Der Rosenkavalier
| Der Rosenkavalier Güllü Şövalye' | |
|---|---|
 Rosenkavalier'in sahnelenmesi ve orkestra sefi Ernst Edler von Schuch Ressam: Robert Sterl | |
| Özgün ismi: | Der Rosenkavalier |
| Müzik: | Richard Strauss |
| Libretto: | Hugo von Hofmannsthal |
| Galası: | 26 Ocak 1911 |
| İlk gösterim yeri: | Königliches Opernhaus, Dresden |
| Oyuncular: | *Marschallin, Prenses Marie Thérèse von Werdenberg: soprano
|
Der Rosenkavailer (Pembe Şövalye) Richard Strauss tarafından Hugo von Hofmansthal'ın orijinal Almanca librettosuna göre hazırlanmış üç perdelik bir komik operadır. Eserin ana konusu çok serbestçe Louvet de Couvrai'in "Les amours du chevalier de Faublas" romanından ve Moliere'in "Monsieur de Pourceaugnac" oyunundan uyarlanmıştır. Bu eser Max Reihardt direktörlüğü ve Ernest von Schuh'un orkestra efliği altında ilk defa 26 Ocak 1911de Dresden "Konigliches Opernhaus" operaevinde sahnelenmiştir. İlk sahnelenmeye kadar esere verilen geçici ad "Ochs von Lerchenau" idi.
Roller
| Rol | Ses | İlk gösterim rolleri, 26 Ocak 1911 (Orkestra şefi: Ernst von Schuch)) |
|---|---|---|
| Marschallin, Prenses Marie Thérèse von Werdenberg | soprano | Margarethe Siems |
| Octavian, Kont Rofrano, Genç sevgilisi | mezzo-soprano | Eva von der Osten |
| Baron Ochs auf Lerchenau, Marschallin'in kuzeni | bas | Karl Perron |
| Sophie von Faninal | soprano | Minnie Nast |
| Herr von Faninal, Sophie'nin yeni zengin babası | bariton | Karl Scheidemantel |
| Marianne, Nedimesi | soprano | Rıza Eibenschutz |
| Valzacchi, Entrikacı | tenor | Hans Rudiger |
| Annina, yeğeni ve ortağı | kontralto | Erna Freund |
| Bir noter | bas | Ludwig Ermold |
| Bir İtalyan şarkıcı | tenor | Fritz Soot |
| Üç soylu yetim çocuk | soprano, mezzo- soprano, kontralto |
Marie Keldorfer, Gertrude Sachse, Paula Seiring |
| Kadın şapkacısı | soprano | Elisa Stunzner |
| Ev hayvanı satıcısı | tenor | Josef Pauli |
| Faninal'nın Kahyası | tenor | Fritz Soot |
| Polis müfettişi | bas | Julius Puttlitz |
| Marschallin'in Kahyası | tenor | Anton Erl |
| Bir Hancı | tenor | Josef Pauli |
| Dost uşak | tenor, bas | Josef Pauli, Wilhelm Quidde, Rudolf Schmalnauer, Robert Büssel |
| Dört garson | tenor, bas | Wilhelm Quidde, Rudolf Schmalnauer, Robert Büssel, Franz Nebuschka |
| Muhammed, Marschallin'in genç siyahi hizmetkarı | konuşmasız rol | |
| Bir flüt çalgıcısı, bir aşçı, bir berber ve yardımcısı, bir bilgin, bir soylu dul kadın | hepsi konuşmasız rol | |
| Hizmetkarlar, kiralanmış hilekarlar, çocuklar, bekçiler | ||
Konu özeti
- Mekân - Viyana
- Zaman - 1740li yllar [1]
İ. Perde
Sabah erkenden Mareşalın'ın yatak odası
Mareşalın Marie Therese, von Werdenberg Prensesi, genç sevgilisi Kont Rofrano Octavian ile yatağındadır. Mareşalın'ın küçük genç hizmetlisi olan Mohammed kahvaltılarını getirip odaya girince Octavian kendini yorganlar içinde saklar. Biraz sonra da bir yatak odaya giriş odasından diğer sesler duyulmaya başlar. Beklenmedik misafir Mareşalın'ın bir kırsal alanda oturan kuzeni Baron Ochs auf Lerchenau'dir. Zengin bir burjuva tüccarın kızı olan Sophie von Faninal ile yapmayı kararlaştırdığı evlilik hakkında konuşmak için yakın akrabası Mareşalın'e gelmiştir. Talip olduğu kıza geleneksel olarak bir nişanlılık alameti gümüş gulu sunmak istemektedir. Bu gümüş gulu sözlüsü kıza takdim edebilecek bir şövalyeyi tavsiye etmesini Mareşalın'e sorar. Mareşalın genç sevgilisi olan Kont Octavian Rofrano'nun bu işe en uygun kişi olacağını açıklar ve onun resmi bulunan bir miyatürü Baron Ochs'a gösteri. Bu sırada kendini gizlemek için "Mariandel" adını taşıyan bir genç kız kılığına girmiş olan Octavian Mareşalın'ın odasına gelir.
