Jacques Massu
Jacques Massu (d. 5 Mayıs 1908, Châlons-en-Champagne - ö. 26 Ekim 2002, Conflans-sur-Loing) Fransız general.
II. Dünya Savaşı'nda, 1940'ta Charles de Gaulle'ün Özgür Fransa örgütüne katıldı. Hava indirme birliklerine geçti, 1955'te general oldu.
Cezayir Bağımsızlık Savaşı'nda Ulusal Kurtuluş Cephesi'nin (FLN) koordine ettiği silahlı eylem dalgasına karşılık olarak birliğiyle beraber Cezayir'e gönderildi. 1956-57'de Cezayir kentinde harekatlar düzenledi; Massu yakalanan hücre üyelerine uygulattığı sert sorgu teknikleriyle ve işkenceyle FLN'nin lider kadrosunu ortaya çıkardı ve tutuklattı.
Fransız hükümetinin Cezayir'deki Arap çoğunluğun bağımsızlık istekleri karşısında zayıflık gösterdiğine inanan Cezayir'deki Fransız vatandaşları (kolonlar) 13 Mayıs 1958'de isyan ederek Cezayir şehrindeki hükümet binalarını işgal ettiler. Bu isyana Cezayir'deki Fransız askerleri de katıldı. Aynı gün Massu başkanlığında kurulan "Cezayir Kamu Selameti Komitesi" Cezayir'e hâkim oldu ve Fransa'nın Cezayir'deki birliklerinin komutanı General Raoul Salan "Ordu'nun geçici olarak Cezayir'in geleceğine karar verme sorumluluğunu üzerine aldığını" ilan etti.
Massu'nun baskısıyla Salan, Cezayir'den de Gaulle'e, siyasete dönmesi için çağrıda bulundu. Çağrıya cevap veren de Gaulle, "ülkesine hizmet etmeye hazır olduğunu" söyledi.
Kriz, Cezayir'deki Fransız paraşütçülerinin Korsika Adasına çıkarma yapıp de Gaulle'ün başbakan yapılmaması halinde Paris'e inme tehdidiyle daha da büyüdü. Bunun üzerine Fransız Komünist Partisi haricindeki partilerin desteği ile Fransa başkanı René Coty, de Gaulle'ü başbakan olması için çağırdı.
De Gaulle, Fransa'nın politik zayıflığının Dördüncü Cumhuriyet'in anayasasından kaynaklandığını düşünüyordu. Siyasete geri dönmenin şartı olarak altı ay ile sınırlanmış geniş yetkiler istedi ve yeni bir anayasa hazırlanarak halkoyuna sunulmasını önerdi. 28 Eylül 1958'de halkoyuna sunulan anayasa % 79,2 oyla kabul edildi.
Massu 1959'da Cezayir kenti genel müfettişi (olağanüstü görevli yönetim müfettişi) oldu. 1960'ta verdiği bir röportajda, de Gaulle'ün Cezayir politikasını eleştirince görevinden azledildi ve Paris'e geri çağrıldı.
1961'de Metz askeri valisi oldu; Almanya'daki Fransız kuvvetlerinin komutanlığına atandı (1966-69). Bu görevi sırasında, 1968'de meydana gelen büyük gösteri ve grevler sırasında de Gaulle Almanya'ya giderek Baden-Baden'deki karargahta General Massu ile olaylara askerin müdahele etmesi olasılığını görüştü.
1969'da emekliye ayrıldı ve hayatının geriye kalan kısmını Conflans-sur-Loing'deki evinde geçirdi. 26 Ekim 2002'de 94 yaşında yaşamını kaybetti.
Ölümünden kısa süre önce verdiği röportajda Cezayir’de “Düzenin kurulması”, “FLN militanlarının terör eylemlerinin bastırılması” adına donemin savunma bakanı Maurice Bourgès-Maunoury’den “her çeşit aracı kullanabilirsin” diye sözlü yetki aldığını" anlattı. Massu ayrıcaFransa’nın Cezayir dosyasını açması gerektiğini savunurken, “Savaş işkenceyi meşru kılmaz. Cezayir’de işkence genelleştirilmedi sadece; kurumsallaştırıldı da... Bunu düşündükçe harap oluyorum, yıkılıyorum” diye konuştu.[1]
Kaynakça
- ↑ Fransa: Cezayir’den özür dileyelim, ntvmsnbc.com, 9 Mayıs 2002.