John D. Rockefeller
Koordinatlar: 41°30′40″K 81°35′28″B / 41.511°K 81.591°B
| John Davison Rockefeller | |
|---|---|
 John Davison Rockefeller (1885) | |
| Doğum |
8 Temmuz 1839 Amerika Birleşik Devletleri |
| Ölüm |
23 Mayıs 1937 (97 yaşında) Florida, ABD |
| Evlilik(ler) | Laura Celestia Spelman (1864-1915) |
| Çocuk(lar) | 5 |
John Davison Rockefeller (d. 8 Temmuz 1839 - ö. 23 Mayıs 1937) ABD'li sanayici.
Mütevazı bir köy kilisesinde ayin eşyası muhafızıyken, bir ticarî işletmeye muhasebeci olarak girdi. Daha sonra simsarlık şirketine ortak oldu. Rockefeller, petrol endüstrisinin vaat ettiği geleceği ilk sezenlerden biridir. Bir komisyoncu olarak hayata atılan Rockefeller, daha sonra madencilik ve çelik işleriyle uğraştı. 1859'da bir arkadaşıyla Clark ve Rockefeller adını verdikleri bir kartel kurdu. İç savaş sırasında şirket gelişti. 1862'de kimyager Samuel Andrews'ın petrolü rafine etmenin daha iyi ve ucuz bir yolunu keşfettiğini duydu. Petrolün ileride ticari önem kazanacağını düşünen Rockefeller, şirketini satarak parasını Andrews'la birlikte Standard Oil Company adında yeni bir şirkete yatırdı. 1863'te ilk petrol rafinerisini kurdu.
Standard Oil Company
1870'de kardeşi William Rockefeller'le Standard Oil Company aracılığıyla Amerikan petrol sanayiisini tek elde toplamayı amaçladı. Fırsatlardan yararlanarak petrolün trenlerle taşınması için en düşük tarifeyi elde etti. Rakip şirketlerin petrollerini taşımamaları için demiryollarına tazminat ödedi. 1884 yılında rakip şirketlerce kolundan hafifçe yaralandı. 1874 yılında Cleveland'daki 26 bağımsız rafinericiye, kendisiyle birleşmesini önerdi. Yirmi bir rafinerici bu öneriyi kabul etti. Birlikte National Rafinery Association'u kurdular. Kısa süre sonra demiryollarını da sahiplenen Rockefeller, böylece 10 yıl içinde birçok petrol kuyusu işletmecisini kendisine bağladığı gibi rakiplerini de aynı fiyatla petrol satmaya zorlayarak iflas etmelerine yol açtı. 1896 yılında yine suikaste uğradı fakat bundan da sağ çıkmaya başardı. Süreç içerisinde gerek rakipleri, gerekse insanlar tarafından pek de sevildiği söylenemezdi. Kamuoyunda olumlu imaj yaratmak için Halkla İlişkiler'in babası sayılan Ivy Lee'den yardım aldı. Oldukça da faydasını gördü.Bu arada petrol çıkarma ve taşıma işlerinde yenilikler yaptı. 1892'de Amerika'nın ilk gerçek milyoneri oldu. 1910-1937 yılları arasında Dünya'nın En Zengin İnsanı oldu. Birçok yardım kurumu açtı. Bunların başında Chicago Üniversitesi, Tıp Araştırma Enstitüsü, New York'taki ünlü Rockefeller Center vardır. Halen EXXON-MOBİL, CHEVRON, CITI GROUP, J.P.MORGAN-CHASE en çok bilinen ve tanınan Rockefeller Ailesinin şirketleridir.
John Davison Rockefeller ölünce arkasında 912 Milyon $ servet bırakmıştır. Bu servet günümüzün enflasyon şartlarına dönüştürülünce yaklaşık 189 Milyar $ etmektedir. Böylece insanlık tarihinin en zenginleri listesinde birinci sırada yer almaktadır.
Kaynaklar
Bibliyografi
- Bringhurst, Bruce. Antitrust
- Chernow, Ron. Titan: The Life of John D. Rockefeller, Sr. Warner Books. (1998). ISBN 0-679-75703-1 Online review.
- Collier, Peter, and David Horowitz. The Rockefellers: An American Dynasty. New York: Holt, Rinehart and Winston, 1976.
- Ernst, Joseph W., editor. "Dear Father"/"Dear Son:" Correspondence of John D. Rockefeller and John D. Rockefeller, Jr. New York: Fordham University Press, with the Rockefeller Archive Center, 1994.
- Folsom, Jr., Burton W. The Myth of the Robber Barons. New York: Young America, 2003.
- Fosdick, Raymond B. The Story of the Rockefeller Foundation. New York: Transaction Publishers, Reprint, 1989.
- Gates, Frederick Taylor. Chapters in My Life. New York: The Free Press, 1977.
