Ardıç

Ardıç
Adi ardıç
Bilimsel sınıflandırma
Âlem: Plantae (Bitkiler) Bölüm: Pinophyta (Açık tohumlular) Sınıf: Pinopsida Takım: Pinales (İğne yapraklılar) Familya: Cupressaceae (Servigiller) Cins: Juniperus L.
Türler
Metne bakınız.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Ardıç ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur. Wikispecies'te Ardıç ile ilgili detaylı taksonomi bilgileri bulunur.

Ardıç ağacı dağlık alanlarda rahatlıkla üremekte ve yetişmektedir. Bu nedenle dağ yaşamını benimsemiş konar göçer kültürlerde ardıç ağacı önemli bir yere sahiptir. Ayrıca kimi Göçebe halklara ait kültürlerde dinsel törenler genellikle ardıç ağacının dumanı ile yapılmaktadır.

Juniperus occidentalis var. australis.

Ardıç, servigiller (Cupressaceae) familyasından Juniperus cinsine ait iğne yapraklı ağaç ve çalı formundaki taksonların ortak adı.

Üremesi için bir başka türe bağlı olabilmektedir. Eskiden Ardıç tohumlarının yere dökülerek ve dökülen bu tohumların bir ardıç kuşu tarafından yenmedikçe çimlenmenin gerçekleşmediği düşünülmekteydi.Ancak Hazin Cemal GÜLTEKİN ve arkadaşları Ardıç tohumlarına uyguladıkları işlemlerle yapay olarak Ardıç tohumlarını çimlendirmeyi başarmışlardır.^[1][2]

Şaman Türkmen'lerde ve Bektaşi - Alevilerde kutsal olarak kabul edilen bir ağaçtır. Dallarına bez baglanarak dilek tutulur veya dalları tekkelerde tütsü olarak kullanılır.

Türkiye'deki en eski ardıç ağacının Konya, Taşkent Alata (Balcılar)'da bulunduğu iddia edilmektedir. Bu iddiaya göre bin veya 2300 yaşında olan bu ağaca yöresel olarak ağıl ağaç denilmektedir.^[3]

Ardıç tohumları pek çok hastalığın tedavisinde "bitkisel ilaç" olarak yaygın bir biçimde kullanılmaktadır. Ardıç tohumları yemeklere koku ve tat vermek maksadıyla da kullanılırlar - özellikle yağlı et yemeklerinde yemeği "hafifletmek"te de çok yararlıdır.

Türleri

• Seksiyon Juniperus
  • Alt seksiyon Juniperus
    • Adi ardıç (Juniperus communis)
    • Sahil ardıcı (Juniperus conferta)
    • Mabet ardıcı (Juniperus rigida)
  • Alt seksiyon Oxycedrus
    • Azorlar ardıcı (Juniperus brevifolia)
    • Kanarya Adaları ardıcı (Juniperus cedrus)
    • Formoza ardıcı (Juniperus formosana)
    • Ryukyu Adaları ardıcı (Juniperus lutchuensis)
    • Katran ardıcı (Juniperus oxycedrus)
    • Büyük kozalaklı ardıç (Juniperus macrocarpa)
  • Alt seksiyon Caryocedrus
    • Andız (Juniperus drupacea)
• Seksiyon Sabina
  • Eski Dünya türleri
    • Çin ardıcı (Juniperus chinensis)
    • Mekong ardıcı (Juniperus convallium)
    • Boylu ardıç (Juniperus excelsa)
    • İran ardıcı (Juniperus polycarpos)
    • Kokulu ardıç (Juniperus foetidissima)
    • Kara ardıç (Juniperus indica)
    • Komarov ardıcı (Juniperus komarovii)
    • Fenike ardıcı (Juniperus phoenicea)
    • Afrika ardıcı (Juniperus procera)
    • Ibuki ardıcı (Juniperus procumbens)
    • Xinjiang ardıcı (Juniperus pseudosabina)
    • Himalaya ardıcı (Juniperus recurva)
    • Sabin ardıcı (Juniperus sabina)
    • Sichuan ardıcı (Juniperus saltuaria)
    • Orta Asya ardıcı (Juniperus semiglobosa)
    • Pulsu ardıç (Juniperus squamata)
    • İspanya ardıcı (Juniperus thurifera)
    • Tibet ardıcı (Juniperus tibetica)
    • Himalaya kara ardıcı (Juniperus wallichiana)
  • Yeni Dünya türleri
    • Juniperus angosturana
    • Meksika ardıcı (Juniperus ashei)
    • Batı Hint ardıcı (Juniperus barbadensis)
    • Bermuda ardıcı (Juniperus bermudiana)
    • Blanco ardıcı (Juniperus blancoi)
    • Kaliforniya ardıcı (Juniperus californica)
    • Pembe kozalaklı ardıç (Juniperus coahuilensis)
    • Comitán ardıcı (Juniperus comitana)
    • Timsah ardıcı (Juniperus deppeana)
    • Durango ardıcı (Juniperus durangensis)
    • Ağlayan ardıç (Juniperus flaccida)
    • Gamboa ardıcı (Juniperus gamboana)
    • Sürünücü ardıç (Juniperus horizontalis)
    • Jalisco ardıcı (Juniperus jaliscana)
    • Tek tohumlu ardıç (Juniperus monosperma)
    • Dağ ardıcı (Juniperus monticola)
    • Batı ardıcı (Juniperus occidentalis)
    • Utah ardıcı (Juniperus osteosperma)
    • Kırmızı kozalaklı ardıç (Juniperus pinchotii)
    • Saltillo ardıcı (Juniperus saltillensis)
    • Kayalık Dağları ardıcı (Juniperus scopulorum)
    • Standley ardıcı (Juniperus standleyi)
    • Kurşun kalem ardıcı (Juniperus virginiana)

Kaynakça

1. Tomás Santos, José L. Tellería, Emilio Virgós (1999). "Dispersal of Spanish juniper Juniperus thurifera by birds and mammals in a fragmented landscape.". Ecography 22 (2): 193-204. http://www.jstor.org/stable/3683278. 
2. Thomas Pennant (1818). British zoology, Volume 1. J. Christie. s. 439. http://books.google.com/books?id=PPYKAAAAIAAJ&pg=PA439. 
3. "Zamana meydan okuyan ağaç". konyahaber.com.tr. 5 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20141205111124/http://www.konyahaber.com.tr/cgi-bin/index.pl?news_id=172;cat=10. Erişim tarihi: 17 Nisan 2012. .(Türkçe)