Gia Long

Gia Long
Vietnam İmparatoru
Hüküm süresi	1802-1820
Sonra gelen	Minh Mang
Tam ismi Nguyễn Phúc Ánh
Hanedan	Nguyễn Hanedanı
Doğum	8 Şubat 1762
Ölüm	3 Şubat 1820 (57 yaşında) Hue, Vietnam

Gia Long, asıl adı Nguyễn Phúc Ánh (d.8 Şubat 1762, Hue - ö. 25 Ocak/3 Şubat 1820, Hue, Vietnam), Vietnam İmparatoru. Vietnam'ın Fransızlarca ele geçirilmesinden önce ülkeyi yöneten son hanedanın kurucusu.

Aileler arasındaki taht mücadelesinin yol açtığı iç savaş sırasında 1766'da hapishanede ölen tahtın meşru varisi Hue Vuong'un yeğeniydi. 1775'te Tay Sonlar hareketiyle iktidardan uzaklaştırılan Nguyễn Ailesi'nin prensi Nguyễn Phúc Ánh bir süre Mekong (eski Koşinşin) Deltasında tutunabildi. Siyam'a sığındı.

Zamanla güçlü bir komutan durumuna gelerek (Adran Piskoposu Pigneau de Behaine aracılığıyla Fransa Kralı XVI. Louis'nin yardımıyla) Fransız ve öteki Batılı paralı askerlerin yardımıyla krallığı ele geçirdi.^[1] Fransız kuvvetlerinin desteği ve gelişmiş Batı silahlarının yardımıyla, taht üzerinde hak iddia eden rakiplerini Hue ve Hanoi'de kesin bir yenilgiye uğrattı (1802). 1 Haziran'da kendisini Gia Long adıyla hükümdar ilan etti. Birliğin kurulduğu topraklara Vietnam adını verdi.

Ürkek ve tutucu politikaları sonraki hükümdarlarca da sürdürülen Gia Long, Avrupalılar aracılığıyla Vietnam'ın ticari ilişkilerini geliştirme ve Batı teknolojisini ülkeye aktarma yoluna gitmedi. Dış ticaretin ülkenin gelişmesindeki rolünü küçümsediğinden dışa kapalılığı temel aldı. Din değiştirmeyi reddetmesine ve Hıristiyanlığa tepki duymasına karşın, Fransız misyonerlerin Vietnam'da Hıristiyanlığı yaymalarına izin verdi. Bununla birlikte Fransızlara özel bir yer vermekten kaçındı, ardıllarına da aynı tutumu izlemeye öğütledi.

Hükümdarlığı sırasında Kamboçya'nın Vietnam'a bağlanmasını sağladı. Vietnam'ı boydan boya geçen Mandarin Yolu'nun onardı ve iyi işleyen bir posta servisi kurdu. Kıtlık yılları için tahıl depolamak üzere ambarlar yaptırdı. Ayrıca önemli mali ve yasal reformlar gerçekleştirdi ve eski Le Yasası'nı yeniden düzenledi.

Gia Long, geleneklere uymayarak en büyük oğlu yerine, sonradan Minh Mang adıyla imparator olan en küçük oğlu Phuoc Chi Dam'ı tahtın varisi ilan etti. Bu uygulaması 19. yüzyılda tahtın adayları arasında saray entrikalarının ve çekişmelerin başlamasına yol açtı.

Kaynakça

1. Buttinger, pp. 236, 266.