ABD doları
| ABD doları | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| ISO 4217 Kodu | USD | ||||
| Kullanıcı(lar) |  ABD El Salvador[1]14 ABD bölgesi
| ||||
| Resmi olmayan | Diğer 11 ülke
3 ABD bağlantısı olmayan bölge
| ||||
| Enflasyon | %1,05, Haziran 2010 | ||||
| Kaynak | inflationdata.com | ||||
| Metod | TÜFE | ||||
| Altbirim | |||||
| 1/10 | dime | ||||
| 1/100 | sent | ||||
| 1/1000 | mill | ||||
| Sembol | $ | ||||
| sent | ¢ | ||||
| Madeni paralar | |||||
| Sıkça kullanılan | 1¢, 5¢, 10¢, 25¢ | ||||
| Nadiren kullanılan | 50 ¢, 1 $ | ||||
| Banknotlar | |||||
| Sıkça kullanılan | 1 $, 5 $, 10 $, 20 $, 50 $, 100 $ | ||||
| Nadiren kullanılan | $2 | ||||
| Merkez bankası | Federal Rezerv Sistemi | ||||
| Website | www.federalreserve.gov | ||||
| Yazıcı | Bureau of Engraving and Printing | ||||
| Website | www.moneyfactory.gov | ||||
| Darphane | United States Mint | ||||
| Website | www.usmint.gov | ||||
ABD doları, ABD'nin resmi para birimidir. İşareti $, uluslararası para kodu “USD”dir (United States Dollar). Amerikan doları diye de adlandırılır.
Dünyada en yaygın kullanılan dövizdir[10]. 2004 yılında dünyada dolaşımda yaklaşık 950 milyar ABD doları olduğu tahmin edilmektedir. Bu miktarın 2/3'ü ABD dışındadır. Bazı ülkeler ABD dolarını kendi resmi para birimleri olarak kullanmakta, bir kısım ülkede fiili tedavüldeki (de facto currency) para birimi, Britanya denizaşırı ülkelerinde ise tek para birimi olarak kullanılır (Britanya Virjin Adaları ve Turks ve Caicos Adaları).
Tarihçe
Yeni kıtada kâğıt para dönemi 1600'lü yılların sonlarında İngiliz kolonilerinde askeri maliyetleri karşılamak içim basılan banknotlar ile başlamıştır. İlk banknot 1690 yılında Massachusetts Körfezi Kolonisi'nde basılarak dolaşıma çıkmıştır. Kağıt para çıkarma yöntemi diğer Kolonilerce de kısa sürede benimsenerek yaygınlaşmıştır.
ABD Kongresi, 1781 yılında yeni hükümetin mali operasyonlarına destek olmak amacıyla, Philadelphia'da bulunan The Bank of North America'yı ilk ulusal banka ilan eder. 1792'de kabul edilen Tedavüle Para Çıkarma Kanunu ile ABD Darphanesi kurulur ve federal para sistemi çerçevesinde her birinin değeri altın, gümüş veya bakır üzerinden saptanan farklı değerdeki madeni paraların basımına başlanır.
1785 yılında ABD Kongresi Doları ABD'nin para birimi olarak kabul eder. Federal hükümet ülke genelinde ilk kâğıt parayı 1861 yılında dolaşıma çıkarır. İç Savaşı finanse etmekte zorlanan Kongre ABD Hazinesine faiz getirisi olmayan vadesiz banknot ihraç etme yetkisi verir. Bu banknotlara, renkleri dolayısıyla "yeşil" adı takılır.
1913'te çıkarılan Amerikan Merkez Bankası Kanunu, Amerikan Merkez Bankasını (Federal Reserve Bank) ülkenin merkez bankası ilan eder. Banka, Amerikan Merkez Bankası Banknotları (Federal Reserve Notes) adlı yeni bir parayı dolaşıma sunar. "Tanrıya Güveniyoruz" (In God We Trust) ibaresi tüm banknotlar üzerinde kullanımı 1955'te kanunla zorunlu kılınmıştır.
Doların önemi
Dolar, son yıllarda Euro karşısında değer kaybetmesine rağmen, ülkelerin merkez bankalarında tutulan rezerv miktarlarına bakıldığında hala 1. derece önemini korumaktadır. Bununla birlikte özellikle Çin ve Rusya merkez bankalarının başını çektiği bir kısım ülke merkez bankaları, rezervlerinde bulunan Dolar'ın bir kısmını Avro ile değiştirmeyi gündeme getirmektedir.
