Ekvador

0^o enlem olan Ekvator ile karıştırılmamalı.

Ekvador Cumhuriyeti República del Ecuador  (İspanyolca) Ekvador
Bayrak Arma
Slogan: "Dios, patria y libertad"  (İspanyolca) "Pro Deo, Patria et Libertate"  (Latince) "Tanrı, vatan ve hürriyet"
Marşı: Salve, Oh Patria  (İspanyolca) We Salute You, Our Homeland
Başkent		Quito 00°9′G 78°21′B / 0.15°G 78.35°B
En büyük		Guayaquil
Resmî diller		İspanyolca
Etnik gruplar		%65 mestizo, %25 Ekvador Kızılderilileri, %7 İspanyol veya Beyaz, %3 Siyahi
Hükûmet		Üniter Cumhuriyet
•	Başkan	Rafael Correa
•	Başkan Yardımcısı	Lenín Moreno
Kuruluşu
•	İspanya'dan	10 Ağustos 1809
•	İspanya'dan	24 Mayıs 1822
•	Gran Colombia'dan	13 Mayıs 1830
•	Su (%)	4
Nüfus
•	2013 sayımı	15,740,000
GSYH (SAGP)		2013 tahmini
•	Toplam	94,47 milyar $
•	Kişi başına	6.002,89 $
GSYİH (düşük)		2008 tahmini
•	Toplam	54,686 milyar $ (151.)
•	Kişi başına	3.928 $
Gini		42 orta
İGE (2007)		0.806 Hata: Geçersiz İGE değeri · 80.
Para birimi		ABD doları (USD)
Zaman dilimi		ECT, GALT (UTC-5, -6)
Trafik akışı		sağ
Telefon kodu		+593
Internet TLD		.ec

Ekvador, Güney Amerika'da temsili demokrasi ile yönetilen bir cumhuriyettir. Kuzeyde Kolombiya, doğu ve güneyde Peru ile komşudur ve batısında Büyük Okyanus vardır. Anakaradan 965 kilometre batıda, Büyük Okyanus'ta bulunan Galapagos Adaları da ülkenin sınırları dahilindedir. Adını aldığı ekvatorla ülke ikiye bölünmüştür.

Tarih

Yaklaşık 3 ayrı bağımsızlık tarihleri vardır.

İspanya hâkimiyetinin ardından Quito on bin kişinin yaşadığı bir şehirdi. 10 Ağustos 1809 yılında Quito'da, Carlos Montúfar, Eugenio Espejo ve Piskopos Cuero y Caicedo liderliği altında İspanya'dan bağımsızlık için halkın talebi olmuştur.

Ekvador, aynı zamanda İspanya'dan ayrılmak için ilk çağrıyı yapan Latin Amerika ülkesidir. 9 ekim 1820'de Guayaquil bağımsızlığını kazanan ilk Ekvador şehridir. 24 Mayıs 1822'de Mareşal Antonio José de Sucre komutasındaki Ekvador ordusu,Quito yakınlarındaki Pichincha Savaşı'nda İspanya'yı mağlup ederek bağımsızlığını elde etmiştir.

19. yüzyılda Ekvador'da yöneticilerin çabuk değişmesinden kaynaklanan bir dengesizlik vardır. 1941 yılında ise Peru ile aralarında yaşanan tansiyon savaşa dönüşmüştür. Peru, kendi toprakları olarak beyan ettiği yerlerde, Ekvador'un askeri varlığının bulunduğunu, bunun da işgal olduğunu ileri sürmektedir. Ekvador ise tam tersini iddia etmektedir. 1941 Temmuz'unda iki ordu da harekete geçti. Peru, 11,681 asker ile savaşa girerken, karşılarında kötü eğitilmiş ve yeterince takviye yapılamamış 5,300 askerli Ekvador ordusyla karşılaştılar. 5 Temmuz 1941'de Peru güçleri Zarumilla ırmağını yerleşti. 23 Temmuz 1941'de ırmağı aşıp Ell Oro'nun içlerine doğru ilerlemeye başladı. Ekvador, böylece savaştan çekilmek zorunda kaldı.

1960'larda piyasalardaki durgunluk ve toplumsal husursuzluk popülist politikalara ve askeri müdahelelere neden oldu. Bu arada yabancı şirketler Amazon'a yakın yerlerde petrol yatakları keşfetti. 1972'de, petrolü doğudan sahil şeridine taşıyan And Dağları boru hattının inşaatı, Ekvador'u Güney Amerika'nın ikinci büyük petrol ihraç eden ülkesi haline getirdi. 1970li yıllarda askeri rejim döneminde ülkenin borçlarının kötü idare edilmesi ile başlayan kötü yönetim altındaki birçok yıl, ülkeyi esasen yönetilemez hale getirmiştir. 1990lı yılların ortalarından itibaren, Ekvador hükümeti, yasama ve yargıda temsil edilen idare sınıfını yatıştırmayla uğraşan zayıf bir sınıf olarak karakterize edildi.

