Hugo Pratt

Hugo Eugenio Pratt

Hugo Pratt'ın 1989'da Erling Mandelmann tarafından çekilen bir fotoğrafı
Doğum 15 Haziran 1927
Rimini, İtalya
Ölüm 20 Ağustos 1995
Lozan, İsviçre
Tür Çizgi roman
Edebî akım Çizgi roman
Önemli ödülleri tam liste
İmza

Hugo Eugenio Pratt (d. 15 Haziran 1927, Rimini - ö. 20 Ağustos 1995, Lozan), çizgi roman sanatının en büyük ustalarından biri olarak kabul edilen ünlü İtalyan çizer.

Yarattığı Corto Maltese, çizgiroman sanatının en ünlü karakterlerinden birisi olmuştur. Hugo Pratt, tüm zamanların en ünlü çizgiroman sanatçılarından birisi olarak kabul edilmektedir.

Hayatı

Gençliği

Hugo Pratt'ın babası Rolando Pratt bir askerdi ve 1942 yılında bir Fransız toplama kampında hayatını yitirdi. Annesi Evelina Genero ise içinden çeşitli şairler çıkarmış Venedikli bir aileden geliyordu. Pratt'ın çocukluğu Venedik civarında geçti. Yıllar sonra Pratt, hayatının bu dönemini Corto Maltese'nin Venedik Masalı albümünde anacaktır. Bu albümün önsözünde Hugo Pratt, 1390'larda İspanya'yı terketmek zorunda kalan, bir süre Osmanlı topraklarına sığındıktan sonra Venedik'e geçen Sefarad Yahudisi kökenlerini anlatır[7].

Pratt'ın hayatında önemli izler bırakan Venedik şehri, 1943'ten itibaren hayatının büyük bir dönemini geçirdiği kent olacaktır.

İkinci Dünya Savaşı

Kısa bir süre hapishanede kalmış olan babası, iş bulmakta zorlandığından bir İtalyan sömürgesi olan Etiyopya'ya gider. İkinci Dünya Savaşı patladığında Hugo Pratt ve ailesi, Faşist İtalya'nın Doğu Afrika'daki sömürgelerinde birer koloni vatandaşı olarak yaşamaktadır. 1941'de İtalya'nın Doğu Afrika cephesi çöktüğünde, Pratt ailesi Etiyopya'daki Dire Dawa toplama kampında hapsedildi. Hugo Pratt'ın Etiyopya'da koloni polisi olarak çalışan babası ise tutulduğu Fransız askeri toplama kampındaki kötü koşullar yüzünden 1942 yılında öldü[8].

1943'te Kızılhaç'ın girişimleriyle salıverilen esirler arasında olan Hugo Pratt, İtalya'ya döner dönmez bir askeri okula yazılır. Aynı yıl İtalya'nın savaştan çekilmesiyle ülkenin kuzeyinde kurulan İtalyan Sosyal Cumhuriyeti deniz kuvvetlerine gönüllü olarak yazılan henüz 16 yaşındaki Hugo Pratt, anneannesinin şemsiye darbeleriyle oradan çıkarılır[9][10]. Hugo Pratt 1944'ün sonbaharında bu sefer Naziler tarafından Güney Afrikalı bir casus sanılarak kurşuna dizilme tehlikesi atlatır. Bu dönemde Alman Sahil Güvenliği kuvvetlerince zorla silah altına alınan Hugo Pratt, üç hafta sonra bu zorunlu askerlikten kaçar[8].

1945'in şubat ayında cephe hattını geçerek müttefiklere sığınan Pratt, savaşın sonuna dek müttefiklere çevirmenlik yapar. 1945'te Venedik'te müttefik askerleri için Carlo Goldoni'den eğlenceli tiyatro oyunları sahneler. Bu dönemde Pratt ilk çizgiromanlarını da üretmeye başladı.

Savaş sonrası

Savaş sonrasında Hugo Pratt, çocukluğu boyunca kendisini çok etkilemiş olan çizgiromanların çizerlerini taklit eden maceraları kaleme alır. Bu dönemde James Oliver Curwood ve Zane Grey'in öyküleri; Lyman Young, Will Eisner ve özellikle Milton Caniff'in çizgileri Pratt'ı etkilemektedir. Mario Faustinelli ve Alberto Ongaro ile 1945'te Albo Uragano dergisini, 1947'te ise adını sarı kostümlü bir maskeli kahramandan alan Asso di Picche Comics yayınevini kurar.

