Can Hasan 3
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Can Hasan 3 |
| il: | Karaman |
| İlçe: | Merkez |
| Köy: | Alaçatı |
| Türü: | Höyük |
| Tahribat: | |
| Tescil durumu: | |
| Tescil No ve derece: | |
| Tescil tarihi: | |
| Araştırma yöntemi: | Kazı |
Can Hasan 3, Karaman il merkezinin 12 km. kuzeydoğusunda, Alaçatı Köyü'nün (eski adı Can Hasan) 1,5 km. kuzeyinde yer alan bir höyüktür. Tepe, 100 metre çapında ve 6 metre yüksekliktedir. Kültür katlarının 2,25 metresinin ova seviyesinin üstünde, 4,5 metresinin ise altında, fakat bunun 2,5 metresinin de taban suyu içinde olduğu belirtilmektedir. İskan edilmeden önce tepenin bir gölün kıyısında olduğu anlaşılmıştır. Araştırmalardan, höyüğü çevreleyen topraklarda bozkır niteliği gösteren bir faunanın hakim olduğu anlaşılmaktadır.[1] Can Hasan Köyü civarındaki, aynı adla bilinen üç höyükten biridir. Can Hasan 1 Kalkolitik Çağ, Can Hasan 2 Helenistik, Roma ve Bizans yerleşimi olarak tarihlendirilmektedir.[2] Söz konusu üç höyüğün yer aldığı ova, Toroslar'ın kuzey yamaçlarına çok da uzak olmayan, verimli bir ovadır.
Kazılar
Höyükteki kazılar 1969-70 yıllarında İngiliz Arkeoloji Enstitüsü tarafından David French başkanlığında yapılmıştır.[1]
Tabakalanma
Kazılarda höyükte Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ'a tarihlenen 7 yapı katı belirlenmiştir. Öte yandan yüzey toprağı içinde "çok ilkel" çanak çömlekler bulunmuştur.[1]
Buluntular
Taş temelsiz yapılar genellikle pise tekniğiyle yapılmış olmakla birlikte kerpiç tuğla kullanımına da rastlanmaktadır. Duvarlar ve tabanlar kil sıvalıdır. Duvarların bazılarında, Boncuklu Höyük'te görüldüğü gibi[3] kırmızı boya kullanılmıştır. Bazı yapıların tabanları çok sert olup sıkıştırılmış kildir ve bazılarında bu kil çakıl taşlarıyla karıştırılmıştır. Çoğunlukla iki odalı olan yapıların bazılarında kapı geçitleri görülür. Yapılar, avlular etrafında birbirine bitişik düzende yapılmıştır. Bazı yapıların içinde sekiler, ocaklar ve bazıları duvara gömülü fırınlar bulunmaktadır.[1]
Kazı çalışmalarında yaklaşık 70 bin yontmataş malzeme ele geçmiştir. Bunun 3.500 adeti alettir. Kullanılan malzeme genellikle obsidiyendir, çakmaktaşı azınlık olup çoğu orak – bıçakların yapımında kullanılmıştır. Cilalı taş baltalar, cilalı gerdançeler ve boncuklar bulunmuştur.[1]
Kazılarda ulaşılan hayvan kalıntıları, rastlanma sıklığına göre sığır, koyun, keçi, geyik, karaca, yabani eşek, domuz, tavşan, köpek, kurt, kaplumbağa, yılan, kuş, küçük kemirgenler ve balıktır. Höyüğe yerleşen topluluğun evcilleştirme konusunda ulaştığı seviye kesin olarak bilinmemekte ise de sığır muhtemelen evcildir. Diğer yandan domuzun yabani olduğu kesin bilinmektedir.[1]
Yerleşmede yabani einkorn buğdayının tek ve çift tohumlu iki cinsinin tarıma alındığı, emmer buğdayı, ekmeklik buğdayın (Triticum aestivum) iki cinsi, makarnalık buğday (Triticum durum), çavdar otu, iki sıralı kavuzlu ve yalın arpa, mercimek ve büyük taneli baklagiller ile ceviz, çitlenbik, yabani üzüm ve pek çok bitki türünün tüketildiği anlaşılmaktadır.[1]
Değerlendirme ve tarihlendirme
Kazı başkanı David French, yerleşmeyi MÖ 6500-6400 yıllarına tarihlendirmektedir.[1] Bununla birlikte radyokarbon tarihleme yöntemi sonucu MÖ 7660 – 6610 olarak görülmektedir.[4]