Halep

Koordinatlar: 36°13′0″K 37°10′0″D / 36.216667°K 37.166667°D / 36.216667; 37.166667

Halep
حلب

Halep Kolajı
Halep

Halep'in Suriye'deki konumu
Koordinatlar: 36°13′0″K 37°10′0″D / 36.216667°K 37.166667°D / 36.216667; 37.166667
Ülke Suriye Suriye
İl Halep İli
İlçe Halep İlçesi
Rakım 390 m (1.280 ft)
Nüfus
 - Toplam 4,393,000
Zaman dilimi DAZD (+3)
Alan kodu Ülke kodu: 963 ; Şehir kodu: 21
Tarihi Halep Şehri*
UNESCO Dünya Mirası
Tarihi Halep
Ülke  Suriye
Tür Kültürel
Kriter iii, iv
Referans 21[1]
Bölge** Arap Ülkeleri
Koordinatlar 36°13′00″K 37°10′00″D / 36.2166667°K 37.1666667°D / 36.2166667; 37.1666667
Tescil bilgisi
Tescil 1986  (10. Oturum)
* Dünya Mirası resmî listesi.
** UNESCO resmî sınıflandırması.

Halep (Arapça: حلب ˈħalab), Suriye'de bir şehirdir. Halep merkezinin 2007 nüfusu 1.7 milyon civarında olup, Halep'e bağlı olan yerleşim yerleri ile toplam nüfusu 4.393.000 'dir.[2] Halep Arapça'da ve diğer bazı Sami dillerinde süt veren demektir. Halep ilinin de merkezidir.

Halep, Osmanlı İmparatorluğu'nun en önemli kentleri arasında yer almış, Türkçe deyimlere ve Türk edebiyatına yerleşmiştir. "Halep oradaysa arşın burada" deyimi, Aşık Ömer'in "İşte geldim gidiyorum şen olasın Halep şehri" beyiti, Aşık Emrah'ın sevdiğini Halep'te araması, Kerem'in Aslı'nın ateşine Halep'te yanıp kül olması bu meyanda sayılabilir.

Tarihi MÖ 3000'li yıllara uzanan Halep Kalesi'nde çeşitli Mezopotamya devletleri, Roma İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu, Arap hakimiyeti, Emeviler, Abbasiler, Hamdaniler, Mirdasiler, Ukayliler çok kısa bir süreliğine Büyük Selçuklu Devleti ve Osmanlı İmparatorluğu devirleri yaşanmıştır. I. Dünya Savaşı sonucunda Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılmasından sonra bir müddet Fransızlarda kaldıktan sonra, Suriye Devleti kurulmuştur. Suriye'nin sürekli ticaret ve üretim merkezlerinden biri olmuştur.

Osmanlı İmparatorluğu'nda Bursa ve İstanbul'dan sonraki en önemli dokumacılık merkezi Halep olmuştur. İpekli dokumaları ve meşhur sabunları Halep'in en önemli ihraç malı olmuştur. İstanbul'dan sonra ikinci en büyük ticaret merkezi ve altın çarşıları Halep'de olmuştur. 1500'lü yıllardan itibaren Venedikliler, İngilizler, Fransızlar ve Hollandalılar Halep'te konsolosluklar ve acentalar kurmuştur. Osmanlı'da ilk mason locası da Halep'te kurulmuştur. Osmanlı arşivlerinde yer alan hicri 1304 tarihli bir vesikada, Halep'te İngiliz konsolosu Handerson'un riyasetinde Farmason Locası namıyla bir gizli teşkilat kurulduğu bildirilmektedir. Arap harfleriyle ilk matbaa İstanbul'dan önce Halep'e uğramıştır.

Osmanlı şehirciliğinin klasik bir örneği olan Halep'in özelliklerinden biri de Kayşani ismindeki taş cinsinin yapılarda kullanılmasıdır. Halep Kalesi, hanlar, hamamlar, çarşılar, camiler (Halep Ulu Camii dahil), medreseler bu taşlardan yapılmıştır. Halepliler günümüzde bile evlerini taş kaplama yapmaya devam etmektedir. Selçuklu, Eyyubi, Memlük ve Osmanlı izlerini taşıyan Halep; Bursa, Konya, İstanbul'un bir alaşımı gibidir.

Halep'te birçok etnik kökenden topluluk yaşamaktadır. Halep'in nüfus yapısı esas itibari ile Arap ve Türkmen'lerden oluşmaktadır çok az sayıda Ermeni, Süryani, Yahudi, Kürt, Çerkez de şehirde yaşamaktadır. Şehir merkezinin nüfusu 2011 tahminine göre 1.7 milyon, çevresi ile birlikte 4 milyondan fazla olduğu tahmin ediliyor. Sehrin tahmini nüfus oranı ise şöyledir; 50% Arap, 40% Türkmen, 10%'unu da Ermeni, Asuri, Yahudi, Kürt ve Çerkesler teşkil etmektedir. Ulaşım karayolu, havayolu ve demiryolu ile sağlanmaktadır. Şehirdeki yurtiçi-yurtdışı uçuşlara açık olan Halep Havalimanı, Suriye'nin ikinci en büyük havalimanıdır.