Dergi ve yayınevi sonradan ünlü olacak Dino Battaglia, Rinaldo D'Ami, Giorgio Bellavitis, Damiano Damiani, Ivo Pavone gibi genç yetenekleri kendine çekerken[11], Asso di Picche (Maça Ası) özellikle Arjantin'de büyük bir başarıyı yakalar. 1949'da Hugo Pratt, Editorial Abril'den gelen davet üzerine çizer arkadaşlarıyla Arjantin'e gider. Hugo Pratt'ın 12 yıl sürecek olan Arjantin macerası başlamıştır.

Arjantin yılları

Editorial Abril ve Cesare Civita ile olan işbirliği sonrasında Pratt, Héctor Oesterheld'in sahibi olduğu Editorial Frontera'ya geçer. Bu dönem İtalyan sanatçı en önemli eserleri arasında gösterilen işlerden bazılarını çizdi: Ongaro'nun metinlerini yazdığı Junglemen, Sgt. Kirk, Héctor Oesterheld'in metinlerini yazdığı Ernie Pike ile Ticonderoga ve bir bilimkurgu olan L'Eternauta bu dönemde ortaya çıktı.

Hayatının bu kısmında kariyerinde önemli değişimler yaşayan Hugo Pratt, Brezilya'da yaşayan çizer arkadaşı Alberto Breccia ile Escuela Panamericana de Arte isimli sanat okulunda resim dersleri vermeye başlar. Dönem dönem Amazonlar, Mato Grosso gibi yerlere seyahatler yaparak buralarda çizim kursları verir.

Yine bu dönemde ilk albümü, Anna Nella Giungla'yı tamamlar. Dört maceralık bu seri, Oesterheld'den yoğun etkilenmeler içermekle birlikte, gençlik yıllarında onu etkileyen klasik çizgiroman anlayışına bir saygı duruşu gibidir. Bu albümdeki mekân duygusu, sonraki albümleri olan Capitan Cormorant ve Wheeling maceralarında da bütünlüğünü korur. Bu albümlerden sonuncusu, esin kaynağını Zane Grey ve Kenneth Roberts'ın nehir-romanlarından alan, metodik bir kesinlik içinde tarihi olaylarla hayalgücünü birbirine karıştıran bir kurguya sahiptir. Bu kurgu yapısının ustalaşmış hali, ilerleyen yıllarda Corto Maltese'de kendini gösterecektir.

İtalya'ya dönüş: Corto Maltese

1959 ve 1960 yılları arasında Hugo Pratt, Fleetway Publications için kısa savaş öyküleri çizmek için Londra'ya döner. ABD'de yaşadığı başarısız bir girişim sonrasında önce Güney Amerika'ya, 1962 yılında ise temelli olarak İtalya'ya döner. İtalya'da efsanevi çocuk dergisi Il Corriere dei Ragazzi için yoğun bir çalışma temposunun içine giren Pratt, Robert Louis Stevenson'un Define Adası ve Kaçırılmış Çocuk gibi çocuk edebiyatının klasikleşmiş eserlerini Milo Milani ile birlikte çizgiromana dönüştürür. Bu dönemde Alberto Ongaro ile birlikte bir diğer "maskeli adalet savaşçısı"na hayat verir: Gölge (L'Ombra).

Corto Maltese suluboya çizim

Hugo Pratt kariyerindeki önemli bir dönüm noktasını Cenovalı bir yayıncı olan Florenzo Ivaldi ile tanışarak yaşar[12]. İkili birlikte Sgt. Kirk isimli bir dergi çıkararak, çizerin Arjantin'de çıkardığı albümleri ve elinde hazırda bekleyen yayınlanmamış maceralarını yayınlamaya karar verirler. Bu derginin birinci sayısında basılan "yayınlanmamış maceralar"ın ilki, Corto Maltese'nin ilk macerası olan Bir Tuz Denizi Şarkısı'dır. Hugo Pratt'ın yarattığı en önemli karakter olan Corto Maltese, macera edebiyatının büyük isimleri olan Conrad, Melville, Lewis, Cooper ve Dumas'ın açtığı anlatım geleneğini ustaca izlemektedir. Bu ilk albümün asıl esin kaynağı ise Henry De Vere Stacpoole'un Mavi Lagün romanıdır.

1970 yılından itibaren Hugo Pratt, maceraperest denizci Corto Maltese'nin 21 kısa macerasını Fransız çocuk dergisi Pif Gadget için çizer. Burada yayınlanan ilk maceranın adı Tristan Bantam'ın Sırrı'dır.

