Jura Devri
Jura, Mezozoik zamanın Trias'tan sonra gelen, yani ikinci dönemidir. 205,1 milyon yıl önce ve 142 milyon yıl önce arasıdır.
Jura Dönemi’nde tek kıta Pangea, kuzeye doğru kayarken, kuzey enlemlerinde sıkışıyordu ve parçalanmaya başlıyordu. Parçalar birbirinden uzaklaşmaya başladılar. Bu uzaklaşma aralarında geniş ve uzun yarıklar oluşturdu. Bu yarıklar boyunca pek çok volkanik etkinlik yaşanmıştır. İzleyen Kretase Dönemi'nde bugünkü Kuzey Avrupa ve Kuzey Amerika birbirinden ince bir deniz çizgisiyle ayrılmış olacaktır.
Jura iklimi Trias'a göre daha yumuşak, iklimler arası farklılıklar belirsizdi. Yağış miktarı artmış, sıcaklıklar düşmüştü. Artan nem miktarıyla birlikte bitki yaşamı daha güçlendi. Dönemin büyük bölümünde kutuplarda buzul yoktu ve bunun bir sonucu olarak deniz seviyesi yüksekti. Yükselen denizler, kıtaların bir bölümünün üzerini örttü.
Trias'ın sonunda gerçekleşen küçük bir yok oluş, Jura'da dinozorların yayılmasına fırsat verdi. Dinozorlar çeşitlenip gelişti, dev boyutlara ulaştı. Jura'nın başında Diplodocus ve Apatosaurus gibi devasa sauropod dinozorlar çeşitlendi. Allosaurus ve Compsognathus gibi etçil theropodlar da sayıca bollaştı. Kuş benzeri dinozorlar yaygınlaşırken, Archaeopteryx gibi dinozor benzeri ilkel kuşlar dönemin sonunda ortaya çıktı.
Dinozorlar karada hüküm sürerken, bilinen en büyük uçan omurgalılar olan teruzorlar gökyüzünde yaygınlaştı. İhtiyozorlar, plesiyozorlar ve dev deniz timsahları, denizlerde sürüngen hanedanın temsilcileri olarak besin zincirinin en üstünde yerlerini aldı.
Jura'da sürüngenlerin ezici üstünlüğü olsa da, ilkel memeliler bu dönemde gelişme ve çeşitlenmelerine devam etti. İlk çiçekli bitkilerin de Jura'nın sonlarına doğru evrimleştiği düşünülüyor.
Juranın sonunda küçük bir kitlesel yok oluş meydana gelir. Yok oluştan karasal ekosistemler, özellikle dinozorlar, pek fazla etkilenmez. Ammonitlerin pek çok cinsi, deniz sürüngenleri, midye ve istiridye türlerinin %80'i ve pek çok sığ su canlısı yok olur. Bu yok oluşun sebebi bilinmiyor. Ancak deniz tabanındaki çok büyük metan yataklarının boşalmasının tetiklediği bir dizi olayın yok oluşa neden olabileceğine dair kuşkular var. Jura'dan sonra Kretase dönemi başladı.
Jura Devri'nin dönüm noktaları
- 205,1 -142 milyon yıl önce Pangea parçalanmaya başlar
- Ekvatoral ve nemli olan iklim dönem boyunca gittikçe yumuşar
- Dinozorlar karasal ekosistemlerin baskın omurgalı grubu olur
- Denizlerde sürüngenler çağı başlar
- Sürüngenler gökyüzünün de hakimi olur
- Belemmitler denizlerde yaygınlaşıp çeşitlenir
- Bitkiler dünyasında "Sikatların Çağı"
- Kuşların ortaya çıkması
Önce gelen Proterozoik Devir | 542 myö - Fanerozoik Devir - günümüz | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
542 myö - Paleozoik - 251 myö | 251 myö - Mezozoik - 65 myö | 65 myö - Senozoik - günümüz | ||||||||||
Kambriyen | Ordovisyen | Silüryen | Devoniyen | Karbonifer | Permiyen | Trias | Jura | Kretase | Paleosen | Neojen | Kuvaterner |