Enfiye

Enfiye, toz haline getirilmiş tütünün burun deliklerine çekilerek tüketicide nefes yoluyla fizyolojik etki yapan bir tütün mamulüdür.

Bir başka enfiye çeşidi, ince toz halinde bulunan, burun deliklerine çekilerek kullanılan bir tütün mamulüdür. Kullanan kişinin burun mukozasından kan dolaşımına geçer ve merkezi sinir sistemini etkileyerek etkisini gösterir. Bu bakımdan, kokain çekme ile benzer bir yol söz konusudur ancak fizyolojik etkisi farklıdır. Tütün mamulleri tüketimi tarihinde ilgi çekici yeri ve müptelaları vardır. Kullanımı bundan 250 yıl kadar önce Avrupa saray sosyetesi arasında yaygınlaşmıştır. Bir dönem sarma tütün ve sigara taşımakta kullanılan tabaka gibi, enfiye de özel bir enfiye kutusunda taşınırdı. Porselen ve altın, gümüş gibi değerli madenlerden yapılanları, kullanıcının zevk sahibi ve varsıl sınıf mensubu olduğunun göstergesi sayılırdı. Kadınlar ve erkekler arasında keyif verici olarak kullanılan enfiye o zamanlar her yerde kolaylıkla bulunabiliyordu.

Tütünün dumansız tüketimi şekillerinden olan enfiye kullanımı, 17. yüzyılda IV. Murat zamanında tütünün yasaklandığı dönemlerde artış göstermiştir. Osmanlı tarihine ilişkin yazılanlardan anlaşıldığına göre İstanbul’da enfiye satma hakkını haiz dükkan sayısı 1750 yılında 60'a kadar çıkmıştır.^[1]

Buruna enfiye çekme sigaranın yaygınlaşmasıyla birlikte hızla gerilemişse de son yıllarda Amerikalı ve Avrupalı gençler tarafından yeniden keşfedilerek bir Rönesans yaşamaya başlamıştır. Bugün dünya piyasalarında 250’yi aşkın enfiye çeşidi üretilmekte ve enfiye tüketimi başta Amerika, İngiltere ve Almanya olmak üzere yılda 25 milyon kiloyu bulmaktadır.

Enfiye Üretim Teknolojisi

Başlangıçta enfiye ele geçen herhangi kaba bir tütün tozunun veya enfiye haline getirmek üzere herhangi bir tütünü törpü kullanmak suretiyle sürterek herkesin kendisinin yaptığı bir mamuldü. Bundan sonra üretim yöntemleri daha da geliştirilmiştir. Enfiye fabrikasyonu önce İspanya ve Portekiz’de sonra sırası ile Fransa, Almanya, Hollanda, İskoçya ve İngiltere‘de gelişmeye başlamıştır. Müzelerdeki enfiye kutularının o günün özelliklerine göre çeşitli renk ve desenlerle süslenişleri de bunun bir göstergesidir. Türkiye'de enfiye üretimi bugünkü modern tütün fabrikasyonu yapısı içinde çok basit ve ilkel görünüşlü olup bir atölye işlemesini andırır. Buna neden üretim miktarının azlığıdır. Örneğin tek üretici durumunda olan Tekel'in 1991 yılı üretimi 100 kg civarındadır.

Enfiye, gerçekte çeşitli baharatlar ve fermente edilerek toz haline getirilen ve özel kaplarda bir süre dinlendirilen tütünlerden elde edilmektedir. İyi bir enfiye yapabilmek için kullanılacak tütünlerin bazı özellikleri olması gerekir. Tütünlerde aranan nitelikler kalın dokulu, koyu renkli, yüksek nikotinli ve aromalı olmalarıdır.

Kaynakça

1. Başbakanlık arşivi