Bahtiyariler
Bahtiyariler, İran'ın güneybatısındaki Luristan (Bahtiyariya), Kuzistan ve Çehar Mahall-i Bahtiyari bölgelerinde yaşayan, çoğunluğu göçebe halk.
Bahtiyariler'in ırkları hakkında çeşitli görüşler vardır. Onların Lurlar'ın Büyük lur kolundan oldukları, İran'ın en eski ahalisini teşkil ettikleri, Büyük İskender'in Hint Seferi sırasında bugünkü Bahtiyari arazisine iskân edilmiş Makedonyalılar oldukları gibi iddialar mevcuttur.[1]
İran'daki en önemli kabile başkanları arasında yer alan Bahtiyari önderleri, ülkenin siyasi yaşamında uzun süre etkili olmuştur. İran şahı Muhammed Ali'nin tahttan indirilmesiyle sonuçlanan 1909 İhtilali'nde önemli rol oynadılar.[2]
İran'ın batısındaki ova ve dağlarda, kabaca 65.000 km²'lik bir alanda yaşayan Bahtiyarilerin nüfusu yaklaşık 880 bindir. Lurca konuşurlar; tümü Müslümandır.
Haftlengler ve Çeharlengler olmak üzere iki gruba ayrılırlar. Bahtiyarilerin çoğu göçebedir. Çadırlarda yaşayan göçebeler, koyun, keçi ve sığır güderek geçinirler; ovalardaki kışlık otlaklar ile dağlardaki yazlık otlaklar arasında her yıl 240 km'lik yol aşarlar. Tarım ürünlerini kendilerine bağlı köylerden para karşılığı ya da vergi olarak alırlar. Petrol sanayisinin gelişmesiyle bir ölçüde kentleşme başlamıştır.
Bahtiyariler, başkanlığın babadan oğula geçtiği kabilelere bölünmüştür. 1949'a değin bu kabile başkanları ilhan adı verilen tek bir önderin egemenliğinde birleşmişti. İlhan ve yardımcı ilbey, kabile başkanlarının ailelerince seçilir.
Bahtiyari kadınları uzun süre pek çok haktan yararlanmıştır. Kent seçkinleri arasındaki Müslüman kadınların aksine, kırlarda ve köylerde yaşayanların, yanlarında yabancılar olmadığı sürece yüzlerini peçeyle örtmesi gerekmez. Kabile başkanlarının kızları en azından ilköğrenim görür.