Gökçeören, Altıeylül
Gökçeören | |
— Mahalle — | |
Balıkesir | |
Ülke | Türkiye |
---|---|
İl | Balıkesir |
İlçe | Altıeylül |
Coğrafi bölge | Marmara Bölgesi |
Nüfus (2000) | |
- Toplam | 1.023 |
Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
İl alan kodu | 0266 |
İl plaka kodu | |
Posta kodu | 10100 |
İnternet sitesi: |
Gökçeören, Balıkesir ilinin Altıeylül ilçesine bağlı bir mahalledir.
Tarihçe
Çepniler yüzyıllar önce maveraünehri (sasani İran'ın kuzeydoğusundadır. Bugün bu bölge Kazakistan, Özbekistan ve Türkmenistan arasında bölünmüştür) civarından genel göç hareketine uyarak batıya doğru hareket eden Çepni boyu binlerce çadırdan oluşan kalabalık kitleler halinde bugunkü iran’ın doğusuna (Horasan’a) yerlesmişlerdir. Takip eden dönemde batıya göç hareketlerini sürdürmüş; kuzey ırak Kerkuk Musul üzerinden Diyarbakır'a, diğer bir kol da aras vadisi boyunca bugünkü ermenistan ve ığdır arasındaki sürmeliçukuru denilen ovalardan kars erzurum yolu ile Harşit vadisine giriş yapmıstır. ( Bu göçlerin Moğol istilası nedeniyle oduğu tahmin ediliyor). Diyarbekir bölgesine gelen Çepniler; Avşar, Bayat, Beydilli, Dodurga, Döger, Eymür, Karkın, Yiva, Bayındır gibi Oğuz boyları aşiretleriyle birleşerek bozulusu oluşturmuşlar ve Akkoyunlu devletinin devamı olup, Safevi devletinin de kurucularıdır. Kışın Mardin'in epeyce güneyindeki çöl bölgesinde kışlıyor, yazın da Erzincan-Erzurum arasında yaylıyordu. Bozulus, safavi devleti ile Osmanlı arasındaki savaşlar nedeniyle uğradığı baskılar yüzünden 1613 yılında Orta Anadolu'ya göç etti ve bir daha eski yurduna dönmedi. İşte bu Bozulus'un Orta Anadolu'ya göç eden ana kümesi arasında kantemir Çepnisi denilen bir Çepni oymağı da vardı. Avusturya ile yapılmakta olan savaşta konar göçer oymakları da kullanmak isteyen devlet 1690 yılında buradaki Çepnilerden de bazılarını Avusturya seferine çağırdı. Atlı olarak bu sefere katılan Çepnilerin başında Radif, Ali Paşa oğlu, Sami ve Göğeroğlu isimli Kethüdalar bulunuyordu. Devlet göçer konar hayatı sona erdirmek ve yerleşik hayata geçirmek için; 11 Ocak 1691’den itibaren çeşitli ferman, hüccet ve emirler yayınladı. 1691 yılında birçok Bozulus oymakları gibi Çepniler de Halep yakınındaki Rakka bölgesine yerleştirildiler. Rakka bölgesinde bir kısmı yerleşik hayata geçerken göçer konar yaşam tarzını devam ettirmek isteyenler bu bölgeden ayrıldılar. 1707 tarihli Rakka Valisi’ne yazılan bir hükümden anlaşıldığı üzere, Rakka iskânından kaçan Çepni oymakları yolda çevrilmişler ve geri döndürülmüşler, fakat verdikleri geri dönme sözünü tam olarak yerine getirmedikleri için diğer bazı aşiretlerde yapıldığı gibi Çepnilerin de bazı büyükleri rehin olarak alınıp hapsedilmişlerdi. Bu geri çevrilen oymaklardan alınan rehinlerin iki kişisi Amasya Kalesi’ne, altı kişisi Çorum Kalesi’ne hapsedilmişti . Geri dönmeyenler Antep bölgesine kaçmışlardır. Antep’de bir kısmı Rum Kale ve çevresine dağılan Çepniler birbirlerine yakın mesafelerde 13 civarında köylerini oymaklarına göre kurarak yerleşik hayata geçemişlerdir, göçer konar yaşamak isteyenler Antep’den ayrılarak batı anadoluya ege sahillerine kadar ilerlemiş zamanla göçebelikten yerleşik yaşama geçerek marmara ve ege de yüze yakın köy kurmuslardır. 