70'li yıllar Avrupa'da sol rüzgârların estiği yıllardır ve bu dönemin çekişmelerinden Pratt da payını alır. Politik olarak Fransız Komünist Partisi'ne yakın olan yayıncısı, onu sol liberteryenizm ile suçlayarak dergiden kovar[13]. Hugo Pratt bunun üzerine, Tenten karakterinin yaratıcısı Belçikalı ünlü çizer Hergé'nin de yayıncısı olan rakip yayınevi Casterman ile anlaşır.

1970'lerin ortasında Pratt ile tanışan genç yetenek Lele Vianello, sanatçının çizim tekniklerini ve stilini neredeyse birebir kopya eder ve bir süre sonra onun asistanı ve sağ kolu olur.

1974'te Corto Maltese'nin Corte Sconta detta Arcana (Türkiye'de yayınlanan adıyla, Corto Maltese Sibirya'da) macerasını çizmeye başlayan Hugo Pratt, çizgisinde basitleşmeye giderek önemli bir değişime girer. "Tek bir çizgiyle her şeyi anlatabilmeyi isterdim" diyen Hugo Pratt'ın eserleri, 70'lerin ortasından itibaren neredeyse birer "grafik roman"a dönüşür. Bu yeni yaklaşımın ürünü olan Venedik Masalı, Semerkant'taki Altın Yaldızlı Ev gibi bazı albümler, yüksek anlatım gücü ve büyülü atmosferiyle günümüzde İtalyan çizgiroman ekolünün başyapıtları arasında sayılmaktadır. Bu Corto Maltese serisi, 1988'de çizilen ve 1992'de yayınlanan Mu albümüyle son bulur.

Son dönem işleri

Corto Maltese sonrasında Hugo Pratt tarafından çizilen bir diğer seri, Gli Scorpioni del Deserto (Çöl Akrepleri) albümleridir. Hugo Pratt'ın resmetmeyi sevdiği İkinci Dünya Savaşı'nı dekor olarak kullanan 7 kitaplık bu serinin ilk beş macerası Hugo Pratt tarafından çizilirken, son iki macera Pratt'ın ölümünden sonra diğer çizerler tarafından tamamlandı.

Hugo Pratt 1976'dan 1980'e uzanan dönemde İtalyan çizgiroman ekolünün Sergio Toppi, Milo Manara, Aurelio Galleppini, Guido Crepax, Ivo Milazzo gibi devlerini bir araya getiren Un Uomo, Un Avventura isimli 30 kitaplık serinin 4 hikâyesini çizdi.

Hugo Pratt, yayınlanmış ve yayınlanmamış tüm çizim ve albümlerinin maddi ve manevi tüm haklarını, 24 Nisan 1987'de Cong SA'ya bağışladı[14].

Tasarımları

Fransız yayınevi Matagot'un yayınladığı masa oyunu "Corto"

Hugo Pratt çizgiroman albümleri dışında pek çok endüstriyel tasarım ürününe de imzasını attı. Fransız sigara markası Gitanes'ın F1 arabasının giydirilmesi, İtalyan Invicta markası için sırt çantası, France Telecom için ankesörlü telefon kartları gibi pek çok obje, Hugo Pratt tarafından tasarlandı.[15]

2001 yılında İsviçreli saat üreticisi Swatch, içinde Bir Tuz Denizi Şarkısı macerasının geçtiği hayali adanın haritasının ve bir pusulanın bulunduğu, sadece 11.111 adet üretilen özel bir saat çıkardı. 2007 yılında Swatch firması, Corto Maltese'nin doğumunun 40. yılı için Corto Maltese'nin desenlerini taşıyan yeni bir model daha çıkardı.

2013 yılında Fransız yayınevi Matagot, Corto Maltese macera ve çizimleri üzerine kurulu bir masa oyunu çıkardı.

Türkiye'de Hugo Pratt

Hugo Pratt'ın eserleri Türkiye'de ilk olarak 70'li yıllarda, Milliyet Çocuk ve Doğan Kardeş dergilerinde yayınlandı. Hugo Pratt'ın ünlü Corto Maltese serisi ise kitap formatında ilk defa 1999'da, Dost Kitabevi Yayınları tarafından basıldı. Sadece 10 albümü yayınlanan bu seri, siyah beyaz bir baskıya ve büyük baskı boyutlarına sahiptir.

2012'den itibaren NTV Yayınları tarafından basılan Corto Maltese maceralarıysa, bilgisayar ortamında renklendirilmiş olması[16] ve orijinalinden daha küçük boyutlarda basılması gibi nedenlerle çizgi roman sevenlerin çeşitli olumsuz eleştirileriyle karşılaştı[17].

