Değişken

Değişken (İng. variable), bilgisayar ve matematik biliminde sembolik bir ifade veya bir niceliği (miktarı) ifade etmek için kullanılan semboldür. Matematikte, değişken, sık sık bilinmeyen bir niceliğin (potansiyel değişiminin) tanımlanması için; bilgisayar biliminde ise, niceliğin depolanabileceği bir yer, alan ifade eder. Değişkenler, sıklıkla bilinen ve sabit olan değerlerle mukayase edilir.

Terim fizik ve mühendislik biliminde de benzer bir anlama sahiptir. Bir sistemin işletilmesi esnasında, bir deneyin gidişatı doğrultusunda, değişebilir olan değerlerin niceliğini ifade eder. Değişkenler genel olarak, parametrelerden farklıdır, bununla beraber bir bağlamdaki değişken, bir diğeri için parametre olabilir.

İstatistik uygulamalarında, değişken, kendi arasındaki veya zamanla değişimi beklenen, ölçülebilir bir faktör, karakteristik veya birey, bir şey veya bir sistemin özelliğini ifade eder.

Genel kullanım

Değişkenler yazıda cümleler içinde kullanılır. Örneğin, formül içinde: ${\displaystyle x+1=5}$, ${\displaystyle x}$ burada "bilinmeyen" sayıyı ifade eden bir değişkendir. Değişkenler sıklıkla Latin alfabesi rakamları ile ifade edilirler, fakat bunun yanında diğer alfabelere ait rakam ve sembollerle de ifade edilir. (Örn: Yunan alfabesi)

Bunun yanı sıra, değişkenler bazı alanlarda (matematik, dilbilimi vb.) "boşluk doldurma" şeklinde de kullanılabilmektedir.

Programlama dillerinde değişken tanımlama örnekleri

ASP

 dim Degisken
 Degisken = 'Değişken'
   response.write(Degisken)
   'çıktısı Değişken

C#

 string degisken = "Değişken";
   Console.WriteLine(degisken);
   #çıktısı Değişken

JavaScript

 var Degisken = 'Değişken';
   alert(Degisken); 
   //İçinde Değişken yazan uyarı penceresi açar

PHP

 $Degisken = 'Değişken';
   echo $Degisken;
   #çıktısı Değişken

Python

>>> degisken = "Değişken"
>>> print degisken
Değişken

Matematikte değişkenlerin formülü

${\displaystyle V:a\cdot t}$ ise ${\displaystyle f(V)=f(a)\cdot f(t)}$'dir bunun anlamı $a$'nın grafiği verilir ve $b$'nin grafiği verilirse ${\displaystyle c}$'nin grafiği rahatça çizilebilir.

eğer ${\displaystyle X=V\cdot t}$ ise ${\displaystyle f(X)=f(V)\cdot f(t)\cdot 1/2}$'dir.

Kurallar

• Eğer fonksyonları ve eğimleri eşit olmayan iki doğrunun fonksyonları biribirine bölünürse veya çarpılırsa ortaya çıkacak yeni fonksyon bir eğrinin olacaktır.
• Eğer fonksyonları eşit iki doğru biribirine bölünürse ortaya çıkacak olan fonksyon sabit fonksyon olacaktır.

Örnek

Soru

${\displaystyle V=a\cdot t}$ (hızın ivme ve zamandan hesaplanması)

ise ve ${\displaystyle V}$ zamana bağlı olarak ${\displaystyle V=2t+1}$ fonksyonuyla değişiyor ise $a$ nasıl olur?

Çözüm

${\displaystyle V}$ burada ordinatı (y eksenini), ${\displaystyle t}$ ise apsisi (x eksenini) belirtir. Buna göre ${\displaystyle y=2x+1}$'dir.

${\displaystyle t}$ ise zamana bağlı olarak her zaman ${\displaystyle y=x}$ fonksyonuyla değişir.

O zaman ${\displaystyle f(a)=f(V)/f(t)}$'dir.

${\displaystyle f(a)=2x+1/x=2+1/x}$ olur.

Kaynaklar

Dış bağlantılar

• 24 Ekim 2006 tarihli İngilizce Wikipedia Değişken maddesi