Deresinek, Çay

Koordinatlar: 38°32′K 31°10′D / 38.533°K 31.167°D

Vikipedi'nin kalite standartlarına ulaşabilmesi için, bu maddenin veya bir bölümünün temizlenmesi gerekmektedir. Görüşlerinizi lütfen tartışma sayfasında belirtiniz.

Deresenek Köyü
—  Belde  —
Afyonkarahisar
Ülke	Türkiye
İl	Afyonkarahisar
İlçe	Çay
Coğrafi bölge	Ege Bölgesi
Nüfus (2000)
- Toplam	1.200
Zaman dilimi	UDAZD (+3)
İl alan kodu	0272 636
İl plaka kodu	03
Posta kodu	03700
İnternet sitesi:

Deresinek, Afyonkarahisar ilinin Çay ilçesine bağlı bir beldedir.

Tarihçe

Tahminen 6 asır önce, Eber Gölü’nün güneyindeki Deveyolu mevikiine yerleşen OĞUZ boylarından bir kabiledir. Adı geçen kabilenin bir kısmı komşumuz olan Yakasenek Kasabası’na, bir kısmıda komşumuz olan Eber köyüne göç etmişlerdir. Hayat pek pahalandı.Bu kabileden, bir ailenin 4 çocuğuda Sultandağları’nın vadisi olan derenin içine yerleşmişlerdir.

Bu göç olayı halkımız arasında şöyle bir rivayetle dile getirilmektedir: Bu kabilede zengin ve fakirler arasında anlaşmazlık günden güne büyür. Durumu iyi olan zenginler çadırlarını ve eşyalarını alır ve bir gece yarısı yola çıkarlar. Deve yolu mevkisinden ayrılmadan önce bir sele içerisine bir tüylü birde tüysüz güvercin bırakarak, ters çevirir, bırakır giderler. Sabah orada kalanlar selenin kapalı oluşunu merak ederek açarlar. Güvercinlerden tüylü olanı uçar, göç edenleri bulur. Tüysüz olansa orada kalır. Tüylü olan hali vakti yerinde olanları, tüysüz ise orada kalanları yani fakirleri temsil eder.

İkinci bir rivayete göre dere içinde bol çam ağacı bulunduğundan buraya yerleşenler hayvancılığın yanında bu ağaçtan yapılan fıçı, damacan, senek gibi kaplar yapmışlardır. Adınında buradan geldiği söylenmektedir.

Üçüncü rivayete göre ise dere içine sinmek (saklanmak) için yerleşildiği, dere suyunun bolluğu, yaylalarının ve hayvan otlatma meralarının elverişli olduğundan dolayı dere içine yerleşmişlerdir.

Dere içinde yapılan fıçılar, damacan, senekler çevrede pazarlanmış, çevreden alan halk köyümüz halkına senekçi dediğinden; köyümüz haklıda dere içinde yaşadığından, dere ve senek kelimelerinin birleşmesinden adı DERESENEK olmuştur. Hükümet kayıtlarına geçerkende, yanlışlıkla “e” harfi “i”olarak yazılmış olup adı DERESİNEK olarak kalmıştır.

Köyümüz 1958 yılına kadar Bolvadin ilçesine bağlı kalmıştır. 1958 yılında ÇAY ilçe olunca Çay’a bağlanmıştır.

Kurtuluş Savaşı’nın hazırlıkları Akşehir –Afyon arasında yapılmıştır. Bu günlerde milli ordumuzdan bir kısmı köyümüzde misafir edilmiş, ulu önder Atatürk bu vesileyle köyümüzü ziyaret etmiştir. İşgalci Yunan ordusu köyümüzün Gavur çukuru mevkine kadar gelmiş, köyümüze girmemiştir. Yaşlılar bu sırada şimdiki mezarlığa çıkarak, çarşaflardan beyaz bayrak çekmişlerdir. Bir rivayete göre mezarlıktaki ardıç ağaçlarını kalabalık asker sanan Yunan ordusu burayı topa tutmuştur. Kurtuluş Savaşı başlayınca ordumuzun bir kısmı buradan hareket etmiştir.

Dere içine yerleşen köyümüz uzun yıllar burada yaşamış, zamanla dağlardan inen taşlar, gelen seller evlere zarar verince 1972 yılında afet bölgesi ilan edilmiş, derenin kuzeyindeki düzlüğe yerleştirilmesi uygun görülmüştür. Taşınmada devlet yardımı yapılmıştır. Köyümüz yeni yerleşim yerine 1976 yılında taşınmış, altyapısı tamamlanmış ve planlı bir şekilde yerleşim sağlanmıştır.