Ödülleri

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ↑ Wilson, Matt D.. "IDW to Publish Hugo Pratt's Complete Corto Maltese in English For the First Time". 15 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150915143712/http://comicsalliance.com/idw-hugo-pratts-complete-corto-maltese-english/. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2015.
  2. ↑ Scarpa, Laura (Ekim 2012). Hugo Pratt Le Lezioni Perdute (Ekim 2012 bas.). Roma: Edizioni Mompracem. s. 190-191. ISBN 9788876157752.
  3. ↑ "Angelo Stano: "Dylan Dog'daki her karakter benim bir parçamı taşıyor."". 10 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140910044831/http://www.tersninja.com/angelo-stano-dylan-dogdaki-her-karakter-benim-bir-parcami-tasiyor/. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2015.
  4. ↑ "Suat Yalaz". Gölge e-dergi (94): 53. Temmuz 2015. http://golgedergi.blogspot.com.tr/2015/07/golge-e-dergi-temmuz-2015-say-94.html. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2015.
  5. ↑ St-Louis, Herve. "Milton Caniff’s Sons – Alex Toth and Hugo Pratt". 23 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151023150149/http://www.comicbookbin.com/Milton_Caniff_Alex_Toth_Hugo_Pratt001.html. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2015.
  6. ↑ Beltramin, Paolo. "Corto Maltese, il romanziere a fumetti più grande di tutti". 23 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150123084508/http://www.corriere.it/cultura/14_aprile_11/corto-maltese-romanziere-fumetti-piu-grande-tutti-165fe97e-c15d-11e3-9f36-c28ea30209b6.shtml. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2015.
  7. ↑ Pratt, Hugo (2004). Venedik Masalı. Ankara: Dost Kitabevi. s. 7-16. ISBN 978-975-298-1386. https://www.dostyayinevi.com/TR/belge/1-459/corto-m--venedik-masali.html. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2015.
  8. 1 2 "Hugo Pratt". 21 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140521233104/http://www.ubcfumetti.com:80/enciclopedia/?14840. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2015.
  9. ↑ "E per il Secolo d'Italia Hugo Pratt era un maro'". Corriere Della Sera. 5 Temmuz 1997. http://archiviostorico.corriere.it/1997/luglio/05/per_Secolo_Italia_Hugo_Pratt_co_0_9707052354.shtml.
  10. ↑ Pratt, Hugo (Mayıs 1999). Bir Tuz Denizi Şarkısı (Ankara bas.). İstanbul: Dost Kitabevi Yayınları. s. 182. ISBN 9757501638003.
  11. ↑ Prandi, Marco; Ferrari, Paolo (2014). Guida Al Fumetto Italiano. Bologna: Odoya. s. 351. ISBN 978862882446. http://www.odoya.it/index.php?main_page=product_book_info&products_id=734. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2015.
  12. ↑ Boschi, Luca (05 Mart 2012). "Ricordando Florenzo Ivaldi". Il Sole 24 Ore (Nova). http://lucaboschi.nova100.ilsole24ore.com/2012/03/05/ricordando-florenzo-ivaldi/. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2015.
  13. ↑ Lanna, Luciano (2014). Il fascista libertario. Milano: Sperling& Kupfer. s. 4.
  14. ↑ "Chi Siamo". 14 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150814083835/http://www.cong-pratt.com/chi-siamo/storia/. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2015.
  15. ↑ "Biografia". 14 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150814070345/http://www.cong-pratt.com/hugo-pratt/biografia/. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2015.
  16. ↑ Şencan, Ziyaver. "Hugo Pratt’ın efsanevi ‘anti kahraman'ı Corto Maltese'yi şimdi de NTV yayınlayacak". 24 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120424132947/http://blog.milliyet.com.tr:80/hugo-pratt-in-efsanevi--anti-kahraman-i-corto-maltese-yi-simdi-de-ntv-yayinlayacak/Blog/?BlogNo=356706. Erişim tarihi: 27 Ekim 2015.
  17. ↑ Uralcan, Berk. "Corto Maltese Sorunları". 24 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160424173627/http://www.altevren.net/altevrengurme-2/fumetti/831-corto-maltese-sorunlar. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2016.
  18. ↑ "5° Salone Internazionale Dei Comics, Lucca 1969". 4 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120204195055/http://www.immaginecentrostudi.org/saloni/salone05.asp. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2015.
This article is issued from Vikipedi - version of the 7/15/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.