Batının altın kızı
| Batının altın kızı | |
|---|---|
 | |
| Özgün ismi: | La fanciulla del West |
| Müzik: | Giacomo Puccini |
| Galası: | 10 Aralık 1910 |
| İlk gösterim yeri: | Metropolitan Opera, New York, ABD |
| Oyuncular: | *Minnie: soprano
|
Batının altın kızı (İtalyanca: La fanciulla del West) İtalyan bestecisi Giacomo Puccini tarafından bestelenen 3 pardelik bir operadır. Librettosu "Guelfo Civinini" ve "Carlo Zangarini" tarafından David Belasco'un yazdığı Batının altın kızı oyunundan uyarılarak yazılmıştır. Eserin prömiyeri 10 Aralık 1910'da ABD'nin New York şehrindeki Metropolitan Opera evinde verilmiştir.
Hazırlanışı ve sahnelenmesi
Puccini'nin çok başarı kazanan operası 'Madam Butterfly David Belasço'nun aynı adlı oyunundan uyarılmıştı. Bu başarıyı tekrarlamak için Puccini David Belasço'nun yazmış olduğu Batının altın kızı adlı bir diğer oyununu da besteleyip yeni bir opera hazırlamaya karar verdi. Bu eserin bestelenmesi 1910 içinde bitirildi. 10 Aralık 1910da New |York'da Metropolitan Opera Evinde prömiyeri yapıldı. Bu eser ABD'de büyük bir sükse yaptı ve diğer Kuzay Amerika opera evlerinde defalarca tekrarlandı. Buna karşılık 1913de Berlin'de ilk defa Avrupa'da sahnelenmesine rağmen, bu kitada pek rağbet bulmadı ve Puccini'nin diğer operaları kadar çok sahnelenmedi. Buna bir neden bu eserin kısımlarının daha çok birbirleriyle kaynaşmış olması ve içinde çok bariz değişiklik gösteren ve müziğin akışını durduran parlak müziksel parçaların bulunmamasındandır. Diğer bir neden de Avrupa opera seyircisinin Amerikan konulu yakın tarihli olayları inceleyen bir operayı biraz acayip bulmasındandır.
Roller
| Rol | Ses tipi | Prömiyerde roller, 10 Aralik 1910 (Orkestra şefi: Arturo Toscanini) |
|---|---|---|
| Minnie | soprano | Emmy Destinn |
| Jack Rance, Şerif | bariton | Pasquale Amato |
| Dick Johnson/Ramirez, Haydut | tenör | Enrico Caruso |
| Nick, Polka barında barmen | tenör | Albert Reiss |
| Ashby, Wells Fargo nakliye şirketi ajanı | bas | Adamo Didur |
| Sonora, Maden işçisi | bariton | Dinh Gilly |
| Trin, Maden işçisi | tenör | Angelo Badà |
| Sid, Maden işçisi | bariton | Giulio Rossi |
| Handsome, Maden işçisi | bariton | Vincenzo Reschiglian |
| Harry, Maden işçisi | tenör | Pietro Audisio |
| Joe, Maden işçisi | tenör | Glenn Hall |
| Happy, Maden işçisi | bariton | Antonio Pini-Corsi |
| Jim Larkens, Maden işçisi | bas | Bernard Bégué |
| Billy Jackrabbit, Bir kızılderili | bas | Georges Bourgeois |
| Wowkle, Kızılderili karısı | mezzo-soprano | Marie Mattfeld |
| Jake Wallace, Gezici şarkıcı | bariton | Andrés de Segurola |
| Jose Castro, Ramirez'in çetesindeki bir melez | bas | Edoardo Missiano |
| Pony Ekpres atlı ulağı | tenör | Lamberto Belleri |
| Madenci kampındaki erkekler ve tepe üzerindeki erkek çocuklar | ||
Konu özeti
- Zaman:1849 ile 1850 arası.
- Mekân: ABD'de "Sierra Madre" dağlarında bir yüksek yaylada maden işçileri kampı.