1728 tarihli bir vesikada kantemir Çepnisi'nin Rakka' daki iskân yerlerine gitmemek için Bergama taraflarına göçtüğü bildirilmektedir. 1726’da Karasi (Balıkesir) Sancağı Mütesellimi’ne gönderilen bir emirnamede Rakka iskânından kaçan Çepni cemaatinin birkaç seneden beri Balıkesir çevresindeki köylerde hayvan ve çadırlarıyla kalıp dikili alan, bağ ve bahçeleri tahrip edip buldukları hayvan ve eşyayı gasp ettikleri için şikayet edildiğini, bunların yakalanıp cezalandırılmalarını ve “bir nefer dahi gerüye kalmamak üzere” geri Rakka’ya gönderilmeleri istenmektedir .Bu yazılardan da anlaşılacağı üzere Rakka’dan kaçan Çepni oymakları ancak 1720’li yılların başında Balıkesir çevresine gelebilmişlerdir. Bu gün halen Çepni oymaklarının yörede yoğun yaşadıkları göz önüne alınırsa bunların 1726 yılındaki emre uymadıkları ve Rakka’ya geri dönmedikleri anlaşılıyor. 1832 de gönderilen bir fermanla bütün konar-göçer oymakların “deftere tabi” oldukları ve yazılı bulundukları sancakları dışına çıkmaları yasaklandı. Devlet 1840 da bir sayım yaptırdı. Ama bu sayımın pek sağlıklı olmadığı anlaşılınca bu sayımı daha ciddi bir şekilde ele alarak tekrarladı. 1845 sayımına ait defterde Balıkesir Çepnileri “Aşeran –Cebni ve sair” başlığı altında zikredilmişlerdir. Bu Çepni cemaatleri şunlardır: Çebni Deli Hasan Cemaati: Nergis mahallesi civarında İnkaya mahallindedir.11 hanedir.17 erkek,8 kadın,5 bekar,2 yaşlı,1 serbest olmak üzere 34 kişidir.3 kişi dışarıdadır. Çebni Salih Bey Cemaati: Çağış mahallesi civarında Yalvadiç mahallindedir.24 hanedir.33 erkek,21 kadın,11 bekar, 1 yaşlı toplam 66 kişidir.(Akyar,Yeşildere) Çebni Hayta Süleyman Cemaati: Okuf mahallesi civarında Güvem mahallindedir.7 hanedir.11 erkek,10 kadın,3 bekar, 1yaşlı 25 kişidir.(Güvem çepni) Çebni Nebi Bey Cemaati: Yalvadiç civarında Elyapan mahallindedir.4 hanedir.4 erkek,5 kadın,1 bekar toplam 10 kişidir.(Elyapan) Çebni Topal Battal Cemaati: Gökköy civarında Orta Mandıra mahallindedir.19 hanedir.24 erkek,18 kadın,5 bekar ve 1 yaşlı 51 kişidir.(Orta Mandıra) Çebni Uzun Çubuklu Cemaati: Küplü mahallesi civarında Çoraklık mahallindedir.11 hanedir.19 erkek,11 kadın,5 bekar 35 kişidir.1 kişi dışarıdadır. Çebni Hasan Kethüda Cemaati: Gökköy civarında Akçaköy mahallindedir.10 hanedir.14 erkek,10 kadın,6 bekar 30 kişidir. Çebni Koca Alemdar Cemaati: Gökköy civarında Köçük Karaman mahallindedir.17 hane,22 erkek,12 kadın,6 bekar,2 yaşlı 42 kişidir.(Karaman köy) Çebni Sarı Süleyman Cemaati: Çağış mahallesi civarında Hacı köy yeri mahallindedir.21 hanedir.27 erkek,17 kadın ,8 bekar,2 yaşlı 54 kişidir.5 kişi dışarıdadır. Bu kayıtlardan da anlaşılacağı üzere daha 1842 de Çepni oymaklarının iskana geçme hazırlığı başlamıştır. Ahmet Vefik Paşa İskânı (1862-1864) 19. yüzyılın ortalarında, vergi düzeninin ıslahı fikriyle, aşiretleri belli yerlere iskân etme düşüncesi devletin üst kademelerinde planlanmaya başlandı. Kesin bir iskân hareketiyle, aşiret düzenli bir vergiye bağlanacak, askere alma işlemleri düzene bağlanacak, konup göçmenler sırasında ortaya çıkan adli olaylar ve şikâyetler önlenecek, devletin kullanılmayan toprakları ziraate açılacaktı. 