Hüseyingazi, Niksar
| Hüseyingazi | |
| — Köy — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Tokat |
| İlçe | Niksar |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 480 m (1.575 ft) |
| Nüfus (2007) | |
| - Toplam | 385 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0356 |
| İl plaka kodu | |
| Posta kodu | 60600 |
| İnternet sitesi: Hüseyingazi Köyü Web Sitesi | |
Hüseyingazi, Tokat ilinin Niksar ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
Köye ilk yerleşimin kesin tarihi bilinmemekle birlikte; 1800–1850 yılları arasında, şimdiki yerleşim yerine 3–4 ailenin gelerek konakladığı ve burayı yurt edindiği bilinmektedir. Bu aileler Kadıoğullarından Halil, Kasımoğullarından Bekir, Ağcaoğullarından Ali olduğu bilinmektedir.
Köyde ev yeri kazılarında ve samanlık kazılarında eski zamanlara ait insan iskelet parçaları, şarap veya su depolamada kullanılan büyük küpler çıkmaktadır. En son 7–8 yıl önce samanlık yeri kazısında bulunan yüz litre su alabilecek büyüklükteki bir küp, müze yetkililerine teslim edilmiştir. Köyün 1,5 km doğusunda “Ereç” mevkinde yerleşim yeri kalıntıları, mezar taşları ve siyah kesme taşlar bulunmaktadır. Köyün şimdiki yerleşim yerinde, Ereç mevkinde ve Hüseyingazi tepesinde (Tekke tepesi) çok eski zamanlarda Rumların yaşadığı sanılmaktadır.
Köyün eski ismi “Tis” tir. Yaptığımız araştırmalarda "Tis" isminin nereden geldiği tespit edilememiştir. Anadolu’daki diğer yerleşim birimlerinin isimleri gibi "Tis" ismiyle ilgili değişik rivayetler vardır. Ancak kesin bir belgeye rastlanmamıştır.
Köyün adı 1950’li yıllara kadar Tis olarak kullanılmış, diğer köylerin adıyla birlikte buranın adı da Hüseyingazi olarak değiştirilmiştir. Ancak eski alışkanlık halen devam ediyor. Nerelisin? Diye sorulduğunda herkes bir ayrıcalıkmış gibi “Tisliyim” cevabını verir.
Köyün 3 km doğusunda Boyluca (Ereç) köyünde ve Kürtlerderesi bölgesinde yakın zamana kadar Rumların yaşadığı biliniyordu. Cumhuriyetin ilk yıllarında Balkanlardaki Türklerle Türkiye’deki Rumlar arasında yapılan nüfus mübadelesinde bu bölgedeki Rumlar ile balkan Türkleri arasında nüfus mübadelesi yapılmıştır. Bu bölgeden göçen Rumların yerine Balkan Türkleri (muhacirler) yerleştirilmiş, Rumların tarlaları muhacirlere paylaştırılarak köyümüze komşu olmuşlardır. Tarlalar ortak sınırlarımız içerisindedir.
Köyün kuzeyinde bulunan Hüseyingazi Tepesindeki (Tekke Tepesi) Taş oyması kaya mezarı köyün önemli bir tarihi eseridir. Köyün bu gün kullanılan adı, bu tepede mezarı bulunan Hüseyin Gazi'nin adından gelmektedir.
Hüseyin Gazi Selçuklu Alperenlerinden Melik Gazinin kardeşidir.
Hüseyin Gazi, Niksar ilçesine 7 km uzakta bulunan bir köydedir. Selçuklu Alperenlerinden Melik Gazi’nin kardeşidir. Anadolu’nun fethi sırasında Melik Gazi ve kardeşlerinin Tokat ve çevresinde ne büyük hizmetler yaptıklarını biliyoruz. Artova’dan, Zile’ye, Sulusaray’a; Almus’tan Başçiftlik’e, Reşadiye’ye kadar uzanan bütün Tokat’taki Alperenlerin herhangi bir şekilde Melik Gazi ile alakası var. Ya kardeş, ya çocukları, ya yol arkadaşları, ya askerleri, ya da Yesevi Ocağının birer gönül eri olmaları nedeniyle tarih içindeki irtibatları kesilmiyor.