I. Perde
Polka Bari'nin içerisi
Barda Şerif Rance tek başına 'soliter' adlı iskambil kardlı oyunu oynamaktadır. Barmen gaz lambalarını yakmaktadır. Madende bir günlük çalışmadan sonra mola veren bir grup madenci işçisi bara gelirler. Sid bu maden işçilerine iskambil oynamayı teklif eder, fakat Nick hep birlikte dans etmeyi istemektdır. Fakat Sonora bunu kabul etmedikten sonra Nick barda oturmayı tercih eder. Böylece Minnie'nin yakınında da bulunabilecektir. Maden işçilerinden biri, Jim Larkens, çok ev hasreti çekmektedir ve arkadaşı işçiler onu evine geri gönderebilmeye yetişebilecek parayı aralarında toplamktadırlar. Bir grup msden işçisi bir masada iskambil oynamaktadır; ama Bello bunlar arasında bulunan Sid'in hile yaptığını görmüştür. Aralarında çıkan kavgayı Şerif Rance yatıştırır ve Sid'in ceketinin göğsüne iki maçakızı kardı iğneler. Bir Wells Fargo temsilcisi olan Ashby salona girer ve haydut Ramirez'i ve onun Meksikalılardan oluşan çetesini takip ettiğini yüksek sesle herkese ilan eder ve Ramirez'in tutuklanması için resmi yetki evrakini Rance'a gösterir.
Nick Minnie'nin şerefine içilmek üzere herkese bir içki ısmarlar. Şerif Rance Minnie'nin gelecekte karısı olacağı şerefine bardağını kaldırır. Fakat bu Sonora'yı kızdırır. Sonora Şerif'e Minnie'nin kendinle ciddi olmayıp sadece eğlendiğini açıklar. Bu, iki adamın arasında bir kavga çıkmasına neden olur. Rance revolverini çekmiştir ama tam tetiğe basacakken bir tüfek ortada patlar. Minnie elinde bir tüfekle bar servis masası kenarında ayakta durmaktadır. Bir Pony Ekspres atlı ulağı bara girer ve Nina Micheltörena'dan bir telgraf getirmiştir; Nina Ramirez'in nerede saklandığını bilmektedir ve bunu bir mükafat karşılığı ifşa etmeye hazırdır.
Şerif Minnie'ye onu sevdiğini söyler ve eğer kendisine bir öpücük verirse bunu için $1.000 vermeye razı olacağını açıklar. Sonra da şimdiki karısını bıraktıktan sonra onunla evlenmek istediğini de bildirir. Minnie bunlara kahkahalarla güler. (Rance ve Minnie: Tı voglio bene, Minnie).
Rance Minnie'ye şimdiye kadar kimseyi sevmediğini açıklar ve bunun nedenini kendisinin bir kumarbaz olduğuna bağlar. Kendi dikkatini çeken tek şeyin altın olduğunu bildirir. Fakat şimdi kendisine bir öpücük verirse Minnie'ye büyük bir meblağ vermeyi teklif etmektedir. Fakat Mimi hiç kayıtsız şartsız sevebileceği bir erkeği beklediğini söyler. Buna Rance'ın cevabı, bu adamın kendisi olduğudur. (Rance, Minnie: Laggiù nel Soledad)
Bir yabancı salona gelir ve bir viski ile şu ısmarlar. Kendini Sacrementolu Dick Johnson olarak tanıtır. Mınnıe ve Johnson bu ilk karşılaşma hakkında birlikte şarkıya başlarlr ve Rance onları büyük bir kıskançlıkla seyre koyulur. (Johnson, Rance, Minnie: Chi c’e per farmı İ ricci?) Rance Johnson'u kavgaya tahrik etmek için onun at eğerine çarpıp yere düşmesine neden olur. Fakat Minnie kızgınlıkların kavgaya dönüşmesini önlemeyi başarır. Johnson Minnie'yi birlikte dans etmeye davet eder ve Minnie de bu daveti kabul eder. Kızgın olan Rance sadece onları izlemekle yetinir.
Ashby yakalamış olduğu Ramirez çetesi üyesi Castro ile geri gelmiştir. Çetesinin reisinin, yanı Johnson'un, salonda bulunduğunu gören Castro Rance, Asby ve maden işçilerinden oluşan bir gruba Ramirez'i arayıp bulmak için kılavuzluk etmeyi kabullendiğini bildirir. Castro güya bir yalancı izi takip ederek bu grubu oraya buraya götürür ve bu grup böylece çete reisinin izini bulamaz. Castro bu grupla ayrılmadan önce Johnson'a çetenin hazırladığı bir planı açıklamayı başarır. Birisi onu kurtarmaya geldiklerinde bir ıslık çalacaktır ve etrafının ahali ile dolu olmadığını bildirmek için Johnson da başka bir ıslıkla cevap vermesi gerekmektedir.
