzikli dram, 1 Perde. Libreto:Arnold Schonberg. (1910-1913)
- Op.19 Sechs Kleine Klavierstücke (6 küçük piyano parçasi) (1911)
- Op.21 Pierrot Lunaire , Metin:Albert Giraud (1912)
- Op.25 Piyano Suiti:(1921/23)
- Moses und Aron: Opera 3 perde. (1930-1932)
- Koncerto Si-bemol: Yaylisazlar kuarteti ve orkestra (1933). George Frederic Handel Concerto Grosso, op.6, no.7 ardindan
- Op.32 Von heute auf Morgen: Müzikli dram. 1 Perde. Libreto:Gertrud Schönberg ('Max Blonda')
(1928-1929)
- Op.36 Keman Konçertosu: (1936)
- Op.38 Kammersymphonie No. 2 (Oda Senfonisi No. 2) (1909/39)
- Op.39 Kol Nidre: Koro ve orkestra için (1938)
- Op.41 Ode to Napoleon Buonaparte,: (1942)
- Op.42 Piyano Konçertosu: (1942)
- Op.46 A Survivor from Warsaw (Varşova'dan Kurtulan bir Kişi): (1947)
Medya
- Arnold Schönberg, Op.10 Yaylısazlar Kuarteti No.2 4.bölüm. 2007 "Carmel Yaylısazlar Kuarteti", Soprano:Rona Israel-Kolatt
