Brezilya
Koordinatlar: 15°45′G 47°57′B / 15.75°G 47.95°B
| Brezilya Federal Cumhuriyeti República Federativa do Brasil
Brezilya |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| Slogan: Ordem e Progresso "Düzen ve İlerlemek" |
||||||
| Marşı: Hino Nacional Brasileiro | ||||||
.svg.png) |
||||||
| Başkent | Brasília 15°45′G 47°57′B / 15.75°G 47.95°B | |||||
| En büyük | São Paulo | |||||
| Resmî diller | Portekizce | |||||
| Etnik gruplar | 47,73% Beyaz
43,13 % Kahverengi 7.61% Siyah 1.09% Asyalı 0.43% Kızılderili |
|||||
| Hükûmet | Federal başkanlık cumhuriyeti | |||||
| • | Başkan | Michel Temer | ||||
| Kuruluşu | ||||||
| • | İlan | 7 Eylül 1822 | ||||
| • | Tanınması | 29 Ağustos 1825 | ||||
| • | Cumhuriyet | 15 Kasım 1889 | ||||
| Yüzölçümü | ||||||
| • | Total | 8.515.767 km2 (5.) 3.287.597 mil2 |
||||
| • | Su (%) | 0.65 | ||||
| Nüfus | ||||||
| • | 2016 tahmini | 206,440,850[1] (5.) | ||||
| • | Yoğunluk | 23.8/km2 (190.) 62/mil2 |
||||
| GSYH (SAGP) | 2016 tahmini | |||||
| • | Toplam | $3.101 trilyon (7.) | ||||
| • | Kişi başına | $15,048[2] (77.) | ||||
| GSYİH (düşük) | 2016 tahmini | |||||
| • | Toplam | $1.534 trilyon (9.) | ||||
| • | Kişi başına | $7,447[2] (69.) | ||||
| Gini (2014) | ▼ 51.5[3] yüksek |
|||||
| İGE (2014) |  0.755[4]yüksek · 75. |
|||||
| Para birimi | Real (R$) (BRL) | |||||
| Zaman dilimi | BRT (UTC−2 ila −5) | |||||
| • | Yaz (SU) | BRST (UTC−2 ila −5) | ||||
| Takvim | gg/aa/yyyy (CE) | |||||
| Trafik akışı | sağ | |||||
| Telefon kodu | +55 | |||||
| Internet TLD | .br | |||||
Brezilya (Portekizce: Brasil) ya da resmî adıyla Brezilya Federal Cumhuriyeti (Portekizce: 
República Federativa do Brasil ), Güney Amerika'da yer alan, kıtanın en büyük ve en kalabalık ülkesidir. Uzun bir Atlas Okyanusu kıyısı vardır. Komşuları, güneyden kuzeye: Uruguay, Arjantin, Paraguay, Bolivya, Peru, Kolombiya, Venezuela, Guyana, Surinam, Fransız Guyanası'dır. (Ekvador ve Şili hariç tüm Güney Amerika ülkeleriyle komşudur.)
Brezilya Bayrağında renkler, ormanları ve madenleri değil eskiden görev yapmış Kraliyet ailelerini simgeler.
Tarihçe
21 Nisan 1500 tarihinde Portekizli bir gemici olan Pedro Alveras Cabral, Hindistan'a gittiği düşüncesiyle Güney Amerika'ya ayak bastı ve ülkeyi Portekiz kralı adına zaptettiğini ilan etti. 1530 yıllarında Martin Alfonso de Sousa liderliğindeki bir keşif gezisi esnasında, stratejik noktalar olan yerlere, Rio de Janerio ile bir yıl sonra da bugünkü Santos şehrinin banliyosü olan Sao Vicente şehirlerini kurdular.
Piratiningo şehri de 1532 yılında Sao Vicente yakınlarında yüksek bir bölgede kuruldu. Portekizlilerin İspanya hâkimiyetine girdiği 1580'den 1640 tarihine kadar Brezilya bir İspanya sömürgesi oldu. 1640'ta Portekizliler Brezilya'yı tekrar ele geçirdiler. Hükumet merkezi 1763'te Salvador'dan Rio de Janeiro'ya taşındı. Zira burası coğrafi ve stratejik bakımdan merkez olmaya daha uygundu.
1698 yılında Sao Paulo'da bol miktarda altın bulundu. Daha sonra iç kesimlere Amazon havzasına yapılan keşif gezileri sonucu altından başka madenler de bulundu. Bölgede çeşitli feodal gruplar ortaya çıktıysa da fazla yaşamayıp yeniden birlik sağlandı.
1572 yılında Brezilya'yı yönetim bakımından Salvador ve Rio de Janerio'dan ibaret olmak üzere ikiye ayıran sistem, 17. yüzyıl çeyreğine kadar devam etti. 16 ile 17. yüzyılda İspanyollar, İngilizler, Fransızlar ve Almanlar zaman zaman bu bölgeyi ele geçirmek istedilerse de muvaffak olamadılar. 1807'de Portekiz'in Napolyon Bonapart tarafından işgal edilmesi üzerine kral ailesi ve devletin bazı ileri gelenleri Brezilya'ya kaçtılar ve ertesi sene hükumet merkezini Rio de Janerio'da kurdular.
Bu esnada Brezilya'nın nüfusu 2.500.000 olup bunun 400.000'i beyaz 1.300.000 siyahi ve 800.000'ini yerli halk teşkil ediyordu. Zenciler büyük şekerkamışı çiftliklerinde ve madenlerde çalıştırılmak üzere 1538 yılında Afrika'dan köle olarak getirilmişlerdi. 1819'da Napolyon'un Avrupa devletlerine yenilmesi üzerine Portekiz Kralı VI. João, oğlu Dom Pedro'yu, Brezilya Genel Valisi bırakarak Portekiz'e geri döndü.