Minnie üst katta işleri ile uğraşırken, Johnson salonda altın tozunun nerede bulunduğunu araştırır. Altın tozunun bar tezgahının altındaki bir fıçı içinde bulunduğunu görür. Minnie geri döner ve Johnson'dan birlikte nöbet tutarak ona yardım etmesini ister. Minnie altın tozunun kendi koruması altında olması nedeni ile emin elde olduğuna inanmıştır.
Nicks girer ve bir şüpheli Meksikalını etrafta bulunduğu için oları ikaz eder. Bir ıslık duyulur ama Johnson buna cevap vermez. Minnie Johnson'a içinde altın tozu saklanan fıçının yerini gösterir. Johnson onu bu altının burada emin olduğun inandırır. Salondan ayrılırken Minnie'yi mutlaka kulübesinde ziyaret etmek istediğini açıklar. İkisi de birbirine aşık olduklarını itiraf ederler Minnie, Johnson, Nick: Mister Johnson, siete rimasto indietro) Minnie ağlamaya başlar ama Johnson ayrılmadan önce teselli edip kendini ferahlatmasını başarır.
II. Perde
Sonraki akşam üstü Minnie'nin kütüklerden yapılmış kulübesinde
Johnson Minnie'nin kütüklerden yapılmış kulübesine ziyarete gelir ve kız ona yaşam hikâyeşini anlatır. Mınnıe sonra ona bir öpücük vererek sabaha kadar orada kalmasını ister. Johnson's Nina Micheltörena'yı aramak için mi dansa geldiğini sorar. Johnson konuyu değiştirmeye çalışır. Fakat sevdiği kızdan gizlisi olmasından utanmaktadır. Johnson oradan ayrılmak ister. ma dışarıda fazla kar yağmaktadır. Birden bire üç tüfek sesi duyulur. Johnson Minnie'ye onu çok sevdiğini isterse sonsuzluğa kadar kendinle kalacağını söyler. Nina Micheltörena'yı da hiç tanımadığına yemin eder. (Minnie, Johnson: Ugh! Neve! – Va’! Riposatı sul fieno).
Dışridan bağırışlar duyulur. Şerif ve adamları eşkıya izlerini takip etmişlerdir ve bu izler onları Minnie'nin kulübesi önüne getirmiştir. Onlar içeri daha girmeden Minnie, Şerif Rance'ın kıskanç olduğunu bildiği için, Johnson'u saklar. Şerif gelince, ondan Nına Micheltörena'nın Şerife Johnson'un aslında Ramerrez olduğunu açıkladığını öğrenir. Bundan söke olmuştur; önce buna inanmaz ama Nına tarafından onlara verilen bir foto gösterilince buna ikna olur.(Nick, Johnson, Minnie, Sonora, Ashby, Rance: Hello! - Chiamano).
Şerif ve adamları ayrıldıktan sonra Johnson'u saklandığı yerden çıkardıktan sonra Minnie hemen ona Polka salonuna altını çalmak için mi geldiğini sorar. Johnson kendini savunmaya çalışır. (Mınnıe, Johnson: Vieni fouri!). Minnie'den hiçbir şey çalmıyacağını yemin eder; zaten ilk karşılaşmalarından beri ona karşı çok büyük bir aşk duymaktadır ve şimdi tek isteğinin Minnie ile yeni bir yaşama başlamaktır. Fakat Nina hakkında ona yalan söylediğini itiraf eder. Minnie ona hemen kulübesiniden çıkıp gitmesini bildirir. (Johnson, Minnie: Lö so, lö so! Ma non vi avrei rubato!).
