Güneş fiziği
Güneş fiziği, Güneş ile ilgili çalışmada uzmanlaşan astrofiziğin branşıdır. Sadece bize en yakın yıldız için mümkün olan detaylı ölçümlerle uğraşır. O teorik fizik,astrofizik,akışkanlar dinamiği içeren bilgisayar bilimi,manyetohidrodinamik,sismoloji,parçacık fiziği,atom fiziği,nükleer fizik,yıldız evrimi,uzay fiziği,spektroskopi,yayılıcı transfer,uygulamalı optik,sinyal işleme,bilgisayar görüntüsü,sayısal fizik,yıldız fiziği ve güneş astronomisi içeren plazma fiziği gibi birçok bilim dalıyla kesişir.
Güneş yakın mesafe incelemesine(Güneş’in yapabileceği uzayda çözünme ve geçici çözünme gibi herhangi bir şeyle diğeryıldızlar çözünemez.) eşsiz bir şekilde konumlandırıldığı için gözlemsel astrofizik(yıldızların mesafesi) ve gözlemsel güneş fiziği gibi alakalı bilim dalları arasında bir ayrım vardır.
Güneş atmosferinde ki değişimler ve güneş faaliyeti Dünya’nın iklimi üzerinde büyük bir etkiye sahip olabildiği bilindiğinden dolayı güneş fiziği çalışması ayrıca önemli olmaktadır. Güneş ayrıca plazma fiziğiyle ilgili çalışmalar için bir fiziksel labarotuvara yardım eder. [1]
Tarihi
Eski zamanlarda
Babiller antik çağda Ugarit olarak bilinen şimdiki adıyla Suriye’den en eski kayıtlarda güneş tutulmasının bir kaydını aldığı görülür. Bu kayıt 1300 BC’ye denk gelir. Eski çinli gökbilimciler güneş ve ayla ilgili döngüleri temel alan takvimleri tutmak amacıyla güneş tutulması ve görünen güneş lekesi gibi güneş olaylarını inceliyordu. Maalesef,702 BC’den önce tutulan kayıtlar belirsiz,anlaşılmaz ve kullanışlı bilgiye sahip değildir. Ancak,720 BC’den sonra 240 yıllık gidişatta,37 güneş tutulması not edildi. [2]
Ortaçağda
Orta çağ sırasında islam dünyasında gökbilimsel bilgi gelişti. Detaylı gökbilimsel araştırmanın yapıldığı şehirler olduğu yerlerde Şam’dan Bağdat’a birçok gözlem evi inşa edildi. Belirgin bir şekilde,birkaç güneş değişkenleri ölçüldü ve Güneş’le ilgili detaylı incelemeler yapıldı. Güneş incelemleri yön belirleme amacıyla yapıldı ama çoğunlukla zaman belirlemek için yapıldı. Islama bağlı olanlar gökyüzünde ki Güneş’in özel vakitlerinde günde 5 defa namaz kılmaya ihtiyaç duyar. Aslında,güneşin ve onun gökyüzünde ki yolunun kesin incelemelerine ihtiyaç duyulurdu.10.yüzyılın sonunda,iranlı gökbilimci Abu-Mahmud-Khojandi Tahran yakınlarında bir nesne gözlemevi inşa etti. Orada,o ekliptiğin sapmasını hesaplamak için daha sonra kullandığı Güneş’in meridyen geçişlerinin bir serisinin kesin ölçümlerini yaptı. Batı Roma imparatorluğu ve Batı Avrupa’nın takip eden çöküşü sonucunda tüm eski bilimsel kaynaklar yok edildi. Özellikle, Yunanistan’da yazılan kaynaklar. Bu, kentleşmeyi artırma ve kara ölüm gibi hastalıklar Orta Çağ Avrupasında bilimsel bilgisinde bir azalmaya neden oldu. Özellikle,orta çağın başlarında. Bu dönem sırasında, güneşin incelemeleri klise ya da katedral gibi tapınakların bulunduğu yerlerde yardımcı olmak ya da zodiyakla ilişkisini bulmak için yapılırdı. [3]
Rönesans dönemi
Astronomide,rönesans dönemi Nicolaus Coprnicus’un çalışmasıyla başladı. O, o zamanda inanılan aksine gezegenlerin Dünya’nın çevresinde değil Güneş’in çevresinde döndüğünü söyledi. Bu model güneş merkezli model olarak bilinir. Onun çalışması daha sonradan Johannes Kepler ve Galileo Galilei tarafından devam ettirildi ve genişletildi. Özellikle, Galilei Güneş’e bakmak için kendi yeni teleskopunu kullandı. 1610 yılında,onun yüzeyinde ki güneş lekelerini keşfetti. 1611 yılının sonbaharında, Johannes Fabricius güneş lekeleri hakkında ki ilk kitabı yazdı.(Kitabın ismi : "De Maculis in Sole Observatis" ). [4]
Modern zamanlarda
Günümüz güneş fizik modern teleskoplar ve uydular yardımıyla gözlenen birçok olayları anlamaya yönelik odaklanmıştır. Belirli faiz yapısı güneş fotosfer, Korona ısı sorunu ve güneş lekeleri.[5]
Araştırma
Amerikan gökbilim topluluğunun güneş fiziği bölümü aile organizasyonunda ki birkaç binine karşılık olarak 555 üyesiyle iftihar eder.(27 mayıs) [6]
Güneş fiziği alanında çabalamaları büyük bir bir desteği (2009)Güneş’i ve gezegenler üstünde ki ve heliosferle gezegenler arası uzay boyunca ve gezegensel atmosferler onun etkilerini içeren güneş sistemini anlamaya odaklanılır. Olayın çalışmaları heliosferde ki birçok sistemi etkiler ya da heliofizik denilen heliosferik bir içerikle uyduğuna dikkat edilir.
