Cygnus X-1

Koordinat: 19s 58d 21,6756sn; +35º 12' 05,775″

Cygnus X-1/HDE 226868
Kuğu takımyıldızı'nın sınırlarını ve yıldızların konumlarını gösteren diyagram


Eta Cygni'nin hemen solunda Cygnus X-1'in konumu (kırmızı daire içinde)
Gözlem verisi
Dönem J2000.0
Takımyıldız Kuğu
Bahar açısı (α) 19s 58d 21,67595sn[1]
Yükselim (δ) +35° 12′ 05,7783″[1]
Görünür parlaklık  (V) 8,91[2]
Görünür parlaklık  (B) 9,72[2]
Sınıflandırma
Tayfsal sınıf
O9.7Iab[2]
U-B Renk ölçeği −0,30[3]
B-V Renk ölçeği +0,81[3]
Değişen yıldız türü Eliptik değişen
Gökölçümsel nitelikleri
Dikey hız (Rv) -2,70[2] km/sn
Iraklık açısı (π) 0,539 ± 0,033[4] mys
Uzaklık6.100 ± 400[4] Iy
(1.900 ± 100[4] pc)
mutlak parlaklık (V) -6,5 ± 0,2[5]
Özdevinim nitelikleri
Bahar açısı payı (μ) −3,37[1] mys/y
Yükselim payı (μ) −7,15[1] mys/y
Fiziksel özellikler
Kütle (m) 14-16[6] M⊙
Yarıçap (r) 20–22[7] R⊙
Aydınlatma gücü 3–4×105[7] L⊙
Yüzey kütleçekimi (log g) 3,31 ± 0,07[8] cgs
Etkin sıcaklık 31.000[9] K
Tahmini yaş 5 milyon[10] y
Katalog belirtmeleri
AG (veya AGK2)+35 1910 • BD+34 3815 • HD (veya HDE) 226868 • HIP 98298 • AO 69181 • V1357 Cyg

Cygnus X-1 (kısaca Cyg X-1)[11], Kuğu takımyıldızı bölgesinde bulunan ve içinde kara delik olduğu düşünülen tanınmış bir galaktik X-ışını kaynağıdır. Bir roket uçuşu sırasında 1964 yılında keşfedilmiştir ve Dünya'dan görülen en güçlü x-ışını kaynaklarından birisidir.[12][13] Cygnus X-1, geniş ölçüde bir kara delik olduğu kabul edilen ilk X-ışını kaynağıdır ve kendi sınıfında en çok incelenen astronomik nesneler arasındadır. Güneş'in 14,8 katı bir kütleye sahip olduğu tahmin edilmektedir[6] ve bu tür bilinen diğer yıldızlara veya kara deliklere göre çok küçük olduğu gösterilmiştir. Şayet öyleyse, olay ufkunun yarıçapı yaklaşık olarak 44 km olmalıdır.[14]