1862 yılı başlarında İskân Hareketleri ile ilgili saderet emirleri valiliklere gönderildi. 1862 yılında Hüdavendigâr Vilayeti Valisi Ahmet Vefik Paşa da gerek Bursa ve çevre kazaları, gerek Karasi Sancağı ve müstakil Biga Sancağı ve bağlı kazalarda iskân gerçekleştirmeye memur edildi. Ahmet Vefik Paşa işin gereğine inandığı için iskân olayı ile bizzat ilgilenmeye çalıştı. Emirler doğrultusunda aşiretler, obalar, oymaklar iskân yerlerine gittiler, sazlardan, kerpiçlerden evler yapmaya başladılar. Fakat yayla zamanı geldiğinde, çevredeki otlar bittiğinde otlak aramaya başladılar. 1862’de iskân edilen, ama iskânı bozup gene konup göçmeye başlayan oymaklar, ertesi yıl da yaylalarına çıktılar. Yapılan şikâyetler üzerine Vali Ahmet Vefik Paşa 1864 yazında yaylalardaki konar göçer oymakları teftişe çıktı. Oymakların bir kısmını yaylalarına çıkmış, bir kısmı ise göç hazırlığı içinde bulun Ahmet Vefik Paşa, aşiret beylerinin bazılarını astırmış, hemen hemen bütün erkekleri kırbaçlattırmış, kurulmuş çadırların iplerini kestirip çadırları parçalattırmıştı. İskân mahallerine, köylere, köy civarlarına yerleşmeler genellikle, üç beş çadır şeklinde bir ailenin birkaç yakın ferdi veya küçük bir oba şeklinde olmuştu. Son iskân hareketinden sonra konup göçme olayı büyük ölçüde durmuştu. Çepniler Balıkesir ve çevresinde köylerini oymaklarına göre kurarak yerleşik hayata geçmişlerdir. Balıkesir yöresinde çepni köyleri ve oymakları
Eyne Hocalı oymağı: Akyar, Yumruklu çepni, İnkaya (Sazcılar), Kozpınar, Elyapan, Kuşkaya
Yalınayak oymağı: Soğanbükü, Deliklitaş, Değirmendere, Danaveli, Gökçeören, Kocabük
Karalar oymağı: Bahçedere (Kavakbaşı), Çukurhüseyin, Karamanlar, Ortamandıra (Karagedik), Koruköy (Karagedik’e bağlı mahalle), Dübecik, Çoraklı (Çiniler alanı), Kabakdere (Söğütkırı), Çiftlik
Avanlar oymağı: Macarlar
İlyaslı (Ellezli) oymağı : Güvemçetmi, Kocasinan (Cehennemdere)
Ğarili oymağı: Yeşildere (Kanlıkavak)
Evci oymağı: Malkaya
Nusratlı oymağı: Armutlu, kabaklı, kale bayırı Hamamlı, Söğütlü
Göçebe olarak yaşayan 7 çadır 1861 de konar göçerliğin yasaklanmasıyla mecburen burada kalmıştır. Ancak 3 çadır gece kaçmış ve çadırların yeri belli olduğundan Gökyer anlamında Gökören denilmiş daha sonra Gökçeören olarak kayıtlara girmiştir.
Coğrafya ve İklim
Mahallenin iklimi, Marmara İkliminin etki alanı içerisindedir.Coğrafi durumu hafif dağlık ve engebelidir. Köy Balıkesir-Bursa yoluna 6 km.mesafededir. Balıkesire 35 km, Susurluğa 22 km uzaklıktadır.Kepsut'a 15 km'dir.
Nüfusu 1997:1200, 2000:1023, 2007:943, 2012:806 (398 Erkek, 408 Kadın)
Ekonomi
Mahallenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanır. Son zamanlarda mahalleden Özellikle İzmire olmak üzere yoğun bir göç yaşanmıştır.
Altyapı bilgileri
Mahallede 8 yıllık ilköğretim okulu var ve faaldir. Mahallenin [[içme suyu şebekesi)vardır. PTT şubesi ve PTT acentesi yoktur. Sağlık ocağı yoktur. Mahalleye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup mahallede elektrik ve sabit telefon vardır.
Dış bağlantılar
|