Değer
Fiyatı etkileyen faktör
Borçlanma maliyeti
| YIL | Alım Gücü Karşılığı | YIL | Alım Gücü Karşılığı | YIL | Alım Gücü Karşılığı |
|---|---|---|---|---|---|
| 1774 | $0,09 | 1780 | $0,16 | 1790 | $0,11 |
| 1800 | $0,15 | 1810 | $0,14 | 1820 | $0,14 |
| 1830 | $0,11 | 1840 | $0,10 | 1850 | $0,9 |
| 1860 | $0,10 | 1870 | $0,15 | 1880 | $0,12 |
| 1890 | $0,11 | 1900 | $0,10 | 1910 | $0,11 |
| 1920 | $0,24 | 1930 | $0,20 | 1940 | $0,17 |
| 1950 | $0,29 | 1960 | $0,36 | 1970 | $0,47 |
| 1980 | $1,00 | 1990 | $1,59 | 2000 | $2,09 |
| 2006 | $2,45 |
Tarihsel Değişim Oranları
| 1970* | 1980* | 1985* | 1990* | 1993 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Euro | — | — | — | 0.8343 | 0.8551 | 0.9387 | 1.0832 | 1.1171 | 1.0578 | 0.8833 | 0.8040 | 0.8033 | 0.7960 | 0.7293 | 0.6791 | 0.7176 | 0.6739 |
| Yen | 357.6 | 240.45 | 250.35 | 146.25 | 111.08 | 113.73 | 107.80 | 121.57 | 125.22 | 115.94 | 108.15 | 110.11 | 116.31 | 117.76 | 103.39 | 93.68 | 87.78 |
| İngiliz Sterlini | 8s 4d | 0.4484[12] | 0.8613[12] | 0.6207 | 0.6660 | 0.6184 | 0.6598 | 0.6946 | 0.6656 | 0.6117 | 0.5456 | 0.5493 | 0.5425 | 0.4995 | 0.5392 | 0.6385 | 0.4548 |
| Kanada doları | 1.081 | 1.168 | 1.321 | 1.1605 | 1.2902 | 1.4858 | 1.4855 | 1.5487 | 1.5704 | 1.4008 | 1.3017 | 1.2115 | 1.1340 | 1.0734 | 1.0660 | 1.1412 | 1.0298 |
| Meksika pesosu | — | 2.801 | 2.671 | 2.501 | 3.1237 | 9.553 | 9.459 | 9.337 | 9.663 | 10.793 | 11.290 | 10.894 | 10.906 | 10.928 | 11.143 | 13.498 | 12.623 |
| Yuan | 2.46 | 1.7050 | 2.9366 | 4.7832 | 5.7620 | 8.2783 | 8.2784 | 8.2770 | 8.2771 | 8.2772 | 8.2768 | 8.1936 | 7.9723 | 7.6058 | 6.9477 | 6.8307 | 6.7696 |
| Hindistan rupisi | - | 0.0213 | 0.024 | 0.029 | 0.021 | 0.021 | 0.026 | 0.024 | 0.027 | 0.021 | 0.026 | 0.021 | 0.025 | 0.027 | 0.021 | 0.029 | 0.026 |
| Singapur doları | — | — | 2.179 | 1.903 | 1.6158 | 1.6951 | 1.7361 | 1.7930 | 1.7908 | 1.7429 | 1.6902 | 1.6639 | 1.5882 | 1.5065 | 1.4140 | 1.4543 | 1.24586 |
| Güney Afrika randı | 0.7182 | 0.7780 | 2.2343[13] | 2.5600 | 3.2729 | 6.1191 | 6.9468 | 8.6093 | 10.5176 | 7.5550 | 6.4402 | 6.3606 | 6.7668 | 7.0477 | 8.2480 | 8.4117 | 11.73161 |
| Kaynak: Last 4 years 2005-2002 2003-2100 1996-1999 1993-1996 1990 1970-1992 1970-1985 Canada, China, Mexico 1. Mexican peso values prior to 1993 revaluation. | |||||||||||||||||
Kaynakça
- ↑ Salvadoran colón is now used only by some banks in few electronic transactions.
- ↑ US Dollar and Pakistani rupee are widely accepted.
- ↑ Alongside Cambodian Riel
- ↑ Alongside East Timor centavo coins
- ↑ Alongside Ecuadorian centavo coins
- ↑ US dollar is widely used alongside the Lebanese Pound at a fixed exchange rate of 1:1,500
- ↑ Alongside Panamanian balboa coins
- ↑ Alongside Zimbabwean dollar (suspended indefinitely from 12 April 2009), Euro, Pound Sterling, South African rand and Botswana pula. The US Dollar has been adopted as the official currency for all government transactions.
- ↑ Bermuda doları ile birlikte
- ↑ "The Implementation of Monetary Policy - The Federal Reserve in the International Sphere (İngilizce)" (PDF). 10 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140410074506/http://federalreserve.gov/pf/pdf/pf_4.pdf. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2010.
- ↑ "FRB: G.5A Release- Foreign Exchange Rates, Release Dates". Federalreserve.gov. 21 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150521013619/http://www.federalreserve.gov:80/releases/g5a/. Erişim tarihi: 2010-08-24.
- 1 2 1970-1992. 1980 derived from AUD-USD=1.1055 and AUD-GBP=0.4957 at end of Dec 1979: 0.4957/1.1055=0.448394392; 1985 derived from AUD-USD=0.8278 and AUD-GBP=0.7130 at end of Dec 1984: 0.7130/0.8278=0.861319159
- ↑ "Exchange Rates Between the United States Dollar and the South African Rand". Measuring Worth. 20 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150520182645/http://www.measuringworth.com:80/datasets/exchangeglobal/result.php?. Erişim tarihi: December 5, 2011.