Holarktik

Holarktik Bölge

Holarktik ekozonu, dünyanın kuzeyinde baştan başa bulunan bütün karaları bir bütün olarak kapsayan habitatlara karşılık gelir. Bu bölge, Güney Asya ve Hindistan altkıtası haricinde Kuzey Afrika ve Avrasya'nın tamamını içeren "Palearktik" bölgesi ve Kuzey Amerika'nın güneyinden kuzey Meksika'ya kadar olan kısmı kaplayan "Nearktik" bölgelerine ayrılır. Bu kısımlar çeşitli alt ekobölgelere de ayrılırlar. Bazı ekosistemler ve bunlara bağlı olan bitki ve hayvan toplulukları, bu ekozonların geniş kısımlarındaki çoklu kıtlarda bulunurlar.

Bu ekosistemlerin devamılığı, bu ekozonun paylaşılmış buzul çağının sonucudur. Floristik Boreal Alemi, Holartik ekozona karşılık gelmektedir.

Ana ekosistemler

Holartik ekozonda, çeşitli ekosistemler bulunmaktadır. Bir bölgede bulunan ekosistemin çeşidi, enleme ve yerel coğrafyaya bağlıdır. En kuzeyde, artik tundra bantı Arktik Okyanusu'nun kıyılarını çevreler. Bu karanın altında, permafrost (arktik bölgenin devamlı don altında kalan toprak bölgesi) yıl boyunca donmuş şekilde bulunur. Bu zorlu yetişme koşullarında, birkaç bitki hayatta kalabilir.

Tundra'nın güneyinde, Kuzey Amerika'dan Avrasya'ya kadar olan bölgeyi boreal ormanı kaplar. Bu alan, kozalaklı ormanlarla karakterize edilir. Buranın güneyinde, ekosistemler daha çeşitli hale gelir. Bazı alanlar ılıman otlaklarla kaplıyken, bazıları yapraklarını döken ağaçların baskın olduğu ılıman ormanlarla kaplıdır. Holartik'in güneye uzanana alanları tipik olarak, kurak ortam şartlarına uyum sağlamış bitki ve hayvanların bulunduğu çöllere ulaşır ^[1].

Türler

Holartik ekozonun çoğu yerinde, enlem boyunca yayılmış çeşitli hayvan türleri bulunmaktadır. Bunlardan bazıları; boz ayı, gri kurt, kızıl tilki, ayı sansarı, sığın, ren geyiği ve bayağı kuzgunlardır.

• Boz ayı (Ursus arctos), Holartik'in dağlık ve yarı açık alanlarında yayılış gösterir. Önceleri daha geniş alanlarda yayılmış, fakat, habitatların parçalanmasıyla sonuçlanan insanlığın gelişimiyle daha dar alanlara yönlendirilmiştir. Günümüzde sadece el değmemiş alanlarda doğal olarak yaşamını sürüdür.
• Gri kurt (Canis lupus), tundradan çöle kadar çeşitli geniş habitatlarda, bunlara uygun popülasyonlarla bulunur. Tarihsel yayılımında, dağılım alanındaki türlerin yok edilmesi ve insanlığın gelişimi gibi aktivitelere rağmen Holartik Ekozonun geniş çoğunluğunu kuşatır.
• Kızıl tilki (Vulpes vulpes), yüksek oranda şartlara uyum sağlayabilen bir avcıdır. Karasal karnivorların en geniş dağılım alanına sahip olanlarından biridir ve habitatların geniş dağılım alanlarına, hatta insanlığın gelişiminin olduğu alanlara bile uyum sağlayabilir. Kurt gibi, Holartik'te çoğunlukla yaygındır.
• Ayı sansarı (Gulo gulo), öncelikli olarak arktik ve boreal ormanlarında, güneyindeki dağlık bölgelerde dağılış gösteren sansargillerin iri bir üyesidir. Avrasya ve Kuzey Amerika gibi bazı bölgelere de yayılmıştır.
• Sığın (Alces alces), geyikgiller familyasının yaşayan en iri türüdür. İskandinavya'dan Avrasya'ya ve Kuzey Amerika'nın doğusuna kadar olan boreal ormanında bulunur. Bazı bölgelerde güneydeki yaprağını döken ormanlara kadar yayılır.
• Ren geyiği (Rangifer tarandus), Holarktik'in kuzey kısımlarınadki tundrada ve boreal ormanlarında bulunur. Avrasya'da evcilleşmiştir. Bazı alttürlere bölünerek, farklı habitatlara ve coğrafik bölgelere uyum sağlamıştır.
• Bayağı kuzgun (Corvus corax), en iri ve en yaygın olarak bulunan kargalardan biridir. Çeşitli habitatlarda bulunabilir, fakat öncelikle kuzeylerdeki korulukları tercih eder. İnsan aktivitesine iyi uyum sağlamasıyla bilinir. Dağılımları, ayrıca Holartik Ekozon'un çoğunu oluşturur.

Kaynakça

1. Schultz 2007