Gama Ursae Majoris
Koordinat: 11s 53d 49,84732sn; +53º 41' 41,1350″
| ||
Gözlem verisi Dönem J2000 | ||
---|---|---|
Takımyıldız | Büyük Ayı | |
Bahar açısı | (α) | 11s 53d 49.84732sn[1] |
Yükselim | (δ) | +53° 41′ 41.1350″[1] |
Görünür parlaklık | (V) | 2,438[2] |
Sınıflandırma | ||
Tayfsal sınıf | A0 Ve[3] | |
U-B Renk ölçeği | +0,008[2] | |
B-V Renk ölçeği | –0,013[2] | |
Değişen yıldız türü | şüpheli | |
Gökölçümsel nitelikleri | ||
Dikey hız | (Rv) | −12,6[4] km/sn |
Iraklık açısı | (π) | 39,21 ± 0,40[1] mys |
Uzaklık | 83,2 ± 0,8 Iy (25,5 ± 0,3 pc) | |
Özdevinim nitelikleri | ||
Bahar açısı payı | (μ) | +107,68[1] mys/y |
Yükselim payı | (μ) | +11,01[1] mys/y |
Fiziksel özellikler | ||
Kütle | (m) | 2,62[3] M⊙ |
Yarıçap | (r) | 3,04 ± 0,08[5] R⊙ |
Yüzey kütleçekimi | (log g) | 3,79[6] cgs |
Etkin sıcaklık | 9.355[6] K | |
Dönme hızı | (v sin i) | 178[7] km/sn |
Tahmini yaş | 300[8] milyon y | |
Katalog belirtmeleri | ||
Phad • Phecda • Phekda • Phegda • Phekha • Phacd • Fekda[9] • γ Ursae Majoris • γ UMa • Gamma UMa • 64 Ursae Majoris • BD+54 1475 • FK5 447 • GC 16268 • HD 103287 • HIP 58001 • HR 4554 • PPM 33292 • SAO 28179[10] |
Gama Ursae Majoris (Gamma UMa, γ Ursae Majoris, γ UMa), Büyük Ayı takımyıldızı'nda yer alan bir yıldızdır. Geleneksel adı Pahd veya Phecda'dır. Bu yıldızın tayfı 1943 yılından bu yana diğer yıldızların sınıflandırılmasında kararlı bir örnek olarak kullanılmıştır.[11]
Özellikler
Hipparcos uydusunun ıraklık açısı ölçümleri temel alındığında,[12][13] uzaklığı 83,2 ışık yılı olarak hesaplanmıştır.[1] Dubhe (sağ-üst), Merak (sağ-alt) ve Megrez (sol-üst) ile birlikte sol alt yıldız olarak, kuzey yarıküredeki gözlemciler için çok tanıdık bir asterizm olan Büyük Kepçe'nin kasesini oluşturur. Gama Ursae Majoris, uzayda ortak bir hareket sergileyen Büyük Ayı Hareketli Grubu'nun beş yıldızından birisidir.[6] Grup içindeki diğer yıldızlar gibi bir ana kol yıldızıdır fakat Güneş'e benzemeyecek ölçüde daha parlak, daha sıcak ve daha büyüktür.
Gama Ursae Majoris, tayfındaki emisyon çizgilerine ilave olarak çevresindeki gaz zarfı nedeniyle bir Ae yıldızıdır. Dolayısıyla A0 Ve olarak sınıflandırılmasında "e" harfi eklenir. Güneş'ten 2,6 kat fazla kütleye,[3] üç kat fazla yarıçapa[5] sahip olan yıldızın etkin sıcaklığı 9.355 K'dır.[6] 178 km/sn'lik bir öngörülen hızla dönmektedir[7] ve tahmini açısal çapı yaklaşık olarak 0,92 mili yay-saniyedir.[14] Yaşı yaklaşık olarak 300 milyon yıl olarak tahmin edilmektedir.[8]
Tayf tipi K2V olan turuncu cüce bir arkadaşı ile spektroskopik ikilidir.[15]
İsim ve etimoloji
- Geleneksel adı olan Phad veya Phecda, Arapça فخذ الدب fakha ed-dübb'den gelmektedir ve "Ayı'nın uyluğu"nu ifade eder.[16]
- Pulastya adıyla, Yedi Şairlerden biridir.[9]
- Çince'de 北斗 (Běi Dǒu), Kuzey Kepçesi anlamına gelir ve α Ursae Majoris, β Ursae Majoris, δ Ursae Majoris, ε Ursae Majoris, ζ Ursae Majoris ve η Ursae Majoris'den oluşan asterizme değinmektedir. γ Ursae Majoris'in kendisi 北斗三 Běi Dǒu sān, (Türkçe: Kuzey Kepçesinin üçüncü yıldızı) olarak belirtilir.[17]
- Eski Türklerde γ Ursae Majoris'in de yer aldığı Büyük Kepçe, "Yediger Yılduz" olarak belirtilmiştir.[18]
Kaynakça
- 1 2 3 4 5 6 van Leeuwen, F. (November 2007), "Validation of the new Hipparcos reduction", Astronomy and Astrophysics 474 (2): 653–664, arXiv:0708.1752, Bibcode 2007A&A...474..653V, DOI:10.1051/0004-6361:20078357