Halep, "2006 İslam Kültür Başkenti" unvanını kazandı, ve aynı zamanda 2011 yılında Suriye İç Savaşı ve Halep Muharebesi'nin başlangıcına kadar olan tarihi yerleri başarılı restorasyonlar dalgasına tanıklık etmiştir.[3]

İç savaş

Saadallah Al-Jabiri Meydanı Ekim 2012 yılında silahlı muhalefet tarafından hedeflendikten sonra
Suriye iç savaş sırasında Halep'te bombalanmış aracın görüntüsü

15 Mart 2011'de Suriye'de başlayan protestolar, birkaç ay sonra, 12 Ağustos 2011 tarihinde, Halep'te hükümet karşıtı protestolar olarak kentin Sakhour ilçesinde de dahil olmak üzere, Halep'in çeşitli ilçelerinde gerçekleştirildi. Binlerce protestocuların arasından en az iki protestocu Sakhour'daki bir gösteri sırasında, güvenlik güçleri tarafından vurularak öldürüldü.[4] İki ay sonra hükümet yanlısı bir gösteri, Saadallah Al-Jabiri Meydanı'nda gerçekleştirildi. New York Times'a göre, 11 Ekim 2011'de Başkan Beşar Esad'ı destekleyenler, 1.5 milyon kişinin katıldığını iddia ederken, büyük kalabalıklar tarafından düzenlenen bu gösteri, şimdiye kadar Suriye'de düzenlenen büyük mitinglerden biri olmuştur.[5] 2012 yılı başlarında güvenlik güçlerine yönelik bombalama olayları başladı.

.Şubat 2014 yılında,hava saldırılarından dolayı adalet sarayı da dahil olmak üzere eski şehrin önemli tarihi binalar ağır hasar almış ve şehrin dokusu bozulmuştur.

Temmuz 2012'de, çatışmalar ciddi şekilde Halep'e ulaşmıştır.[6] O zamandan beri sivil savaşın genellikle yerleşim alanlarında Halep, "en yıkıcı bombalama ve ateşli mücadelelerde yerini almıştır". Uluslararası insani kuruluşlar tarafından tahmin edilen rakama göre 13,500 kişi öldürüldü. Kentin Yerel polis karakolları çatışma odağı oldu.[7][8]

Şiddetli bir savaş sonucunda, Halep Ulu Camii'nin parçaları ve antik kentteki diğer ortaçağ binaları dahil olmak üzere El-Medine Çarşısı'na ait birçok bölümler (Halep Eski Şehir Dünya Mirası) tahrip edildi ve Özgür Suriye Ordusu ve Suriye Arap Ordusu'nun silahlı grupları, kentin kontrolü için mücadele etti. 2012 yılı Yaz ayı sonunda harap edildi veya yakıldı.[9][10]

Galeri

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ↑ http://whc.unesco.org/en/list/21
  2. ↑ İngilizce Wikipedia Halep(Aleppo) maddesi
  3. ↑ Agha Khan restoration plans of the old city
  4. ↑ Martin Chulov in Beirut and Nour Ali (12 August 2011). "Syria violence spreads to commercial capital Aleppo | World news". The Guardian (London). http://www.guardian.co.uk/world/2011/aug/12/syria-violence-spreads-aleppo. Erişim tarihi: 11 March 2012.
  5. ↑ "Aleppo Mass Rally | DayPress". Dp-news.com. 20 October 2011. 16 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151016214636/http://www.dp-news.com/en/detail.aspx?articleid=100538. Erişim tarihi: 11 March 2012.
  6. ↑ The River Martyrs| New Yorker|Luke Mogelson | p.42| 29 April 2013
  7. ↑ Damien Cave (31 July 2012). "Rebels in Syria's Largest City Said to Seize 2 Police Stations". The New York Times. http://www.nytimes.com/2012/08/01/world/middleeast/rebels-in-syrias-aleppo-claim-to-seize-important-police-stations.html. Erişim tarihi: 1 August 2012.
  8. ↑ "Brutal Treatment of Pro-Assad Captives" (Slide show). The New York Times. 1–3 August 2012. 15 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150415103243/https://www.nytimes.com/slideshow/2012/08/02/world/middleeast/20120812-aleppo.html. Erişim tarihi: 3 August 2012.
  9. ↑ "Fighting in Aleppo starts fire in medieval souqs". Kyivpost.com. 18 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151018200320/http://www.kyivpost.com/content/world/fighting-in-aleppo-starts-fire-in-medieval-souks-313673.html. Erişim tarihi: 29 August 2013.
  10. ↑ "UNESCO Director-General deplores destruction of ancient Aleppo markets, a World Heritage site". UNESCO World Heritage Centre. 16 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151016214636/http://whc.unesco.org/en/news/940. Erişim tarihi: 29 August 2013.
This article is issued from Vikipedi - version of the 12/14/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.