Kırmızı ve Siyah

Kırmızı ve Siyah (Le Rouge et le Noir), ilk baskısı 1830'da yapılan, Fransız yazar Stendhal'ın romanı. Türkçeye Kızıl ile Kara olarak da çevrilmiştir. Parma Manastırı ile birlikte Stendhal'ın sayısı pek az olan eserlerinin içinde en sağlam iki yapıtından biri kabul edilir. Napoleon Bonaparte'ın sürgüne gönderilişi ile yaşanan Restorasyon Dönemi'ni ustaca anlatan Stendhal; Katolik Kilisesi'ni, liberal kesimi, aristokratları, burjuvaları, kralcıları ve özgürlükçüleri de olayın akışına adapte etmiş, eleştirmeyi ihmal etmemiş, tutkulu bir aşkın hikâyesi içinde Fransa'nın genel görünüşü ile ilgili yorumlar yapmıştır. Yükselme ihtirası ile yanıp tutuşan bir genç olan Julien Sorel'in zaman zaman ikiyüzlülüğe kadar varan içten pazarlıklı halini, gerçekten bağlı olduğu dünya görüşünü ve Napoleon hayranlığını saklamaya çalışırken yaşadığı bunalımı anlatan roman bu yönü ile bir psikolojik roman özelliği taşır.

Stendhal, romanına kendi özel hayatından birçok isim katmıştır. Hayal kırıklıklarında, sevinçlerinde ve anılarında yer eden karakterleri romanın satır aralarında kullanmaktan çekinmemiştir. Romanın ana karakteri Julien'in papaz okulunda tanıştığı Chazel, yazarın çocukluk arkadaşlarından biridir. Metreslerinden birinin adının, Stendhal'i Mérimeé ile aldatan Madam Rubempré'nin, romanda Besançon'daki eski belediye başkanının karısı olan yaşlı ve zengin bir kadının adı olarak kullanılması ise ilginçtir.

Yapıtlarını oluştururken önceden uzun uzun tasarlamak yerine irticalen yapılan bir kurguyu seçen Stendhal, yazma konusundaki yeteneğini para amaçlı kullanmamış, gerçek bir sanatçı gibi davranıp, estetik kaygıyı ön planda tutmuştur. Bugün birçok tamamlanmamış eserinin, yazarın evinde bir köşeye atıldığı ve hiç basılmadığı bilinmektedir. İnsanlık Komedyası projesi ile 95'e yakın roman ve hikâye ortaya koyan Balzac'ın yanında, Stendhal'in sayısı beşi geçmeyen romanları, birkaç hikâyesi, otobiyografisi ve birkaç gezi yazısı göze az gözükebilir. Buna rağmen ustaca yapılan kurgusu, sürükleyici anlatımı ve başarılı ruh tahlilleri ile Kırmızı ve Siyah bugün birçok eleştirmence dünyanın en iyi 10 romanından biri kabul edilerek, Stendhal'ın tek noksanlığı olan eserlerinin sayıca azlığını kapatmıştır.Ayrıca dünya klasiklerindendir.

İngiliz yazar Somerset Maugham Kırmızı ve Siyah için şöyle der:

“	Kırmızı ve Siyah, bir aşkın, gittikçe büyüyen bir aşkın hikâyesidir. Korkuları, duraksamaları, ateşli tutkusuyla, usta elinden çıkmıştır. Onu okumak eşsiz bir yaşantıdır.	”