Yerli halkın etken seçmenler olarak ortaya çıkması, son yıllarda ülkenin demokratik oynaklığına etki etti. Nüfus, hükümetteki daha önceki hataları telafi etmek için toprak reformu, işsizlikte azalma ve sosyal hizmetleri sağlamakla motive edildi. Bu hareket, yürütmenin bozulmasına neden oldu.

Politika

Anayasa, başkana, başkan yardımcısına ve meclis üyelerine dört yıllık hizmet etme hakkı tanıyor. 15 tane bakanlık bulunuyor. Taşra yöneticileri ve meclis üyeleri doğrudan seçimle iş başına geliyor. Meclis, Temmuz ve Aralık'ta tatil nedeniyle toplanmıyor. 20 tane yedi üyeli meclis komisyonu bulunuyor. Yargıtay üyeleri, meclis tarafından süresiz bir dönem için seçiliyor.

Ekvador, Birleşmiş Milletler üyesidir. Aynı zamanda, birçok bölgesel toplulukların içinde yer alır.

Coğrafya

Chimborazo

Ekvador Haritası

Ekvador, üç temel bölgeden, bir de Büyük Okyanus'ta bulunan bir adadan meydana gelmiştir.

• La Costa, ülkenin batısındaki, Büyük Okyanus'u da kapsayan alçakta bulunan kıyı şeridini içerir.
• La Sierra, ülkenin ortasından geçen, kuzeyden güneye uzanan yüksek irtifadaki bölge.
• El Oriente, ülkenin doğusundaki Amazon yağmur ormanlarını kapsar. Ülke yüzölçümünün yaklaşık yarısını kaplar.
• Región Insular, ülkenin batısındaki Büyük Okyanus'ta bulunan Galapagos Adaları.

Ekvador'un üç temel bölgeden meydana gelmesi ile oluşan cografi konumu aynı zamanda iklim farklılığını oluşturur. Bu iklim farklılığı; muz, ananas gibi tropikal meyvelerin yanında kakao ve kahve gibi bitkiler ile pirinç, şeker, tütün, mısır, patates, elma, mandalina gibi değişik iklim tarımsal ürünlerinin yetişmesini de sağlar.

Ülke, 22 eyaletten meydana gelir ve her eyaletin kendi idari merkezi bulunur.

Kültür

Ekvador Milli Takımı forma renkleri

Ülkedeki en popüler spor, diğer Güney Amerika ülkeleri gibi futboldur. Ekvador Milli Takımının maçları ülkedeki en çok izlenen spor olayıdır. 2007 Haziranında FIFA, deniz seviyesinden 2,500 metre veya üzeri yükseklikteki yerlerde maç yapılmasını yasakladı. Rafael Correa ve Peru, Bolivya ve Kolombiya'daki meslektaşları bu kuralı protesto etmek için ortak bir mektup hazırladılar.

Ekvador, 2002 Dünya Kupası ve 2006 Dünya Kupası'na katılma hakkı kazandı. 2006 Dünya Kupası'nda A Grubunda Polonya ve Kosta Rika'nın önünde bitirerek; Almanya'nın ardından ikinci sırada yer aldı. Futsal da toplum arasında popülerdir.

Ekvador'da yemek türleri çok çeşitlidir. Tarımsal şartlar ile yükseklikle birlikte değişir. Domuz eti, tavuk, sığır eti engin çeşitlilikteki tahıllar, patates veya pirinçle birlikte, dağlık bölgelerde popülerdir. Ekvador'un dağlık bölgelerinde satılan sokak yiyeceği ise kavrulmuş domuz ile birlikte patatestir. Özellikle alçak bölgelerde birçok meyve çeşidi bulunur. Karides ve ıstakoz kıyı kesimlerin vazgeçilmez yiyecek maddesidir.

1991 yapımı film olan Sensaciones Ekvador'da çekilmiştir ve Ekvadorlu kardeşler Juan Esteban Cordero ve Viviana Cordero tarafından yönetilmiştir. Viviana Cordero, daha sonraları Ratas, Ratones, y Rateros ve Un Titán en el Ring adlı filmlerde görev almıştır.

Filmlerin dışında, Ekvador'da bir yılda sayısız kitap basılmaktadır. Bunların en önemlileri Rod Glenn'in bilik kurgu romanı The King of America ve Kurt Vonnegut'un bilim kurgu romanı Galapagostur.

Dış bağlantılar

• Ekvador
• Galapagos Adaları
• İngilizce Wikipedia Maddesi