Küçük Sahne

1951 yılında kurulan "Küçük Sahne Tiyatrosu"nun logosu.

Küçük Sahne Tiyatrosu, Muhsin Ertuğrul'un İstanbul'da 1951 yılında kurduğu ve 1957'de perdelerini kapatan tiyatro topluluğudur. Daha sonra aynı salonda başta Dormen Tiyatrosu olmak üzere birçok tanınmış tiyatro topluluğu çalıştı. Bugün ise aynı binada Sadri Alışık Tiyatrosu bulunmaktadır.

Tarihçe

Kurucusu olduğu Ankara Devlet Tiyatrosu'ndan 1950 yılında istifa ederek İstanbul'a gelen Muhsin Ertuğrul, 1 Nisan 1951'de Beyoğlu İstiklal Caddesi'nde 1877’den kalma tarihi "Atlas Pasajı"nın içinde o yıl inşası yeni tamamlanmış olan "Küçük Sahne" adlı tiyatro salonunda perdelerini açtı. "Küçük Sahne Tiyatrosu" adını verdiği bu yeni topluluğun mali destekçisi Yapı Kredi Bankası'ydı^[1].

Ertuğrul, genç sanatçılardan oluşan çok geniş bir oyuncu kadrosu oluşturmuştu. Aralarında Nevin Akkaya, Sadri Alışık, Çolpan İlhan, Heyecan Başaran, Şükran Güngör, Agâh Hün, Cahit Irgat, Asuman Korad, Kâmran Yüce, Mücap Ofluoğlu, Lale Oraloğlu ve Münir Özkul gibi oyuncuların bulunduğu ilk kadroya daha sonra Haldun Dormen, Altan Karındaş ve Hayri Esen'in de aralarında olduğu birçok yeni oyuncu eklendi.

Tiyatro, John Steinbeck'in "Fareler ve İnsanlar"'ıyla perdelerini ilk kez açtığı 1951-1952 sezonunda ayrıca Federico García Lorca'nın "Kanlı Düğün"'üyle Türk yazarlarından Vedat Nedim Tör'ün iki oyununu sahneledi. O yıl Küçük Sahnede saat 6 matinelerinde Fransız ve İngiliz tiyatro toplulukları sahne alıyor ve bazı Avrupalı keman ve piyano virtüözlerinin konserlerine de yer veriliyordu. 1954-1955 mevsiminde sahneye konan "Hamlet"'te Hamlet rolünü bir kadın oyuncu, Nur Sabuncu oynadı.

Topluluk altıncı yılında arka arkaya iki şanssızlık yaşadı. Kurucuları ve yönetmenleri Muhsin Ertuğrul yeniden Devlet Tiyatrolarına dönmüş ve onları yalnız bırakmıştı. Ayrıca hamileri Yapı Kredi Bankası'nın maddi desteğinden de mahrum kalmışlardı. Joseph Kesselring'in "Arsenik" ve Richard Nash'in "Yağmurcu" adlı oyunlarının sahnelendiği 1956-1957 mevsiminden sonra Küçük Sahne Tiyatrosu topluluğu dağıldı.

Kurucularından Vedat Nedim Tör'ün aktardığına göre, Küçük Sahne 'verimli bir fidelik' olmuştu, zira oradan yetişenler daha sonra pek çok tiyatronun başına geçtiler^[2]

Ertesi yıl aynı salonda Haldun Dormen'in Dormen Tiyatrosu çalışmaya başladı. İlerleyen yıllarda Küçük Sahne, Gülriz Sururi-Engin Cezzar Topluluğu, Ulvi Uraz Tiyatrosu, Mücap Ofluoğlu Tiyatrosu, Ali Poyrazoğlu Tiyatrosu gibi pek çok ünlü tiyatro topluluğuna kucak açtı. Bugün ise aynı binada Sadri Alışık Tiyatrosu bulunmaktadır ve binanın ünlü tiyatro geçmişi nedeniyle topluluk Küçük Sahne Sadri Alışık Tiyatrosu adıyla anılmaktadır.