Johnson ayrıldıktan biraz sonra bir tüfek sesi duyar ve Johnson'un vurulmuş olduğu içine doğrar. Dışarı gidip olanları anlamak istemez ama çok geçmeden Johnson sendeleyerek kulübeye girer. Minnie onu kulübenin tavan arasına saklar. Onu çok sevdiğini ve onu kurtarmak için elinden gelen her şeyi yapacağını bildiirir. (Minnie, Johnson: L’han ferito .. Che importa?). Biraz sonra da Şerif Rance eşkiyayı aramak için kulübeye gelir. Önce kimseyi bulamaz ama tam ayrılmak üzere iken yerde bir kan damlası olduğunu görür. Rance tavan arasına çıkan merdiveni indirir ve Johnson'a oradan inmesi için emir verir. Minnie Rnce'u durdurmak ister. Fakat Rance Johnson'a yalnızca iki alternatif tanımıştır: ya asılarak idam edilmek ya kaçarken kuşrunlanıp öldürülmek. Minnie birden "Durun" der (Minnie, Rance: Che c’e di nuovo, Jack?) ve Şerif'e bir başka alternatif teklifi olduğunu söyler.
Minnie ve Şerif poker oyunuyacaklardır. Eğer Şerif kazanırsa Şerif'in istediği olacak ve Minnie'de onun olacaktır. Fakat eğer Minnie kazanırsa Johnson'u serbest bırakacaktır. Mınnıe hile yapmak için çoraplarının jartiyer kısmında işakmabil kartları saklar ve bunları kullanarak poker oyununu kazanır. Şerif oyunun sonucunu kabullenir. Minnie kendini baygın olarak yerde bulunan Johnson üzerine atar. (Minnie, Rance: Una partita a poker!)
III. Perde
Biraz daha sonra, şafak vakti bir Kaliforniya ormanı yani
Zaman geçer ve Johnson'un yaraları iyileşir. Fakat halla Ashby ve maden işçilerinden kaçmak zorundadır. Nick ile Rance Johnson ile olan hatıralarını deşmekte ve Minnie'nin onda ne çeşit faziletler bulduğu konusuna değinmektedirler. Tam bu sırada Ashby şehire girer: Johnson ele geçirilmiştir. Rance bu sonuçtan çok memnundur ve böylece intikamını labilecktir. Bütün maden işçileri Johnson'un aşılmasını istemektedirler. (Chorus, Ashby, Rance, Nick, Miners: Ah! Ah! Hürray, ragazzi!). Billy Jackrabbit Johnson aşacakları idam ipini hazırlamakla meşguldr. Nick ona biraz altın tozu şekline rüşvet vererek elini yavaş tutmasını ve idam işini geciktirmeyi sağlamıştır. Nick hızla Minie'ye haber vermek için oradan ayrılır.
Ashby Johnson'u Rance teslim eder ve Johnson'un elleri kelepçelenir. Oradakiler mjaden işçileri Johnson'u bir hursiz ve katil suçuyla hüküm giyip asılmasını istemektedirler. Fakat Johnson katil olduğunu inkar eder; hırsızlık yaptığını itiraf eder ama Minnie'den hiçbir şey çalmadığını bildir. fakat onları buna inandıramaz.(Ashby, maden işçileri, koro, Rance, Johnson: Scerriffo Rance! Consegno a voi quest’üomo). Johnson idam hükmünü kabul etmiştir. Fakat maden işçilerinden hiçbirini yakalanması, giydiği hüküm ve idam edilip öldürüldüğü hakkında Minnie'ye hiçbir şey söylememelerini Minnie'ye haber olarak Johnson'un çok uzaklara gittiğini ve oradan bir daha hiç geri gelemiyeceğini söylemelerini ister. (Johnson, Rance, koro: Ch'ella mì creda libero) Maden işçileri idamın infazı hazırlıklarını bitirmeye çalışırlar.
Minnie idamın infaz edilmesinden önce oraya yetişmeyi başarır ve kendini Johnson'un önüne atıp onu korumaya çalışır. Bu koruma için elinde bulunan tüfeği de kullanmaya hazır olduğunu belirtir. Maden işçileri Mini'den bu tüfeği almaya çalışırlar. Ama sonunda Sonora herkesin ve durumun yatışmasını sağlar.(Minnie, miners, chorus, Rance: Ah! Ah! – E Minnie)
Rance ıdam işlemine devam etmek istemekteyken Minnie maden işçilerini kendinin çok sevdiği bir kişiyi öldürmemeleri gereğine inandırır. Onu af etmeleri için onlara yalvarır. Birer birer maden işçileri Minnie'nin yalvarmalarına dayanamayıp onun isteğinin kabul edilmesini desteklerler. Rance bundan pek memnun olmamakla beraber sonunda onların isteklerini ifa etmek zorunda kalır. Sonora Johnson'un bağlarını çözer ve Johnson'u serbest bırakır.(Mınnıe, Sonora, koro, maden işçileri: Non vi fu mai chi dışse ‘Başta!’).
