Dangun
| Dangun | |
|---|---|
| Hangıl | 단군왕검 |
| Hanja | 檀君王儉 |
| Türk alfabesi | Dangun Vanggeom |
| Latin alfabesi | Dangun Wanggeom |
| McCune–Reischauer | Tan'gun Wanggŏm |
Dangun Vanggeom bugünki Liaoning, Mançurya ve Kore Yarımadasının topraklarını kaplayan ilk Kore kraliyeti Gojoseon'un efsanevi kurucusu. Söylemlere göre göklerin efendisi Hvanin torunuydu ve Gojoseon'u MÖ 2333 senesinde kurdu. Dangun sözü Gojoseon'un kurucusu ile bağdaştırılsada, bazı araştırmacılar Dangun'un "baş rahip" demek olduğunu söylüyorlar ve bu unvanın Gojoseon'un bütün hükümdarları tarafından kullanıldığını iddia ediyorlar ve Vanggeom'un kraliyetin gerçek kurucusu olduğu yönünde düşüncelerini aktarıyorlar. Dangun efsanesi hakkındaki en eski doküman 13. yüzyıldan kalma Samguk Yusa'dan. Samguk Yusa Vei kitabından ve Kore'nin tarihi metinleriyle kaybolan Gogi'den (古記) alıntılarla hazırlanmış bir koleksiyon.
Günümüze ulaşan eserleri ve eşyaları Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti'ndeki Kore Merkezi Tarih Müzesi'nde sergilenmektedir.
Efsane
Dangun'un soyunun nereden geldiği efsanesi büyükbabası Hvanin'le başlıyor (환인; 桓因), Kore mitolojisine göre Hvanin göklerin efendisi olarak geçiyor. Hvanin'in Hvanung adında dünyadaki yaylalarda ve dağlarda yaşamanın hasretini çeken bir evladı vardı. Hvanin Hvanung'a ve 3000 hizmetlisine Baekdu dağına inme izini verdi ve bu dağda "Tanrıların şehri" Sinsi kuruldu (신시; 神市). Hvanung bulutlar, yağmur ve rüzgar bakanlarıyla dünya'da kanunlar ve ahlak kodları hazırladı ve insanlara sanat, sağlık ve tarım alanında çeşitli şeyler öğretti.
Bir gün bir kaplan ve ayı Hvanung'a insan olabilmek için dua etti. Bu duaları duyan Hvanung bu iki hayvana 20 sarımsak dişi ve bir tutam pelin verdi ve onlara sadece bu kutsal yemekleri yemelerini ve 100 gün güneş ışığından uzak durmalarını emretti. Kaplan yirmi gün sonra pes etti ve mağarayı terk etti, ancak ayı kalabildi ve sonra bir kadına dönüştü.
Ayıdan bir kadına dönüşen kadın (Ungnyeo; 웅녀; 熊女) Hvanung'a minnettardı ve buna karşılık ona her dediğini yapabilceğini söyledi. Ancak kadın bir eş'ten yoksundu ve sonraları üzülmeye başladı ve bir "Sindansu" (신단수; 神檀樹, "Kutsal Huş") ağacına gidip evlat dileğinde bulundu.
Hvanung kadının duasından o kadar çok etkilenmiş ki, kadını kendine eş olarak seçmiş ve sonra bu kadın Hvanung'dan Dangun Vanggeom adında bir oğlan çocuğu dünya'ya getirmiş.
Dangun Vanggeom büyüdükçe taht'a çıkacak kadar yükselmiş bir kişilik haline geldi ve bugünlerde Kuzey Kore'nin başkenti Pyongyang'ın yakınlarında duvarlarla çevrili Asadal şehrini kurdu ve hüküm alanına Joseon adını koydu - bugünlerde Eski/Antik Joseon'a çevrilmiş bir kelime (Korece:"Gojoseon"), böylece sonradan kurulmuş Joseon krallığı hitabı arasında bir karışıklık çıkması engellenmek isteniyor. Dangun sonra başkent Asadal'ı Baegak dağına (veya Gunghol dağına) taşıdı. Bin beş yüz yıl sonra, Kimyo yıllında, Zhou Hanedanından Kral Vu Jizi'ye Joseon'u tımar fermanı olarak verdi ve Dangun başkentini Jangdangyeong'a taşıdı. Yinede sonunda Asadal'a geri dönebildi ve 1908 yaşında dağ tanrısı oldu.
Efsane'nin zamanlaması
Dongguk Tonggam belgelerine (1485) göre efsanevi Çinli İmparator Yao'un hükümdarlığının 25'inci yılında, İmparator Dangun'un hükümdarlığı başlıyor ve böylece tarih olarak Gojoseon'un başlangıç tarihi MÖ 2333 yıllı olarak benimseniyor. Farklı tarihsel kaynaklarda değişik bilgiler bulunabilir ama bu belgelerde Gojoseon'un kuruluş tarihini Yao'un hükümdarlığı zamanına denk düştüğü görülüyor, geleneksel olarak bu da MÖ 2357 - 2256 yılları arasına denk düşüyor. Samguk Yusa belgelerine göre Dangun'un tahta çıkması İmaparator Yao'un hükümdarlığının 50'nci yıllına denk düşüyor, fakat Sejong Sillok belgelerine göre İmparator Dangun'un hükümdarlığı İmaparator Yao'un ilk senesinde başlıyor. Bütün bu tarihsel belgeler arasında Kore halkı Dongguk Tonggam belgelerindeki yazılanları kabul ediyor.
1961 tarihine kadar, Güney Kore resmi olarak Dangi (단기, 檀紀) döneminde bulunuyordu, Dangi yıllı İÖ. 2333 senesinde başladı. Daejonggyo dinine göre Kore takviminde 3 Ekim Gaecheonjeol bayramı olarak geçiyor (개천절, 開天節, Cennet'in açılışının bayramı). 3 Ekim Güney Kore'deki Gregoryen takviminde resmi bayram olarak kutlanılıyor, bu bayram Ulusal Kuruluş Günü olarak adlandırılıyor.
Kuzey Kore Dangun'un kuruluş tarihini İÖ erken 30. yüzyıl olarak kabul ediyor.
Dangun dönemine göre 15 Mart 4340'da Eocheonjeol törenleri kutlanılıyor (어천절,御天節), inanca göre 15 Mart'da efsanevi Kore devleti'nin kurucusu Dangun gökyüzüne geri döndü ve geleneklerini kesintisiz olarak nesiller boyunca gökyüzünde devam etti.