Baron Ochs bu genç kızla Kont Octavian arasındaki benzerliği görür ve ayrıca ona yakınlık hissedip onunla buluşmaya karar verir. Bu sırada Mareşalın'ın odası onnla komuşmak için hizmetlilerle dolamaya başlar. Gelenler atrasınad bir noter, aşçıbaşı, bir kadın terzisi ve birkaç müzisiyen vardır. Bunlar arasında bulunan ve bir aryay başlayan bir İtalyan şarkıcı tenorun şarkısı, evlilik kontratı hakkında noter ile Ochs arasında çıkan bir sert münakaşa dolayışyla yarıda kalır. Bu karışıklık içinde "Mariandel" çıkıp kaybolmuştur.
Baron Ochs bu kadınla buluşup birlikte olamayı çok arzu etmektedir. Onu bulmak için bu türlü entrikalara karışmak ile ismileri çıkmış olan Valzacchi ve Annina adlı iki İtalyan'ı hizmetine alır.
Oda boşaldığı zaman Mareşalın genciliğini kaybettiğini düşünüp bir melankoliye bürünür. Octavian geri geldiği zaman sevgilisinin bu hissi durumun ne çabuk değiştiğine şaşırır. Ama Mareşalın ona nasıl olsa bir gün gencin kendinden bıkıp soğuyacağını bildirir. Octavian itiraz edip onu sevdiğini ve Mareşalın kendine gelmesi için birlikte bir gezintiye çıkmalaraini teklif eder. Ama Mareselin bunu rededince canı sıkılan Octavian bir ayrılma öpücüğü bile vermeden onun yanından ayrılır. Sonradan ruh hali iyileşen Mareşalın'ın aklı başına gelir ama Octavian çoktan evinden uzaklaşmıştır. Mareşalın genç hizmetlisi Mohammed'i çağırarak onu gümüş gulu Octavian'a götürüp vermesi için emir verir.
II. Perde
Monsieur de Faninal'ın evi
Birkac hizmetlisiyle birlikte ve çok heyacanlı olarak Kont Octavian Faninal'lerini çok süslü girişine gelir ve orada bulunan Sophie'ye gümüşden gulu sunar. İki gencin birbirleriyle konuşması sırasında Sophie'nin nedimesi Marianne'da yanlarında bulunmaktadır. İki genç bu konuşmadan birbirlerine çok yakınlaşıp birbirlerini sevdiklerini anlarlar. Bu sırada Ochs da çok terbiyesiz şekilde Sophie'nin yanına gelip konusmayi keser ve bu edepsizce hareketi Sophie'yi çok şaşırtır. Ama çok geçmeden evlilik için yapılması gerek işleri Sophie'nin babası Faninal'la konuşması gerekeceğini açıklayan Ochs oradan ayrılır. Sophie Octavian'la yalnız kalınca ondan Ochs'la evlenmemeye karar verdiğini ve bunun için Octavian'ın kendine destek vermesini ister. Kont Octavian Sophie'yi kucaklar. Bunu Annina ve Valzacchi görürler ve durumdan Ochs'u haberdar ederler. Octavian Baron'dan Sophie ile evlikten vazgeçmesini ister ve aralarında bir söz dalaşı çıkar. Sonunda ikisi kılıçlarını çekerler ve Octavian Ochs'u kolundan hafifçe yaralar. Baronun bağırıp çağırması herkes tarafından bir skandal olarak görülmektedir. Bu karışıklık içinde Sophie babasına Ochs ıle hiç evlenmek istemediğini söyler ama Faninal o halde kızını bir manastıra rahibe olarak göndereceğini bildirir.
