Horasan harcı
Horasan harcı olarak bilinen harç; içinde pişirilmiş ve öğütülmüş toprak ürünleri katılan bir malzemedir eski dönemlerde yapı ustalarının, kullandıkları malzemelerin mukavemetini artırmak için; malzemenin içine yumurta akı, peynir, reçine, pişmiş toprak gibi katkı maddeleri katarak meydana getirdikleri söylenirdi ama bunun bilimsel bir değeri yoktur. Çok kuvvetli ve suya dayanıklı bileşimdir. Horasan harcının içinde su görmemiş tuğla tozu (aktif değilse volkanik olan tüf konurdu), 1 sene bekletilmiş kireç konur (Vitruvius 2 sene bekletmek daha iyi der). Muğla kireci 1 hafta bekletilirse 2 sene beklemiş gibi olur en son olarak da tuğla kırığı ilave edilir.
Bazı uygulamalarda saman, bitkisel lifler vb. bağlayıcı maddeler karıştırılmış ve mukavemetin artması amaçlanmıştır.
Horosan harcı olarak bilinen harç, içine pişirilmiş ve öğütülmüş toprak ürünleri katılan bir malzemedir. Bazı uygulamalarda kireç, kum ve çakıl karışımı da gözlenmiştir.
Dayanımı yüksek olan bu harç, birçok Türk yapısında kullanılmıştır. İlk kullanımı Miladi 0'a yakındır Başka bir deyişle Sezar'ın son yıllarıdır. Romalılar daima Volkanik toz kullanmışlardır bu yüzden Roma harcı beyazdır Bizans ise volkanik toz yerine tuğla tozu ve kırığı kullanırdı. Nadir de olsa Bizans'ın volkanik toz kullandığı bilinmektedir Bizans, Selçuklu ve Osmanlı eserlerinin restorasyonunda geniş ölçüde kullanılmış olan Horosan harcı, özellikle 15. yüzyıldan sonra kullanım alanını genişletmiştir.
Günümüzde restorasyon çalışmalarında, restorasyonun aslına uygun olarak yapılması için, modern Horasan harcı kullanılmaktadır.
Dış bağlantılar
- Doç. Dr. Hasan Böke, Yrd. Doç.Dr. Sedat Akkurt, Doç. Dr. Başak İpekoğlu'nun Tarihi Yapılarda Kullanılan Horasan Harcı ve Sıvalarının Özellikleri adlı çalışması, Yapı dergisi, Sayı 269, Nisan 2004.