1822'de Portekiz parlamentosu ilk koloni statüsüne geri dönmek isteyince, Brezilyalılar, Dom Pedro Jose Boni Facia de Andrada Silvan'ın liderliğinde bağımsızlık hareketlerini başlattılar ve 7 Eylül 1822'de bağımsızlıklarını ilan ettiler. Kurulan Brezilya İmparatorluğu 1824'te liberal bir anayasa kabul etti. Düzensiz savaşlardan sonra Portekizliler Brezilya'nın bağımsızlığını kabul etmek zorunda kaldılar. Brezilya İmparatorluğu 1889 yılına kadar sürmüştür.
Latin Amerika'da uzun süre krallıkla idare edilen tek ülke Brezilya idi. 1831 yılında Dom Pedro, oğlu İkinci Dom Pedro'ya tahtı terk etmek zorunda bırakıldı. İkinci Dom Pedro zamanında modern Brezilya'nın temelleri atıldı. 1888'de 800.000 köylüye hürriyet verildi. 1889'da kansız bir darbe ile krallık idaresi yıkılarak cumhuriyet idaresi kuruldu. 15 Kasım 1889'da yapılan askerî darbeyle İmparator II. Pedro iktidardan indirilip 1822'den beri monarşiyle yönetilen ülkede cumhuriyet ilan edildi ve darbenin lideri Manuel Deodoro da Fonseca ülkenin ilk cumhurbaşkanı oldu.[5] 1914'te siyasi birliği temin eden Brezilya, bütün dünya ülkeleri tarafından tanındı.
İklim
Brezilya'da tropik bir iklim mevcuttur. Yazlar doğu ve kuzey doğu bölgesinde sıcak,kışlar kıyıda 20 dereceye kadar ulaşabilir. Brezilya'nın dağlık arazisinde daha soğuktur. Güney'de nemli ve astropikal bir iklim vardır.
| Ay | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
| Minimum Sıcaklık (°C) | 23 | 23 | 22 | 21 | 19 | 18 | 17 | 18 | 18 | 19 | 20 | 22 |
| Maksimum sıcaklık (°C) | 29 | 29 | 28 | 27 | 25 | 24 | 24 | 24 | 24 | 25 | 26 | 28 |
| Nem (%) | 76 | 78 | 81 | 80 | 79 | 78 | 77 | 75 | 78 | 77 | 77 | 77 |
| Yağmurlu günler | 13 | 11 | 12 | 10 | 20 | 7 | 7 | 7 | 11 | 13 | 13 | 14 |
Brezilya Hakkında
Resmî dili Portekizce olan Brezilya’da başkan, milletvekilleri, senatörler, valiler, belediye başkanları, eyalet ve şehir meclisleri üyeleri dört senede bir yapılan seçimlerle belirlenir. 110 milyon seçmenin katıldığı 2002 yılı seçimlerinde tüm bölgelerde elektronik seçim sandıkları kullanılmıştır.
Son ekonomik göstergeler (2008)
- Nüfus: 190.495.4 (milyon)
- Milli gelir: +4.2 (2007 4. Çeyrek)
- Sanayi üretimi: +8.5 (2008 Ocak)
- Enflasyon: +4.6 (2008 Şubat)
- İşsizlik: 8.0 (2008 Ocak)
- Ticaret dengesi: +36.5 (2008 Şubat)
- Cari işlemler dengesi: -1.2 (2008 Ocak)
- Dolar kuru: 1,68
- Faiz: 11,18
Nüfusu 1 milyonun üzerinde on üç şehri olan Brezilya’nın en büyük şehirleri São Paulo (11 milyon) ve Rio de Janeiro’dur (6,6 milyon).
Kişi başına gelirin 13.000 dolar olduğu nüfusunun %81’i Katolik, %18’i Protestan, %1’i ise Müslüman ve Musevidir. Katoliklerden 20 milyon kadarı aynı zamanda Afrika kökenli dinlerin ayinlerine de gitmektedirler.
Brezilya’da 8 senelik zorunlu eğitim devlet okulları tarafından ücretsiz bir şekilde sağlanmaktadır. Bunun yanında, yüksek öğrenim de dahil olmak üzere, devlet okullarının yanı sıra özel okullar da etkinlik göstermektedirler.
Beş kez Dünya şampiyonu olduğu futbolun yanı sıra voleybol, basketbol, tenis, yüzme, plaj voleybolu, sörf, otomobil yarışları ve yelkencilik Brezilya'nın Dünya çapında başarılar elde ettiği spor dallarıdır. Ayrıca Capoeira ve samba, özellikle ülkenin Afrika kökenli kültürünün, bütün dünyada dikkat çektiği folk etkinlikleridir. Dünya Futbolu'na önemli oyuncular katmıştır ve katmaktadır.
Eyaletler
Bölge
Ayrıca bakınız
Kaynaklar
- ↑ "Brazil". IBGE population estimates.
- 1 2 "Brazil". International Monetary Fund (IMF). http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2016/01/weodata/weorept.aspx?sy=2015&ey=2020&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=54&pr1.y=7&c=223&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a=. Erişim tarihi: 1 Nisan 2016.
- ↑ "GINI index (World Bank estimate)". World Bank. http://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=BR. Erişim tarihi: 9 Kasım 2016.
- ↑ "2015 Human Development Report Summary". United Nations Development Programme. 2015. http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr_2015_statistical_annex.pdf. Erişim tarihi: 14 Aralık 2015.
- ↑ Altındiş, Ceyla - NTV Tarih - Sayı 34 - Kasım 2011 - İstanbul 1308-7878
.svg.png)
| ||||||||||||||||
| ||||||
| ||||||
| ||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||
|