Kontrapost
Kontrapost (İtalyanca: Contrapposto: "karşıt"), heykelde vücut ağırlığının bir bacağa bindirildiği ve öbür bacağın dizden hafifçe kırılarak serbest bırakıldığı duruş. Kökeni eski Yunan heykellerine dayanır. Ağırlığın kaydırılmasıyla kalça, omuz ve baş hafifçe eğilmiş, organik bir hareket etkisi yaratılmıştır. Kontrapost hem çıplak, hem de giyimli figürler için de kullanılabilir.
MÖ 5. yüzyıldan önce figürler cepheden ve hareketsiz pozlarda veriliyor, ağırlık her iki ayağa da eşit olarak bindiriliyordu (kore, kuros). Kontrapostun ilk uygulandığı heykel olan "Kritios Delikanlısı"nda (MÖ y. 490-480, Akropolis Müzesi) bir bacak hafifçe kırılmış, ama gövdenin dikliği korunmuştu. Praksiteles'in "Hermes Kucağında Çocuk Dionysos ile" (MÖ y. 350-330, Arkeoloji Müzesi, Olympia) adlı yapıtında ise ağırlığın bütünüyle tek ayağa binmesiyle vücudun iyice rahatladığı görülür. Kontrapost uygulaması özellikle figürlü heykelde anlatım olanaklarını büyük ölçüde genişletti.
Gotik heykelde de zaman zaman taşıyıcı ve bükülmüş bacak uygulamasına yer verildi, ama bunlarda figür yere basmaktan çok, yerden yükseliyormuş duygusu uyandırıyordu. Donatello ve Andrea del Verrocchio gibi İtalyan Rönesans sanatçıları Eski Yunan uygulamasını canlandırarak bu duruşa kontrapost adını verdiler. Bu dönemde figürün değişik parçalarının karşılıklı hareketlerini akla getiren kontrapost kavramı anatomi konusundaki bilimsel çalışmalarla da zenginleştirildi. Michelangelo bir kütleyi öne, öbürünü arkaya çekerek kütleler arasında gerilim yarattı; "Davud" (Floransa Akademisi) heykelinde figürün kolunu geride duran bacağının önüne doğru uzatması Gian Lorenzo Bernini ve başka barok heykelcileri derinden etkiledi.
20. yüzyılda kontrapost terimi, Aristide Maillol'un "Kolyeli Venüs"ünde (1918-28, Tate Galerisi, Londra) olduğu gibi ayakta rahatça duran doğalcı betimlemeler için kullanıldı.
Dış bağlantılar
-
Wikimedia Commons'ta Kontrapost ile ilgili çoklu ortam kategorisi bulunur.