Maden işçileri Minnie'yi uğurlarlar. Minnie ve Johnson yeni bir yaşama başlamak üzere Kaliforniya'dan ayrılırlar. (Sonora, Johnson, Minnie, koro, maden işçileri: Le tue parole sono di Dio).
Seçilmiş ses ve video kayıtları
| Yıl | Roller (Minnie, Dick Johnson, Jack Rance) |
Orkestra sefi, Opera Evi ve Orkestra |
Marka |
|---|---|---|---|
| 1958 | Birgit Nilsson, João Gibin, Andrea Mongelli | Lovro von Matačić, Teatro alla Scala Orkestra ve korosu | Audio CD: EMI Classics Kat: 81862 [1] |
| 1982 | Carol Neblett, Plácido Domingo, Silvano Carroli | Nello Santi, Royal Opera House Orkestra ve korosu | DVD: Kultur Video Kat: 032031203891 |
| 1991 | Mara Zampieri, Plácido Domingo, Juan Pons | Lorin Maazel, Teatro alla Scala Orkestra ve korosu | DVD: BBC / Opus Arte Kat: OA LS3004 D |
| 1992 | Barbara Daniels, Plácido Domingo, Sherrill Milnes | Leonard Slatkin, The Metropolitan Opera Orkestra ve Korosu | DVD: Deutsche Grammophon Kat: 00440 073 4023 |
Not: "Kat:" satis sirketinin kendi kullandigi katalog numarasi.
Film uyarmaları
- The Girl of the Golden West (1915): Rejisor: Cecil B. DeMille. Oyuncular: "Mabel Van Buren", "Theodore Roberts" ve "House Peters]"
- The Girl of the Golden West (1923): Rejisor: "Edwin Carewe]". Oyuncular: "Sylvia Breamer", "J. Warren Kerrigan" ve "Russell Simpson".
- The Girl of the Golden West (1930) bir kayip filim: Rejisor: "John Francis Dillon". Oyuncular: "Ann Harding", "James Rennie" ve "Harry Bannister".
- The Girl of the Golden West (1938): Rejisor: "Robert Z. Leonard". Oyuncular: "Jeanette MacDonald]", "Nelson Eddy]" ve "Walter Pidgeon".
Diğer etkiler
Birinci perdenin Baslarinda bulunan Jake Wallace'nin sarkisinin melodisinin 1909'da yayinlanan bir Amerikan kizilderili kavimi olan Zuni'lerin sarki antolojisinden alindigi bilinmektedir. Puccini bu muzik antolojisini Amerikan kizilderililer hakkinda hazirlamayi dusundugu bir baska eser olarak almis ve eserde kullanmistir.
Eserin Birinci perdesinde bulunan Johnson'un aryasi "Quello che tacete" Andrew Lloyd Webberin 1986da yazmis oldugu Operadaki Hayalet("The Phantom of the Opera") adli muzikalinde bulunan hayaletin "Music of the Night" adli sarkisina temel oldugu iddia edilmistir. Bunun uzerine Puccini mirascilari bir dava acip bunun bir aşırma oldugunu bildirip tazminat talep etmislerdir; fakat bu dava mahkemelerde gorulmeden iki taraf arasinda anlasmaya varilip dava kapanmistir. Anlasmanin icerigi sakli tutulmustur.[2]
Dipnotlar
- ↑ Puccini: La Fanciulla Del West / Matacic, Nilsson, Et Al
- ↑ Ouzounian, Richard (2006), Aspects of Andrew, 2.1.2006 gunku Toronto Star gazetesi
Ayrıca bakınız
Dış kaynaklar
- Ingilizce Wikipedia La_fanciulla_del_West maddesi (İngilizce) (Görülme tarihi:9.3.2009)
- Creative Commons MP3 Ses kaydi (Italyanca) (Görülme tarihi:9.3.2009)
- Libretto (Italyanca) (Görülme tarihi:9.3.2009)
| ||||||||