Kont Octavian bir entrika döndürmek için, zaten Ochs'ın elinin sıkılığından hosnutsuz olan Italyan Annina ve Valzacchi'yi kendine yardım etmek için tutar ve bunlarla bir entrika hazırlarlar. Ochs tek başına oturup, bir şarap bardağı elinde, durumu düşünmekte iken Anına ona "Mariandel"'den bir pusula getirir. Anına ve pusula Octavian tarafında gönderilmiştir ve pusulaya göre "Mariandel" Ochs'la buluşmak birlikte olmak için bir randevu istemektedir. Bunun kendi şahsi cazibesinden olduğuna inanan Ochs bir yalnız bir kadınla birlikte olma fırsatını kaçırmak istemez. Fakat pusulayı kendine getirmiş olan Annina'ya bir bahşiş vermeyi unuttuğu için, ona hizmet etmekten zaten hoşnutsuz olan Annina'yı ondan öç almaya daha da azimli yapar.
III. Perde
Bir han odası
Octavian'nın yaptığı planlara uyan entrikacılar bir köhne handa bir odanın hazırlanmasına yardım ederler. Çok geçmeden Ochs ve "Mariandel" bu handa akşam yemeği yemek için gelirler. Yalancı hizmetkar kız cilveli tavırları ile kendine talip olan erkeği odaya getirmektedir. Bu sırada entrikacı baronu korkutacak şekilde gizli panellerin ve ufak tahta gözleme yerlerinin açılıp kapdiği han odasına onları götürür. Matem elbiseleri giyerek kıyafet değiştirmiş olan Annina koşarak gelir ve kendisinin birlikte çocukları olduktan sonra Ochs tarafından kapı dışarı ettiği karısı olduğunu ağlayarak açıklar. Çocuklar ise birden "Baba..Baba.." diye ağlayıp sızlamaya başlarlar.
Bir polis komiseri gelir. Ochs ona bunun sözlüsü ile birlikte basit bir akşam yemeği olduğunu eder. Fakat hemen sonra Faninal girer ve Faninal Ochs'un birlikte getirdiği "Mariandel"'in gerçekte onun sözlüsü olmadığını ortaya çıkarmak için Sophie'nin çağrılmasını ister.
Ochs'un hizmetkarlarından birinin çağırdığı Maraşelin gelir ve durumu hemen anlayıp olaylara hakim olur. Baron'u zorla Sophie'ye olan nişanını bozmaya sağlar ve böylece skandalın büyümesini önler. Ochs'un şerefini korumak için hemen ortadan kaybolmasını ona emreder ve Ochs hemen oradan ayrılır. Baron'un ayrılması ona hizmet edenlerin arasında geçmiş hizmetleri için kendilerine verilmesi gereken ücretlerini almadiklari için büyük bir karışıklığın çıkarmalarına neden olur. Durum biraz sakinleşince Mareşalin uzun zamandır korkuyla beklediği kötü durumun gerçekleştiğini anlamıştır ve genç sevgilisi Octavian'i o kadar çabuk kaybetmekten canı sıkılmakla beraber olanları kabul eder. Octavian'a döner ve olanlardan çok şaşkına dönmüş genç adamın karşına Sophie'yi götürür. Sonra hemen oradan ayrılır.
İki genç rüyalarının gerçekleşmesi ve ne kadar mesut oldukları hakkında bir şarkıyı söylemeye koyulurlar. Onlar da sahneden ayrıldıktan sonra Muhammed Sophie'nin arkada bıraktığı mendili almak için görünür.
Önemli müziksel parçalar
I. Perde
- Wie du warst! Wie du bist, Octavian (
- Dı rigori armato, aria
- Da geht er hin' der aufgeblase schlechte Kerl... Kann mich auch ein Mädel erinnern, Mareşçilin'in monoloğu
- Ah, Du bist wieder da, Mareselin ve Octavian ikilisi
II. Perde
- Mir ist die Ehre widerfahren... İch kenn ihn schön, gümüş gülün sunulması
- Da lieg ich... Herr Kavalier, Ochs'un bağırp çağırması
III.Perde
- Marie Theres!... Hab mirs gelobt, Finale
Enstrümantasyon
Der Rosenkavailer operasının orijinal orkestra notalarına göre şu çalgılar gereklidir:
Seçilmiş disk kayıtları
Dipnotları
- ↑ Konu özeti Malitz,Leo (1921) The Opera Goer's Complete Guide eserinden ve Metropolkitan Opera synopsisinden uyarlanmıştır.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- IMSLP websitesi "Der_Rosenkavalier,_Op.59_(Strauss,_Richard)" maddesi (İngilizce) (Erişme:6.11.2010)
- "Opera-Guide" websitesi "Libretto: Der Rosenkavalier" maddesi (Almanca) (Erişme:6.11.2010)
| ||||||||
