Hatib el-Bağdadi
Hatib el-Bağdadi, asıl adı Ebû Bekr Ahmed b. Alî b. Sâbit el-Bağdâdî (d. 1002, Bağdat - ö. 1071, Bağdat), hadis alanında derin bilgisiyle tanınmış din bilgini.
Yaşamı
Bu hatibin oğluydu. Soyu Kûfe civarında oturan bir Arap aşiretine dayanmaktadır.[1] Gençliği hadis aramak amacıyla yaptığı gezilerle geçti. Basra, Nişapur, İsfahan, Hemedan ve Şam'ı dolaştı. Daha sonra Bağdat'a dönerek hatipliğe başladı. Bu alanda büyük ün kazandı; otorite kabul edilerek hadis ilminde "hafız" ve "imam" sayıldı. Yüz bini aşkın hadisi, rivayet edenlerin adlarıyla (senet) birlikte ezberlediği söylenir. Önce Hanbeli mezhebindeyken daha sonra Şafiliği benimsemesi ve kelamda Eş'ari görüşlerine bağlılığından ötürü, Bağdat'ta çok etkili olan Hanbelilerin düşmanlığını kazandı. Ahmed Henbel ve tilmizlerinin muhalefetine karşın, Halife el-Kaim ile Vezir İbn el-Müslimenin koruması altında el-Mansur Camisi'nde hadis takriri açtı. Verdiği derslerde Ahmed bin Hanbel ve yandaşlarını açıkça eleştirdi. Vezir İbn el-Müslime, çıkan bir ayaklanma sonucunda devrilince Şam'a kaçtı. Fatımi olan Şam valisinin emriyle tutuklandı. İdam edilecekken kaçmayı başararak Halep'e gitti. Selçukluların düzeni sağlaması üzerine yeniden Bağdat'a döndü ve aynı yıl içinde orada öldü.
Hemen hemen tümü hadis alanında 100 kadar çalışması olan Hatib Bağdadi'nin en ünlü yapıtı, Bağdat'ta yaşamış hadis bilginlerinin tezkireleri olan Tarih-i Bağdat'tır. Bu kitapta, hal tercümelerinin başında bulunan ve Bağdat'ın coğrafyası, topografyası ve tarihini konu alan medhalin bir bölümü G. Salman tarafından özetlenerek yayımlanmış ve Introduction topographique à l'histoire de Baghdadh adıyla Fransızcaya çevrilmiştir. Hatib Bağdadi'nin öbür yapıtları arasında el-Kifaye fi Marifeti'l-Usuli'l-İlmi'r-Rivaye, Takyidü'l-İlm, el-Cami li-Adabü'r-Ravi ve's-Sami, el-Kitabü fi'l-Mübhemat, İzahü'l-Mültemis, Telhisü'l-Müteşabih, Keşfü'l-Esrar, Turuk-ı Kabzi'l-İlm sayılabilir.[2]
Kaynakça
- ↑ Hatib el-Bağdadi, TDV İslam Ansiklopedisi
- ↑ Encyclopædia Britannica Fifteenth Edition