Oyuncu kadrosu

Başlangıç kadrosu Heyecan Başaran Nevin Akkaya Sadri Alışık Uğur Başaran Mehmet Ali Ermiş Şükran Güngör Agâh Hün Cahit Irgat Çolpan İlhan Asuman Korad Mücap Ofluoğlu Lale Oraloğlu Münir Özkul Ali Serttaş Zeynep Sırmalı Şahin Tek Kâmran Yüce

Sonradan katılanlar Altan Karındaş Neriman Esen Suat Taner Şükran Akın Nur Sabuncu Haldun Dormen Ali Üstüntaş Mümtaz Alpaslan Orhan Çubukçu Neriman Alışık Gönül Kaptan Nevin Seval Mümtaz Ener Hayri Esen Pekcan Koşar

Sahnelenen oyunlar

1951-1952 sezonu Fareler ve İnsanlar, (John Steinbeck) Kanlı Düğün, (Federico García Lorca) Yarış, (J. C. Holm - G. Abbott) Karakolda, (Sidney Kingsley) Siyah Beyaz, (Vedat Nedim Tör) Aşağıdan Yukarı, (Vedat Nedim Tör) Jacques-Gautier yönetimindeki "Fransız Tiyatrosu"nun 60 temsili (Matine gösterileri) Jeanne Marie Darre (piyano) , Devy Erlich (keman) konser ve resitalleri. 1952-1953 sezonu Onikinci Gece, (William Shakespeare) On Büyük Yaramaz (Agatha Christie) Arpa Ambarı (Marcel Achard) Örümcek (Joseph Kramm) Her Yerde Bulut (H. Herbert) Jacques Janvier yönetimindeki Fransız Tiyatro Topluluğu temsilleri (Matine gösterileri) The English Players Topluluğu (5 piyes, Matine gösterileri) Bernard Bimont Fransız Topluluğu (7 piyes, Matine gösterileri)

1953-1954 sezonu Babayiğit (J. M. Synge) Ziyafet (M.G. Sauvajon) Dünkü Çocuk (Gaston Kanin) Cinayet Var (Frederick Knott) 1954-1955 sezonu Hamlet (William Shakespeare) Hamlet rolünü bir kadın oyuncu, Nur Sabuncu oynadı. Godot'yu Beklerken (Samuel Beckett) Yaz Bekârı (George Axelrod) Oyun Olmasaydı (Andre Raussin) 1955-1956 sezonu (Bu yıl Muhsin Ertuğrul ayrıldığı için oyunları Agâh Hün yönetmiştir) Bir Ümit İçin (Montserrat) (Emmanuel Roblès) Çayhane (John Patrick) Keçiler Adası (Ugo Betti) Sevgili Gölge (Jacques Deval) 1956-1957 sezonu (Tiyatronun 6. ve son sezonu) Arsenik (Joseph Kesselring) Soytarı, (Leonid Andreev) Yağmurcu, (Richard Nash)

Küçük Sahne Dergisi

İlk sayısı "Küçük Sahne Tiyatrosu"nun perdelerini ilk kez açtığı Nisan 1951 tarihinde çıkan "Küçük Sahne Dergisi", topluluğun oyunlarını tanıtmak amacıyla çıkartılıyordu. Sadece tiyatro mevsiminde dağıtılan dergi aylık periodlarla yayımlanıyordu. Sahibinin Şevket Rado, yazı işleri müdürünün de Şükrü Enis Regü olduğu belirtilen dergi 14 sayfaydı ve küçük boyda basılıyordu. Dergi 1957 yılına kadar çıkmıştır. Derginin son sayısı Şubat-Mart 1957 tarihini taşıyordu.

"Küçük Sahne Tiyatrosu" dağıldıktan sonra Küçük Sahne salonunda gösterilerini sürdüren bazı tiyatrolar da aynı adı taşıyan dergiler yayımladılar. Örneğin Dormen Tiyatrosu'nun tanıtım dergisinin adı "Haldun Dormen Küçük Sahne" idi. Daha sonra salonu devralan "Gülriz Sururi-Engin Cezzar Topluluğu" da 1960'lı yıllarda benzer isimde bir sahne dergisi yayımlamaya başladı. "Gülriz Sururi-Engin Cezzar Küçük Sahne" dergisi adını taşıyan bu yayının ilk sayısı 1962'de çıkmıştı ve birkaç ayda bir yayımlanıyordu.

Kaynakça

1. Türkiye Ansiklopedisi 1923-1973. Kaynak Kitaplar. 1974. s. Cilt:3 sayfa 974. 
2. "Kent Oyuncuları" (Türkçe). tiyatronline.com. 17 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130117161434/http://www.tiyatronline.com/tiyatrolar/23/kent-oyunculari-.html. Erişim tarihi: 11 Kasım 2011.