Hüseyin Gazi köyündeki, Alperenlerin de kendine göre bir menkıbesi var. Anlatılanlara göre köyün sahibi, Niksar’daki kralın kızıdır. Kız son derece güzeldir. Bu güzelliğini Kelkit ırmağının serin sularında her sabah kimse görmeden yıkanarak kazanmaktadır. Kralın kızı, Kelkit ırmağından çıktıktan sonra beyaz atıyla rüzgârın sırtına binercesine, Şu anda Köy halkı tarafından Tekke olarak adlandırılan ve taştan yapılan saraya geliyor. Burada güneşlenerek güzelliğine güzellik katıyor.
Hüseyin Gazi, yöreyi fethetmek için Şeher tepesinden etrafı seyrediyor. Kızıltepe’ye gelip Kral kızının sarayını gözetliyor. Kızı görüp hayran kalıyor.
Askerlerini toplayıp bu sarayın alınmasını, yöredeki halkın da İslâm’a davet edilmesini arkadaşlarına sıkı sıkı tembih ediyor.
Hüseyin Gazi ve askerlerini görüyor. Hemen sarayda ne kadar muhafız varsa etrafa yerleştiriliyor. Büyük bir muharebe başlıyor.
Hüseyin Gazi, bir kısım askerlerini de Çakıl Tepesinden, Namlı Hana, oradan da ormanların arasından saklanarak geceleyin hücuma geçmelerini emir veriyor.
Hüseyin Gazi ve arkadaşları oyalama taktiği yaparak kahramanca savaşıyorlar. Birçok şehit veriliyor. Akşam olunca Taşsaray arkadan kuşatılıyor. Kapılar zorlanarak açılıyor…
Taşsaray ve içindekiler teslim alınıyor. Kral Kızı, Hüseyin Gazi’nin cesaretine, zekâsına hayran kalıyor. Binlerce yıldır alınamayan kalenin bir gecede nasıl fethedildiğine şaşırıyor. Gönlü Hüseyin Gazi’yi arzuluyor. Fakat tek söz söylemiyor.
Hüseyin Gazi, Taşsarayın mensuplarını topluyor. “Bundan sonra serbestsiniz. Size kimse dokunamaz. İsteyen Tevhit inancını seçsin Müslüman olsun. Bizimle kardeş olsun. İsteyen kendi dininde kalsın. Aşağıya yurt yuva kurun. İsteyen sevdikleriyle birlik olsun, Taşsarayda otursun. Şunu da bilesiniz ki, bu beldeler artık Türklerin olmuştur. Canımız pahasına da olsa buraları bırakmayız.”
Bu sözden sonra Taşsarayda yaşayan halkın çoğu Müslüman oluyor. Bir kısmı Erbaa’ya göç ediyor. Kralın Kızı da Müslüman oluyor. Sevdiği Hüseyin Gazi’nin yanında kalıyor.
Hüseyin Gazi kardeşleriyle yöreyi Türk’ün vatanı yapmak için büyük uğraşlar veriyor. Yıllar sonrada vefat ediyor.
Kabrinin içine atını, kullandıkları silahları, zırhlarını gömüyorlar. Bu sebeple bu güne kadar gördüğüm Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait en büyük mezar olduğunu söyleyebilirim. Yaklaşık (4m. X 2,5m.). Bu mezar da pek çok tarihî mezar gibi tahrip edilmiştir.