- 1 2 3 Oja, T., "UBV photometry of stars whose positions are accurately known. III", Astronomy and Astrophysics Supplement Series 65 (2): 405–4
- 1 2 3 Shaya, Ed J.; Olling, Rob P. (January 2011), "Very Wide Binaries and Other Comoving Stellar Companions: A Bayesian Analysis of the Hipparcos Catalogue", The Astrophysical Journal Supplement 192 (1): 2, arXiv:1007.0425, Bibcode 2011ApJS..192....2S, DOI:10.1088/0067-0049/192/1/2
- ↑ Wielen, R. ve diğ. (1999), Sixth Catalogue of Fundamental Stars (FK6). Part I. Basic fundamental stars with direct solutions, Astronomisches Rechen-Institut Heidelberg, Bibcode 1999VeARI..35....1W
- 1 2 Fitzpatrick, E. L.; Massa, D. (March 2005), "Determining the Physical Properties of the B Stars. II. Calibration of Synthetic Photometry", The Astronomical Journal 129 (3): 1642–1662, arXiv:astro-ph/0412542, Bibcode 2005AJ....129.1642F, DOI:10.1086/427855
- 1 2 3 4 King, Jeremy R. ve diğ. (April 2003), "Stellar Kinematic Groups. II. A Reexamination of the Membership, Activity, and Age of the Ursa Major Group", The Astronomical Journal 125 (4): 1980–2017, Bibcode 2003AJ....125.1980K, DOI:10.1086/368241
- 1 2 Royer, F.; Zorec, J.; Gómez, A. E. (February 2007), "Rotational velocities of A-type stars. III. Velocity distributions", Astronomy and Astrophysics 463 (2): 671–682, arXiv:astro-ph/0610785, Bibcode 2007A&A...463..671R, DOI:10.1051/0004-6361:20065224
- 1 2 Su, K. Y. L. ve diğ. (December 2006), "Debris Disk Evolution around A Stars", The Astrophysical Journal 653 (1): 675–689, arXiv:astro-ph/0608563, Bibcode 2006ApJ...653..675S, DOI:10.1086/508649
- 1 2 Allen, R. H. (1963). Star Names: Their Lore and Meaning (Reprint bas.). New York: Dover Publications Inc. s. 438. ISBN 0-486-21079-0. http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Gazetteer/Topics/astronomy/_Texts/secondary/ALLSTA/Ursa_Major*.html. Erişim tarihi: 2012-09-04.
- ↑ "PHECDA -- Emission-line Star", SIMBAD (Centre de Données astronomiques de Strasbourg), http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=Gamma+Ursae+Majoris, erişim tarihi: 2011-12-29
- ↑ Garrison, R. F. (December 1993), "Anchor Points for the MK System of Spectral Classification", Bulletin of the American Astronomical Society 25: 1319, Bibcode 1993AAS...183.1710G, http://www.astro.utoronto.ca/~garrison/mkstds.html, erişim tarihi: 2012-02-04
- ↑ Perryman, M. A. C.; Lindegren, L.; Kovalevsky, J.; et al. (July 1997), "The Hipparcos Catalogue", Astronomy and Astrophysics 323: L49–L52, Bibcode 1997A&A...323L..49P
- ↑ Perryman, Michael (2010), The Making of History's Greatest Star Map, Heidelberg: Springer-Verlag, DOI:10.1007/978-3-642-11602-5
- ↑ Nordgren, Tyler E. ve diğ. (December 1999), "Stellar Angular Diameters of Late-Type Giants and Supergiants Measured with the Navy Prototype Optical Interferometer", The Astronomical Journal 118 (6): 3032–3038, Bibcode 1999AJ....118.3032N, DOI:10.1086/301114
- ↑ The Bright Star Catalogue, 5th Revised Ed. (Preliminary Version) (Hoffleit+, 1991)
- ↑ Garfinkle, Robert A. (1997), Star-Hopping: Your Visa to Viewing the Universe, Cambridge University Press, ss. 118, ISBN 0-521-59889-3, http://books.google.com/books?id=40JzBYGREL0C&pg=PA118
- ↑ (Çince) AEEA (Activities of Exhibition and Education in Astronomy) 天文教育資訊網 2006 年 6 月 15 日
- ↑ Özel, M. Emin; Saygaç, Talat (1997). Gökyüzünü Tanıyalım. Tübitak. s. 20. ISBN 975-403-072-3.
|