1985 yılında yapılan genel nüfus sayımında, köyümüzün nüfusu 2241 çıktığından kasaba olmaya hak kazanmıştır. Yapılan müracaatlar sonunda 1986 yılının Aralık ayında köyümüzün kasaba olduğuna dair kararname imzalanmıştır. 1987 yılı Haziran’ında yapılan belediye başkanlığı seçimlerini Halil ÖLMEZ, 1989 yılında yapılan Belediye Bşk.ı seçimini Kemal KANDEMİR, 1994 ve 1999 yıllarında yapılan seçimleri Hasan ULU, 2004 yılında yapılan seçimleri ise Nurettin ARI kazanmış olup 2014 yılında muhtarlığa geçti. Bu toplum toprak ve arazi kavgaları yüzünden nüfusunu azalttı.

Kültür

YÖRÜK OĞUZ TÜRKMENLERİ kültür gelenek ve görenekleri yaşanmaktadır.

allah kiraz ve vişne paralarını arttırsın. amin

Mahalleler

• Gündoğdu Mah.
• Zafer Mah.
• Kahraman Mah.

.

Beldenin Yıllara Göre Nüfusu
2014	1200
2000	2,055
1997	1,622
1990	2,253
1985	2,244

FİZİKİ DURUM

Deresinek Sultandağlarının önündeki düzlüğe kurulmuş, 1100 m'lik rakımı ile İç Anadolu platosu karakterini taşır. Kasabamız eteklerine yerleşmiş olduğu Sultandağı kasabamızın yegane dağlık alanı olup, bu dağların üzerinde yer alan 2610 m yüksekliğindeki Gelincik Ana tepesi kasabamız sınırları içerisindedir. Kasabamızın yerleşmiş olduğu alan dereden gelen kum ile yükselmiştir. Bu alandan kuzeye doğru 20.000 dekarlık bir ova uzanır. Ovanın kuzey ucuna bitişik Eber Gölü vardır. Yapılan araştırmalara göre kasabamız sınırlarındaki Sultandağları’nda çeşitli madenlere rastlandığı gibi Yalvaç sınırında kömür çıkarılmaktadır.

Kasabamızın kuzeyindeki Eber Gölü denizden 967 m yükseklikte olup, 125 km karelik alanı kaplamaktadır. Gölü besleyen suların rejimlerinin bozuk olması ve buharlaşma nedeniyle yaz aylarında su seviyesi düşer ve bataklıklar oluşur. Göldeki sazlık ve kamışlar hem halkın önemli bir geçim kaynağı, hemde SEKA fabrikasının hammaddesini oluşturmaktaydı. Ancak, 2001 yılından beri SEKA kamış alımını durdurmuş Haziran 2003’te de özel sektöre devredilmiştir. Gölde tuna ve sazan cinsi balıklar mevcut olup, balıkçılık yapılmaktadır.

İKLİM VE BİTKİ ÖRTÜSÜ

Kasabamızın iklimi iç Anadolu'ya uyum gösterir. Tipik kara iklimi özelliklerine sahiptir. Kışları sert ve soğuk, yazları sıcak ve kuraktır. Temmuz ve ağustos ayları dışında her ay yağış almaktadır. Yağışlar kasım ve mart ayları arasında kar diğer aylarda yağmur şeklindedir. Yıllık yağış ortalaması 600 kg'dır. Yıllık sıcaklık ortalaması ise 11,8 derecedir.

Orman alanı erozyon kontrolü amacıyla Sultandağları eteklerinde 1950 yıllarında başlayan dikimler, bu günde devam etmektedir. Yüksek kesimlerde yer alan ardıç, meşe, çam ve çalılıklar ile düzlük ve su kenarlarındaki söğüt, kavak ve meyve ağaçları, göl kenarındaki sazlık ve kamışlar bitki örtüsünü oluşturur.

EKONOMİK DURUM

Halkın belli başlı geçim kaynağı tarım, hayvancılık ve meyve yetiştiriciliğidir. Sulamanın sorun olduğu arazide sebze tarımı çok geridir. Sadece fasulye tarımı yapılmakta, bundanda çiftçilerin bilinçli gübreleme, çapalama, ekim yapmadıklarından verim alınamamaktadır. Arazinin büyük bir bölümünde arpa ve buğday yetiştirilmektedir.

Kasabamızda her cuma öğleden sonra pazar kurulur. Kasabaya her gün yem satan, saman satan, pancar küsbesi satan ve hayvan tüccarları gelmektedir. Ziraat Bankası kredileri ile besi ve damızlık hayvancılığını artırmış olup, kasabamızda 3 yerde süt alım merkezi vardır. Ayrıca kasabada Toprak Su Kooperatifi’de kurulmuştur.