Köyün doğusunda yukarıda bahsedilen Boyluca köyü, batısında Çengelli köyü, kuzeyinde Sulugöl, kuzeybatısında Niksar’ın Ayazma mahallesi ve Dağdelen Bölgesi, güneyinde Hacılı, güneydoğusunda Arpaören köyünün sınırları bulunmaktadır. Köyün doğusu ve güney bölgesi 1973 yılında Orman İşletmesi tarafından tel örgüye alınarak ağaçlandırma çalışmalarına başlanmıştır. Bu bölgede ağaçlandırma çalışması bitirildikten sonra (1983 yılları) köyün kuzey bölgesi de orman işletmesi tarafından alınmış, ağaçlandırma yapılmıştır. Şu anda tel örgü kaldırılmış, büyükbaş hayvanların otlatılmasına müsaade edilmiştir.
Köyün kuruluş yeri şöyledir: Köye giriş bölümü hafif bayır, diğer yerleşim bölgeleri düzlüktür. Köyün iç yolları geniştir. Yol sorunu yoktur. Diğer köy evleri gibi iç içe sıkışık değildir. Her evin yanında ahır, bahçe, odunluk vb. yerler mevcuttur. Samanlıklar ve harman yerleri genellikle köyün kenar bölgelerindedir. Bölgemizin diğer köylerinde olduğu gibi burada da maalesef iş yeri (fabrika, atölye vb.) yoktur. Köyde bir ceviz sergeni vardır. Maddi olarak fazla bir getirisi olmamasına rağmen kış mevsiminde kadınların zamanlarını değerlendirdiği bir yerdir. Köyün kanalizasyon sistemi vardır. Su şebekesi evlere kadar döşenmiştir. Köyün evlerinin büyük çoğunluğu ahşaptır. Son yıllarda yapılan evler betonarme olarak inşa edilmektedir. Evler genellikle iki katlı ve bahçe içerisindedir.
Kültür
Son derece zengin bir mutfağa sahip olan yöremizin bazı yemeklerini şöyle sıralayabiliriz;
Aşlık çorbası, toğga çorbası (aşlık toğgası, pirinç toğgası, darı toğgası, gendüme toğgası), helle çorbası, kavurma helle, tarhana çorbası, tutmaç çorbası, darı çorbası, pancar çorbası, yoğurtlu hamur çorbası, erişte çorbası, düğün çorbası, zovallı hamur çorbası, erikli çorba.
Madımak, pirpirim, dolma, yaprak sarması, dilme fasülye, uğduma, türlü, fasulye mıhlaması, kelem dolması, melemen, nohut yahnisi, imam bayıldı, efelik dolması, pırasa dolması, kara kelem dolması, boranulu karakelem, ıspanak mıhlaması, patlıcan biber fosulu.
Tokat Kebabı, çoban kavurma, güveç, mimbar dolması, mimbar kavurması, kellepaça.
Avuz, cevizli bat, yağlaş, bulgur pilavı, ekmek kavurması, gaygana, keşkek, tirit, ekmek aşı, keş, dolmaiçi, boranu, zoğal çalhaması, kelek turşusu, pancar turşusu, külde patates, piyaz, soğan öldürmesi, yağlaş.
Cevizli erişte, börek, yufka böreği, çarşaf böreği, bazlama, cevizli parmak, güdül, gömbe, cızlak, gatmer, çökelikli, bişi, tava bişisi, leylek giliği, dönderme, işkefe, peynirli pide.
Cevizli baklava, yufka tatlısı, hasuda, kuşburnu reçeli, halbur tatlısı, dut pekmezi, sütlaç, un helvası, irmik tatlısı, üzüm hoşafı, zoğal ezmesi.
Coğrafya
Tokat iline 57 km, Niksar ilçesine 7 km uzaklıktadır.
İklim
Köyün iklimi, Karadeniz iklimi etki alanı içerisindedir.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | 385 |
| 2000 | 245 |
| 1997 | 220 |
Ekonomi
Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır.
Altyapı bilgileri
Köyde ilkokul vardır... Köyün hem içme suyu şebekesi hem kanalizasyon şebekesi vardır. PTT şubesi ve PTT acentesi yoktur. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Köye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.