Buğay, Yapraklı
| Buğay | |
| — Köy — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Çankırı |
| İlçe | Yapraklı |
| Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi |
| Nüfus (2000) | |
| - Toplam | 263 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0376 |
| İl plaka kodu | |
| Posta kodu | 18900 |
| İnternet sitesi: | |
Buğay, Çankırı ilinin Yapraklı ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
Köyün adının, eskiden "Bigay' olduğu (Eski haritalarda da “Bigay” olarak geçmektedir.) ve zamanla "Buğay"a dönüştüğü söylenir. Köy hakkında kaynaklardan bilgi edinilememiştir. Ancak Kanuni Sultan Süleyman dönemine ait haritalarda köyün ismi Bigay olarak geçmektedir. Bu da köyün çok uzun yıllardır (Yaklaşık beşyüz yıl.) var olduğunu göstermektedir.
Kültür
Köyde yâran adı verilen geleneksel bir kültür vardır.
Coğrafya
Çankırı iline 26 km, Yapraklı ilçesine 17 km uzaklıktadır. Köy, Yapraklı-Çankırı yolunun 6 km. kuzeyinde kurulmuştur. Doğusunda Karacaözü, batısında Balıbıdık, kuzeybatısında Urvay (Yakadere), güneyinde Yüklü, kuzeyinde Yapraklı Dağları uzantısı ile çevrilidir. Arazi kuzeyde, Yapraklı Dağları üzerinde kalan kesimi engebeli, güneyde kalan araziler ise nispeten düzlüktür. Tarım daha çok bu kesimde yapılmaktadır. Köyün kuzey tarafındaki arazi kesimi; Bağlar Çayı, Kutubükü Deresi, Kağnı Deresi ve Kösten Deresi tarafından parçalanmıştır. Bu dereler arasında kalan arazi ise Yazılar olarak adlandırılmıştır.
Köy arazisi birkaç dere ve çay ile parçalanmıştır. Çaylar ve dereler yaz aylarında kurumakta sulamaya bir faydası olmamaktadır. Köyde bitki örtüsü olarak meşelikler, kuzeyde yapılan erozyon çalışması neticesi yetişen orman, köy içinde, dere kenarlarında ve Çayırınyanı’nda bol miktarda bulunan kavak ağacı vardır. Bunların yanı sıra iğde, alıç, yemişen vb. kendiliğinden yetişen çeşitli ağaçlar vardır. Bunların dışında “borcak”, “tetri”, “geven” adı verilen otsu bitkilerden bol miktarda yetişir.
İklim
Köyün iklimi, karasal iklim etki alanı içerisindedir.
Nüfus
1980 yılında 70 haneli olan köy, günümüzde 40 hane civarındadır. Köyde geleneksel aile tipi yaygındır. Eskiden yaygın olan kalabalık aileler köyden kente göç nedeniyle artık kalmamıştır.
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | 263 |
| 2000 | 307 |
| 1997 | 284 |
| 1990 | 390 |
| 1980 | 448 |
Ekonomi
Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Köyde genellikle kuru tarım yapılmakta arpa, buğday, fiğ gibi tarım ürünleri yetiştirilmektedir. Bu ürünler 1'e 8 ile, Ve 1’15 arasında verim sağlamaktadır. Arazinin azlığı sebebiyle bu ürünlerin üretimi de köylünün kendi ihtiyacını karşılayacak düzeydedir.
Köyde, yukarıda bahsedilen sulanabilir yerlerde, suyun azlığına bağlı olarak kısıtlı miktarlarda meyve ve sebzecilik yapılmaktadır. Yörenin iklim şartlarında yetişebilen her türlü sebze ve meyve üretilmektedir. Ancak bu üretim, üreticinin kendi ihtiyacını karşılayacak düzeydedir. Bunların yanında artık sönmeye yüz tutmuş, bol miktarda üzüm bağı mevcuttur.
Köyün hayvan varlığına bakıldığında ise 150 ye yakın büyükbaş, 200 kadar küçükbaş hayvan vardır. Kümes hayvanı sayısının 300 dolayında olduğu sanılmaktadır. Bazı aileler ise kendi ihtiyacını karşılayacak düzeyde arıcılık yapmaktadır. Çevrede bulunan yabani av hayvanlarına rastlanır.
Köy çift mahalle olarak kurulmuştur. Ortasından Köyderesi geçer. Eskiden dört tane köy odası faal durumdayken, bu odalar günümüzde de var olduğu halde artık kullanılmamaktadır. Bunların yerine İmece usulüyle köylüler tarafından yapılan köy konağı kullanılmaktadır. Köy geçmiş yıllarda 60 haneyi geçmişken, günümüzde 40 hane kadar kalmıştır. Bunun sebebi de ekonomik imkânların azlığı nedeniyle, köyün sürekli olarak dışarıya göç vermesidir. Köy, yoğunlukla Çankırı, Ankara olmak üzere İstanbul ve Antalya, İzmir gibi illere sürekli göç vermektedir. Bunun yanında köyün erkekleri çalışmak amacıyla mevsimlik olarak, özellikle Ankara Çankırı ve Şabanözü’ye gitmektedir. Mevsimlik göçler, daha çok inşaatlara işçi ve sıvacı ustası olarak çalışmak üzere olmaktadır.
Altyapı bilgileri
Köyde ilköğretim okulu vardır. PTT şubesi ve PTT acentesi yoktur. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Köye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.
Köyün, Çankırı-Yapraklı yoluna bağlayan 6 km. uzunluğunda asfalt bir yolu vardır. Çankırı-Yapraklı yoluna ulaştıktan sonra dış çevreyle olan bağlantı sağlanır. Karacaözü ve Balıbıdık köylerine de arazi yolu vardır. Köy il merkezine 27 km., ilçe merkezine ise 18 km. uzaklıktadır. Ulaşımı sağlayan 2 toplu taşıma aracı (minibüs) bulunmaktadır. Bunların yanında 1 kamyon, çok sayıda otomobil ve zirai amaçlarla kullanılan çok sayıda traktör vardır. Ayrıca köye ait otomatik telefon santrali mevcuttur. Bunun yanında GSM imkânlarından da yararlanılmaktadır.
Köyde içme suyu şebekesi ve kanalizasyon şebekesi mevcuttur. Sulama suyu olarak ise su miktarı az olmakla birlikte, köy arazisinin kuzeyleri Karabayır’dan gelen su ile Çayırın Yanı mevkii ise Kemer’den çıkan su ile sulanmaktadır. Ayrıca Çayırınyanı civarı sondaj kuyuları ile de sulanmaktadır.
Fatih KARADAŞ