TARIM

Kasaba arazilerinde meyvelerden kiraz, vişne, elma, kayısı, erik, armut, badem gibi meyveler yetiştirilmektedir. Sebze olarak; fasulye, nohut, mercimek, domaTEs, biber, patlıcan, salatalık, pırasa, ıspanak yetiştirilmektedir. Hububat olarak ise arpa, buğday yetiştirilir.

HAYVANCILIK

Kasabamızda sürü sığır ırkları kalkmış, bunun yerine kültür ırkları getirilmiştir. Küçük baş hayvancılığı kapalı besicilik dışında yapan yoktur.

TİCARET

Kasabada her cuma kurulan pazarda vatandaş giyecek ve yiyecek ihtiyacını giderdiği gibi kışlık kuru bakliyatlarını aynı pazarda değerlendirirler. Kasaba halkı alış veriş için genellikle Çay pazarına giderler. Bu arada Sultandağı, Akşehir, Bolvadin ve Afyon’la ticari ilişkileri vardır. Çay’ın dışındaki diğer yerlere genellikle hayvan alıp satmak için giderler.

Kasabada besicilik yapanlar hayvanlarını kesim için genellikle AFYONve Şuhut’a götürürler.

ORMAN

1950 yıllarında başlayan erozyonu önleme ve ağaçlandırma çalışmalarında kasaba halkı kadınlı erkekli çalışmıştır. Bu nedenle koyun ve keçi otlatma sahaları daralmış; yaylalar ağaçlandırma sahası içine girince birçok aile hayvanlarını satmak zorunda kalmıştır. Halk bahçesindeki ağacı sevmeyi bilmesine rağmen, dağdaki ormanı bilinçsizce yok etmiştir. Yıllar önce kasabanın batısındaki aşağı dağ gür meşelikken bu gün çıplak kalmıştır. Ağaçlandırma çalışmalarına bu bölgede yeniden başlanmıştır. Türkiye ormanlarında az bulunan sedir çamı kasabamızın deresinde mevcuttur. Orman işletmesi kasabamızın halkına bu çamlardan tohumların toplatmış, bu tohumlar fide yetiştirilmesinde kullanılmıştır.

EBER GÖLÜ

Deresinek arazisinin kuzey ucu Eber Gölü’ne sınırdır. Kamış, hasırotu, kova ve böyle bitkilerin yetiştiği Eber Gölü sazlık bir göldür. Suyun sığ olması nedeniyle çok çeşitli bitki yetişmektedir.

Emirdağları ve Sultandağları arasında bir havza niteliğirde oluşu göle alivyonlu toprakların birikmesini sağlamıştır. Buradaki bütün küçük dereler göle döküldüğünden suyu tatlı bir göldür. Ancak önceleri suyu çok temiz olmasına rağmen Bolvadin Alkoloid Fabrikasının atık suyunu göle boşaltmasıyla göl suyu bir hayli kirlenmiştir. Halk bu gölden balıkçılık yaparak aile bütçesine katkı sağlamaktadır.

SANAYİ

Kasabamız sınırları içinde herhangi bir sanayi kuruluşu yoktur. Yakın zamana kadar faal olan SEKA’ dan emekli olanlar ile halen ŞEKER fabrikasında çalışan vatandaşlarımız vardır.

NÜFUS VE SOSYAL DURUM

Kasabamızda son yapılan 2000 nüfus sayımına göre 2150 kişi yaşamaktadır. Kasabamızda bulunan sağlık ocağı ve ilden gelen sağlık ekiplerinin verdikleri seminerlerle halk doğum kontrolü hakkında bilinçlendirilmiştir. Bunun sonucunda aileler nüfus planlaması yapmaktadırlar. İş bulmak için kasabamızdan büyük kentlere göç yaşanmaktadır. Ayrıca yurt dışında çalışan aileler vardır. Bunlardan bazıları kesin dönüş yapmışlardır. Ayrıca 10-15 aile yaz aylarında turistik yörelerde seyyar satıcılık yaparak geçimini temin etmektedirleR.

Kasabada Okul Kor. Derneği, Cami Derneği ve Toprak –Su Kooperatifi faal olan kuruluşlardır. TOPRAK SU KOOP. YÖNETİMİ 1999 YILINDAN BERİ BELEDİYE BAŞKANLARI TARAFINDAN YÜRÜTÜLMEKTEDİR. 2014 YILINDA HASAN GÜNEŞ BAŞKAN OLMUŞ

Dış bağlantılar

• Yerel-Net