Bükreş Antlaşması (1918)
Bükreş Antlaşması, I. Dünya Savaşı'nda İttifak Devletleri'ne (Almanya, Avusturya-Macaristan, Osmanlı Devleti, Bulgaristan) yenilen Romanya'nın imzalamak zorunda kaldığı barış antlaşması (7 Mayıs 1918).
Romanya'nın I. Dünya Savaşı başlarında izlediği tarafsızlık politikası, I. Ferdinand'ın (hükümdarlığı 1914-27) başa geçmesi, İtilaf Devletleri'nin toprak vaatleri ve Alman saldırganlığı gibi nedenlerle değişmeye başladı. Rumen önderlerinin düşüncelerine göre, Almanya ve Avusturya'ya karşı girişilecek bir saldırı başarılı olursa, Transilvanya, Bukovina ve Banat yaylası ele geçirilebilirdi.
Ağustos 1916'da Avusturya'ya savaş açılmasından kısa bir süre sonra Romanya İttifak Devletleri birliklerinin işgaline uğradı. Alman ve Avusturya orduları Romanya'yı dört ayda ezdiler ve 1916 Aralık ayında Bükreş'e girdiler. Romanya'nın yenilmesiyle Almanya önemli bir tahıl ve petrol deposunu ele geçirdi. Bunun sonucu olarak bu devlete karşı uygulanan ablukanın etkisi biraz azaldı ve savaş daha da uzadı.[1]
Hükümetle birlikte Iași'ye (Yaş) taşınan Ferdinand, Sovyet Devrimi'nin Romanya'ya sıçramasından çekindiğinden 1917'de köklü bir toprak reformuna söz verdi. Rusya Brest-Litovsk Antlaşması'yla (Mart 1918) I. Dünya Savaşı'ndan çekilince, direniş gücünü yitiren Romanya, İttifak Devletleri'ne boyun eğmek zorunda kaldı.[2]
Dokuz maddelik antlaşmayla, Romanya Dobruca'nın güneyini Bulgaristan'a geri veriyor, Kuzey Dobruca'da dört ülke tarafından bir ortak yönetim oluşturuluyordu. Ayrıca Karpat Dağlarında Avusturya-Macaristan lehine sınır düzeltmeleri kabul edildi, bu bölgedeki geçitlerin denetimini yine bu ülkeye bırakıldı ve petrol kuyularının da 90 yıllığına Almanya'ya kiralanması kararlaştırıldı.
Antlaşmanın özellikle iktisadi nitelikteki maddeleri önem taşıyordu: İttifak Devletleri, Rumen petrol kuyularının işletme imtiyazını, tahıl dışsatım tekelini, demiryollarıyla Tuna trafiğinin denetimini ele geçridiler. Verilen büyük ödünler ve işgal kuvvetlerinin düzenlemeleri ülkeyi tam bir ekonomik yıkıma sürükledi. Kral Ferdinand'ın onaylamadığı antlaşma, İttifak Devletleri'nin yenilgisinin kesinleştiği Kasım 1918'de Romanya'nın Almanya'ya yeniden savaş açmasıyla iptal edildi.
Savaşın sonunda Besarabya, Transilvanya, Bukovina ve Banat'ın doğu kesimini alarak sınırlarını büyük ölçüde genişleten Romanya'nın ele geçirdiği bu yeni topraklar barış antlaşmalarıyla (Saint-Germain, Neuilly ve Trianon) resmen onaylandı.
Kaynakça
- ↑ Oral Sander, Siyasi Tarih İlkçağlardan 1918'e, İmge Kitabevi, Eylül 2007. ISBN 975-533-005-4.
- ↑ "Bükreş Antlaşmaları", Meydan Larousse: Büyük Lugat ve Ansiklopedi, 1992.