Bilişsel harita
Bilişsel harita, bireye gündelik ya da kavramsal uzamsal çevrelerinde bulunan fenomenlerin göreceli yerleri ve nitelikleri ile ilgili bilgiyi edinme, kodlama, saklama, hatırlama ve çözme için yardımcı olan bir çeşit zihinsel simgedir. Bu kavram 1948 yılında Edward Tolman tarafından ileri sürülmüştür.[1]
Bilişsel haritalar psikoloji, eğitim, arkeoloji, planlama, coğrafya, kartografi, mimarlık, şehir planlama, yöneticilik ve tarih gibi çok çeşitli alanlarda incelenmiştir.[2]
Bilişsel haritalar uzamsal bilginin toplanmasına ve oluşturulmasına hizmet ederek zihin gözü ile imgelerin tahayyül edilmesine olanak verir ve bilişsel yükü azaltır; bilginin öğrenilmesini ve hatırlanmasını kolaylaştırır. Bu tip uzamsal düşünce aynı zamanda uzamsal olmayan görevler için benzetme yapılmak suretiyle de kullanılabilir. Böylece bellek kullanımını içeren uzamsal olmayan görevlerde uzamsal bilgi tahayyülü işin yapılma sürecini kolaylaştırır.[3]
Bilişsel haritanın sinir sisteminde olan karşılıklarının hipokampusta bulunan yer hücresi sistemi[4] ve entorhinal kortekste yeni keşfedilen grid hücreler[5] olduğu yönünde spekülasyonlar bulunmaktadır.
Notlar
- ↑ Tolman E.C. (Temmuz 1948). "Cognitive maps in rats and men". Psychological Review 55 (4): 189–208. DOI:10.1037/h0061626. PMID 18870876.
- ↑ Knight, Peter (2002). Conspiracy Nation: the Politics of Paranoia in Postwar America. New York and London: New York University Press. ISBN 0-8147-4735-3.
- ↑ Kitchin RM (1994). "Cognitive Maps: What Are They and Why Study Them?". Journal of Environmental Psychology 14 (1): 1–19. DOI:10.1016/S0272-4944(05)80194-X.
- ↑ O'Keefe J, Nadel L (1978). The Hippocampus as a Cognitive Map. http://www.cognitivemap.net/.
- ↑ Sargolini F, Fyhn M, Hafting T, McNaughton BL, Witter MP, Moser MB, Moser EI (2006). "Conjunctive representation of position, direction, and velocity in entorhinal cortex". Science 312 (Mayıs): 758–62. Bibcode 2006Sci...312..758S. DOI:10.1126/science.1125572. PMID 16675704.