Cygnus X-1, Güneş'ten 6.070 ışık yılı uzaklıkta bulunan ve HDE 226868[15] olarak gösterilen mavi üstdev değişen yıldızı da içeren Yüksek kütleli X-ışını ikilisidir. Yıldız rüzgarı, X-ışını kaynağının çevresindeki Toplanma diski için gerekli maddeyi sağlamaktadır.[16] İç diskte milyonlarca derece ısıtılan madde, gözlemlenen x-ışınını üretir.[17][18]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. 1 2 3 4 van Leeuwen, F. (November 2007), "Validation of the new Hipparcos reduction", Astronomy and Astrophysics 474 (2): 653–664, arXiv:0708.1752, Bibcode 2007A&A...474..653V, DOI:10.1051/0004-6361:20078357
  2. 1 2 3 4 Staff (March 3, 2003), V* V1357 Cyg -- High Mass X-ray Binary, Centre de Données astronomiques de Strasbourg, http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?protocol=html&Ident=HDE+226868, erişim tarihi: 2008-03-03
  3. 1 2 Bregman, J. ve diğ. (1973), "Colors, magnitudes, spectral types and distances for stars in the field of the X-ray source Cyg X-1", Lick Observatory Bulletin 647: 1, Bibcode 1973LicOB..24....1B
  4. 1 2 3 Reid, Mark J. ve diğ. (December 2011), "The Trigonometric Parallax of Cygnus X-1", The Astrophysical Journal 742 (2): 83, arXiv:1106.3688, Bibcode 2011ApJ...742...83R, DOI:10.1088/0004-637X/742/2/83
  5. ↑ Ninkov, Z.; Walker, G. A. H.; Yang, S. (1987), "The primary orbit and the absorption lines of HDE 226868 (Cygnus X-1)", Astrophysical Journal 321: 425–437, Bibcode 1987ApJ...321..425N, DOI:10.1086/165641
  6. 1 2 Orosz, Jerome (December 1, 2011), "The Mass of the Black Hole In Cygnux X-1", E-print, http://iopscience.iop.org/0004-637X/742/2/84, erişim tarihi: 2012-03-24
  7. 1 2 Ziółkowski, J. (2005), "Evolutionary constraints on the masses of the components of HDE 226868/Cyg X-1 binary system", Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 358 (3): 851–859, arXiv:astro-ph/0501102, Bibcode 2005MNRAS.358..851Z, DOI:10.1111/j.1365-2966.2005.08796.x Note: for radius and luminosity, see Table 1 with d=2 kpc.
  8. ↑ Hadrava, Petr (September 15–21, 2007), "Optical spectroscopy of Cyg X-1", Proceedings of RAGtime 8/9: Workshops on black holes and neutron stars (Opava, Czech Republic): 71, arXiv:0710.0758, Bibcode 2007ragt.meet...71H
  9. ↑ Staff (June 10, 2003), Integral's view of Cygnus X-1, ESA, http://sci.esa.int/integral/32700-integral-s-view-of-cygnus-x-1/, erişim tarihi: 2008-03-20
  10. ↑ Mirabel, I. Félix; Rodrigues, Irapuan (2003), "Formation of a Black Hole in the Dark", Science 300 (5622): 1119–1120, arXiv:astro-ph/0305205, Bibcode 2003Sci...300.1119M, DOI:10.1126/science.1083451, PMID 12714674
  11. ↑ Bowyer, S. ve diğ. (1965), "Cosmic X-ray Sources", Science 147 (3656): 394–398, Bibcode 1965Sci...147..394B, DOI:10.1126/science.147.3656.394, PMID 17832788
  12. ↑ Lewin, Walter; Van Der Klis, Michiel (2006), Compact Stellar X-ray Sources, Cambridge University Press, ss. 159, ISBN 0-521-82659-4
  13. ↑ "2010 X-Ray Sources", The Astronomical Almanac (U.S. Naval Observatory), http://asa.usno.navy.mil/SecH/Xray.html, erişim tarihi: 2009-08-04 gives a range of 235–1.320 μJy at energies of 2–10 kEv, where a Jansky (Jy) is 10−26 Wm−2 Hz−1.
  14. ↑ Harko, T. (June 28, 2006), Black Holes, University of Hong Kong, http://www.physics.hku.hk/~astro/harko_science.html, erişim tarihi: 2008-03-28
  15. ↑ [1401.1035] Masses of the components of the HDE 226868/Cyg X-1 binary system
  16. ↑ Gies, D. R.; Bolton, C. T. (1986), "The optical spectrum of HDE 226868 = Cygnus X-1. II — Spectrophotometry and mass estimates", The Astrophysical Journal, Part 1 304: 371–393, Bibcode 1986ApJ...304..371G, DOI:10.1086/164171
  17. ↑ Nayakshin, Sergei; Dove, James B. (November 3, 1998), X-rays From Magnetic Flares In Cygnus X-1: The Role Of A Transition Layer, arXiv:astro-ph/9811059, Bibcode 1998astro.ph.11059N
  18. ↑ Young, A. J. ve diğ. (2001), "A Complete Relativistic Ionized Accretion Disc in Cygnus X-1", Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 325 (3): 1045–1052, arXiv:astro-ph/0103214, Bibcode 2001MNRAS.325.1045Y, DOI:10.1046/j.1365-8711.2001.04498.x

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 3/23/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.