Uzay tabanlı
GDG
GDG uydusu,Güneş dinamiği gözlemevi (GDG),NASA tarafından 2010 yılının şubat ayında Cape Canaveral’den fırlatıldı.gmrevin esas amacı güneş faaliyetinin nasıl meydana geldiğini,Güneş’in mayetik alanının nasıl üretildiğini ve oluşturulduğunu belirleyerek onun Dünya üzerinde ki yaşamı nasıl etkilediğini ve depolanan manyetik enerjinin nasıl değiştirildiğini ve uzay içine salındığını anlamaktır. [7]
GHG
Güneş ve heliosferik gözlemevi, GHG, 1995’de fırlatılan NASA ve ESA arasındaki bir birleşim projesidir. O Güneş’in içerisini derinlemesine incelemek için fırlatıldı ve o Güneş’in dış katmanları inceler ve onunla alakalı olay ve güneş rüzgarının incelemelerini yapar. [8]
HİNODE
Japon uzay keşif aracı tarafından halka açık bir şekilde finanse edeilen görevi neden oldu. 2006 yılında fırlatılan HINODE uydusu koordine edilmiş optiksel parça,aşırı ultraviyole ve X-ray aletlerini içerir. Bunlar güneş koronası ve Güneş’in manyetik alanı arasında ki ilişkiyi inceler. [9][10]
Yer merkezli
GTGT
Gelişmiş teknolojik güneş teleskopu (GTGT) Maui’de ki yapı altında olan bir güneş teleskop tesisidir. Yirmi iki tane enstitü Ulusal Bilim Kuruluşu’nun esas mali desteğiyle GTGT projesi üzerinde işbirliği yaparlar. [11]
Diğerleri
AUNES
Aşırı ultraviyole normal etki spektrografı 2006 yılında ilk akışın spektrografını hayal eden iki kanaldır. O yüksek spektral çözünme içeren güneş koronasını inceler. Bu zamana kadar,o koronal parlak noktaların doğası,geçici ve koronal çember kemerleri üzerinde bilgi sağlar. Ondan alınan data GHG ve birkaç diğer teleskobu çapını ölçmeye yardım etti. [12]
Ayrıca bakınız
- Aeronomi
- Güneş sismografisi
- Güneş Fiziği Enstitüsü (La Palma Kanarya Adaları)
Daha fazla okuma
- Mullan, Dermott J. (2009). Physics of the Sun: A First Course. Taylor & Francis. ISBN 978-1-4200-8307-1.
- Zirin, Harold (1988). Astrophysics of the Sun. Cambridge University Press. ISBN 0-521-30268-4.
Dış bağlantılar
Kaynakça
- ↑ Solar Physics, Marshall Space Flight Center. "Why we study the Sun". NASA. 18 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151118085006/http://solarscience.msfc.nasa.gov:80/whysolar.shtml. Erişim tarihi: 28 January 2014.
- ↑ Sten, Odenwald. "Ancient eclipses in China". NASA Goddard Space Flight Center. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160305005754/http://sunearthday.nasa.gov/2009eclipse/ancienteclipses.php. Erişim tarihi: 17 January 2014.
- ↑ Portal to the heritage of astronomy. "Theme: medieval astronomy in Europe". UNESCO. 2 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160402093625/http://www2.astronomicalheritage.net/index.php/show-theme?idtheme=16. Erişim tarihi: 18 January 2014.
- ↑ "Sunspots". The Galileo Project. 7 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151107104015/http://galileo.rice.edu:80/sci/observations/sunspots.html. Erişim tarihi: 18 January 2014.
- ↑ Wang, Pinghzi (2008). Solar physics research trends. Nova Science Publishers. https://books.google.com/books?id=royEo2yT9XMC&pg=PA358.
- ↑ Solar Physics Division. "Membership". American Astronomical Society. 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160313040129/http://spd.aas.org/navbar_members.html. Erişim tarihi: 28 January 2014.
- ↑ SDO, Solar Dynamics Observatory. "About the SDO mission". NASA Goddard Space Flight Centre. 26 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20131126010316/http://sdo.gsfc.nasa.gov/mission/about.php. Erişim tarihi: 17 January 2014.
- ↑ SOHO, Solar and Heliospheric Observatory. "About the SOHO mission". ESA; NASA. 3 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151103220824/http://sohowww.nascom.nasa.gov:80/about/about.html. Erişim tarihi: 17 January 2014.
- ↑ Solar Physics Laboratory, Code 671. "HINODE". NASA Goddard Space Flight Centre. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160305022115/http://science.gsfc.nasa.gov/sed/index.cfm?fuseAction=projects.view&navOrgCode=671&navTab=nav_about_us&project_id=143. Erişim tarihi: 17 January 2014.
- ↑ "Hinode". NASA Marshall Space Flight Centre. 2 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160502072555/http://solarb.msfc.nasa.gov/. Erişim tarihi: 17 January 2014.
- ↑ "Welcome to the ATST". NSO. 10 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151110063509/http://atst.nso.edu:80/. Erişim tarihi: 17 January 2014.
- ↑ Sciences and Exploration Directorate, Code 600. "Extreme Ultraviolet Normal Incidence Spectrograph". NASA Goddard Space Flight Centre. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160305032617/http://science.gsfc.nasa.gov/sed/index.cfm?fuseaction=projects.view&project_id=142. Erişim tarihi: 17 January 2014.