- Giddens, Paul H. Standard Oil Company (Companies and men). New York: Ayer Co. Publishing, 1976.
- Goulder, Grace. John D. Rockefeller: The Cleveland Years. Western Reserve Historical Society, 1972.
- Harr, John Ensor, and Peter J. Johnson. The Rockefeller Century: Three Generations of America's Greatest Family. New York: Charles Scribner's Sons, 1988.
- Harr, John Ensor, and Peter J. Johnson. The Rockefeller Conscience: An American Family in Public and in Private. New York: Charles Scribner's Sons, 1992.
- Hawke, David Freeman. John D: The Founding Father of the Rockefellers. New York: Harper and Row, 1980.
- Hidy, Ralph W. and Muriel E. Hidy. History of Standard Oil Company (New Jersey : Pioneering in Big Business). New York: Ayer Co. Publishing, Reprint, 1987.
- Jonas, Gerald. The Circuit Riders: Rockefeller Money and the Rise of Modern Science. New York: W.W. Norton and Co., 1989.
- Josephson, Matthew. The Robber Barons. London: Harcourt, 1962.
- Kert, Bernice. Abby Aldrich Rockefeller: The Woman in the Family. New York: Random House, 1993.
- Klein, Henry H. Dynastic America and Those Who Own It. New York: Kessinger Publishing, [1921] Reprint, 2003.
- Knowlton, Evelyn H. and George S. Gibb. History of Standard Oil Company: Resurgent Years 1956.
- Latham, Earl ed. John D. Rockefeller: Robber Baron or Industrial Statesman? 1949.
- Manchester, William. A Rockefeller Family Portrait: From John D. to Nelson. New York: Little, Brown, 1958.
- Morris, Charles R. The Tycoons: How Andrew Carnegie, John D. Rockefeller, Jay Gould, and J. P. Morgan Invented the American Supereconomy . New York: Owl Books, Reprint, 2006.
- Nevins, Allan. John D. Rockefeller: The Heroic Age of American Enterprise. 2 vols. New York: Charles Scribner's Sons, 1940.
- Nevins, Allan. Study in Power: John D. Rockefeller, Industrialist and Philanthropist. 2 vols. New York: Charles Scribner's Sons, 1953.
- Pyle, Tom, as told to Beth Day. Pocantico: Fifty Years on the Rockefeller Domain. New York: Duell, Sloan and Pierce, 1964.
- Roberts, Ann Rockefeller. The Rockefeller Family Home: Kykuit. New York: Abbeville Publishing Group, 1998.
- Rockefeller, John D.; Random Reminiscences of Men and Events. New York: Sleepy Hollow Press and Rockefeller Archive Center, 1984 [1909].
- Rose, Kenneth W. and Stapleton, Darwin H. "Toward a "Universal Heritage": Education and the Development of Rockefeller Philanthropy, 1884; 1913 " Teachers College Record" 1992/93(3): 536–555. ISSN.
- Sampson, Anthony. The Seven Sisters: The Great Oil Companies and the World They Made. Hodder & Stoughton., 1975.
- Smith, Sharon. Rockefeller Family Fables Counterpunch May 8, 2008 http://www.counterpunch.org/sharon05082008.html
- Stasz, Clarice. The Rockefeller Women: Dynasty of Piety, Privacy, and Service. St. Martins Press, 1995.
- Tarbell, Ida M. The History of the Standard Oil Company 2 vols, Gloucester, Mass: Peter Smith , 1963. [1904].
- Williamson, Harold F. and Arnold R. Daum. The American Petroleum Industry: The Age of Illumination,, 1959; also vol 2, American Petroleum Industry: The Age of Energy, 1964.
- Yergin, Daniel. The Prize: The Epic Quest for Oil, Money, and Power. New York: Simon & Schuster, 1991.
- Public Diary of John D. Rockefeller, now found in the Cleveland Western Historical Society
Dış bağlantılar
- John D. Rockefeller çalışmaları – Gutenberg Projesi
- The Rockefeller Archive Center
- The History of the Standard Oil Company, by Ida Tarbell, full text, HTML
- John D. Rockefeller Biography
- Timeline of the Rockefeller family history since his birth
- A genealogy of his family
- Illustrated article about John D Rockefeller and the Standard Oil Company
- Financier's Fortune in Oil Amassed in Industrial Era of 'Rugged Individualism' NY Times Obituary, May 24, 1937
- A Capital Life A New York Times book review of "Titan" by Ron Chernow (1998).
- American Experience: The Rockefellers A full transcript of the PBS documentary on the family history, with contributions from Paul Krugman and author Ron Chernow.
- Booknotes interview with Ron Chernow on Titan: The Life of John D. Rockefeller, Sr., June 21, 1998.