Georges Boulanger
Georges Ernest Jean-Marie Boulanger (d. 29 Nisan 1837, Rennes, Fransa[1] - ö. 30 Eylül 1891, Brüksel), Fransız general ve savaş bakanı. Fransa'da, 1880'li yıllarda Üçüncü Cumhuriyeti yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya getiren kısa süreli ama etkili otoriter harekete önderlik etmiştir.
Yaşamı
Askeri kariyeri
Saint-Cyr Askeri Akademisi'ni bitirdikten sonra 1856'da orduya katıldı. İtalya, Cezayir ve Çinhindi'nde görev yaptı, Fransız-Alman Savaşı'na (1870-71) katıldı. 1871 Paris Komünü'nü bastırmaya çalışırken yaralandı. Mayıs 1880'de tuğgeneral, 1882'de piyade birlikleri komutanı oldu. İki yıl sonra Tunus'taki ordunun başına getirildiyse de, Fransa'nın bölgedeki siyasi temsilcisi Pierre-Paul Cambon'la anlaşmazlığa düştüğü için geri çağrıldı.
Bakanlığı
Léon Gambetta ile Georges Clemenceau'nun arkadaşıydı. Cumhuriyetçi düşünceyi destekleyen Boulanger Paris'e döndükten sonra Clemenceau ve Radikallerin desteğiyle siyasete atıldı. 1886'da Charles Louis de Saulces de Freycinet hükümetinde savaş bakanı olarak yer aldı. Prenslerin sürgüne gönderilmesiyle ilgili 1886 tarihli yasayı uyguladı.
Orduyu düzeltmesi ve Almanya'ya karşı karşı sürdürdüğü öç almak polemikleriyle yaygın bir ün kazandı; bütün kesimlerin yararına reformlara girişen ve kitlelerin duygularını açıkça okşayan Boulanger giderek Fransa'nın Fransız-Alman Savaşı'ndaki yenilgisinin öcünü alacak kişi gibi görülmeye başladı. Böylece, cumhuriyetçi düzene düşman grupların maşası durumuna geldi. Freycinet'nin Aralık 1886'da seçimleri yitirmesinden sonra yeni başbakan René Goblet tarafından gene savaş bakanlığına getirildi. Oysa o sıralarda Clemenceau, açıkça fazla tedbirsiz davranan Boulanger'dan desteğini çekmişti. Goblet'nin Mayıs 1887'de görevinden istifa etmesi üzerine Paris halkı "brav général" (cesur general) lehine ateşli gösterilerde bulundu. Ama uzun süredir Boulanger'ye karşı olan Maurice Rouvier, hükümetinde ona yer vermeye yanaşmadı. General, 13. Kolordu'ya komuta etmek üzere Clermont-Ferrand'a gönderildi ve bu, Boulanger'nin sürgüne gönderilmesi olarak yorumlandı. Ama artık Boulanger'ci bir "hareket" gelişmeye başlamıştı. Boulanger prestijinden yararlanarak tüm hoşnut olmayanları, rejim düşmanlarını çevresinde topladı. Birçok Bonaparte'çı, generalin saflarına katılmış, kralcılar ise generale büyük mali yardımda bulunan Uzès düşesinin (Anne de Rochechouart de Mortemart) yönlendirmesiyle Boulanger'yi desteklemeye başlamıştı.[2]
Boulanger, izinsiz ve gizli olarak üç kez Paris'e gittiği, ayrıca İsviçre'deki Prangins'de Prens Napoléon'u ziyaret ettiği gerekçesiyle 1888'de komutanlıktan alındı.
Siyasi liderliği
Ordudan çıkarıldaysa da hemen ardından Nord'dan milletvekili seçildi. Haziran 1888'de sunduğu anayasa değişikliği önerisi reddedilince bu görevinden istifa etti. Eski başbakan Charles Floquet'yle arasında çıkan bir tartışma yüzünden giriştiği düelloda (13 Temmuz) ciddi biçimde yaralandı. Ama generalin bütün başarısızlıkları destekçilerinin şevkini kırmaya yetmedi. 1888 boyunca Fransa'nın siyasal yaşamında Boulanger egemen oldu; 1888-89 kısmi seçimlerinde birçok bölgede büyük bir başarı kazandı.[2]
Boulanger Ocak 1889'da ezici bir çoğunlukla Paris milletvekili seçilerek meclise döndü. Seçim sonuçları ilan edilirken, generali destekleyen kitleler sokaklara dökülerek hükümeti derhal devralmasını istediler. Ama, halk yığınlarının ve orduyla polisin bir bölümünün desteğine rağmen, Elysée üstüne yürüme emrini vermeye cesaret edemedi, geceyi metresiyle geçirdi. Bir dönüm noktasında denetimi ele almayı başaramaması, generali destekleyenler için büyük bir darbe oldu. Bu arada, hükümet kendini toparladı, arrondissement düzeyinde seçimler düzenlendi ve birden fazla yerden aday olmayı yasakladı. Pierre Tirard başkanlığında kurulan ve Ernest Constans'ın içişleri bakanı olduğu yeni hükümet, Boulanger hakkında kovuşturma açmaya karar verdi. İki ay içinde meclisten, generalin yasama dokunulmazlığını kaldırması istendi. Bunun üzerine Boulanger dostlarını şaşkınlığa uğratarak 1 Nisan 1889'dam Paris'ten kaçtı. Önce Brüksel'e, daha sonra Londra'ya gitti. Yüksek mahkeme sıfatıyla görev yapan Senato tarafından gıyabında vatana ihanet suçundan yargılandı. 14 Ağustos 1890'da sürgün cezasına çarptırıldı. 1889 ve 1890 seçimlerinde generali destekleyen geriledi, Boulanger lehindeki heyecan gitgide kırıldı.
Boulanger 1891'de Brüksel'deki Ixelles Mezarlığı'nda, iki ay önce ölen metresi Marguerite de Bonnemains'in mezarının başında intihar etti.
Kaynakça
- ↑ Registre des naissances (1837), Archives municipales de Rennes, cote 2E45, p. 88.
- 1 2 Encyclopædia Britannica Fifteenth Edition