Kadeş Antlaşması

İstanbul Arkeoloji Müzesinde bulunan antlaşmanın asıl metni

Kadeş Antlaşması, MÖ 13. yüzyılın başında, bazı kaynaklara göre MÖ 1285[1] bazı kaynaklara göre ise MÖ 1286[2] yılında yapılan Kadeş Savaşı sonunda Mısır Firavunu II. Ramses ile Hitit Kralı III. Hattuşili arasında imzalanmış barış antlaşmasıdır.[3] Suriye topraklarının paylaşılması ile neticelenmiştir.[1] Yakın Doğu’da imzalanmış ilk antlaşma olma niteliğini taşır. Şu güne kadar kaydedilmiş-bulunmuş en eski uluslararası antlaşma[4] olmasına karşın daha eski antlaşmaların varlığı kanıtlanmıştır. Orijinal olarak Akad dilinde yazılmış Mısır ve Hititçe'ye de kopyalanmış[4] eşit koşullar altında[3] imzalanmış olan antlaşmanın kil tabletten kopyası Hitit İmparatorluğu'nun başkenti olan Hattuşa (Boğazköy) antik kentinde yapılan kazılar sonucu 1906 yılında bulunmuştur.[3]

Antlaşma Öncesi

Mısır'da II. Ramses tahta geçmiş ve genel olarak mimari yönden ülkesini güzelleştirmiştir. Ayrıca düzeni kurmak ve ülkesinin gücünü göstermek için bazı askeri seferlere çıkmıştır.[2] Bununla beraber tahta çıktığı dönemde ülkesinin, Hitit Devleti ile olan siyasi ve ekonomik sorunlarını da sırtlamıştır. Kadeş Savaşı hükümdarlığının en önemli olaylarından biridir. Savaşın nedeni M.Ö. 13. yüzyıl başlarında Mısır ve Hitit devletlerinin birbirine eşit kuvvetler haline gelmesi, Kral Muvatalli'nin ülke sınırlarına yeniden şekil vermek istemesi, I. Şuppiluliuma döneminde Hitit Prensi Zannanza’nın kraliçe Ankesenamon ile evlenmek üzere Mısır'a giderken Mısırlılar tarafından öldürülmesi[2] ve bu iki büyük devletin ekonomik çıkarlarının Kuzey Suriye toprakları üzerinde birleşmesidir. Bir diğer neden ise Hitit egemenliğindeki Amurru şehir devletinin Mısır safına geçmesidir.[2] İki büyük ordu Kadeş yakınlarında karşılaşmıştırlar ve savaş burada yapılmıştır.[2]

Christian Jacq'ın "Ramses Kadeş Savaşı" isimli kitabında; II.Ramses'in büyük bir başarı kazandığından, Hititleri darmadağın ettiğinden ve o zamanki Hitit kralı II. Muvatalli’in barış için yalvardığından bahseder.[2] Aslında ne Mısır ne de Hitit Devleti'nin Kadeş Savaşı'nın gerçek galibi olduğu söylenemez. Ancak sadece Mısır kaynaklarına bakılmayıp objektif bir yaklaşım ele alınırsa askeri açıdan Hititlerin daha başarılı olduğunu söylemek mümkündür.[2] Savaşın ardından III.Hattuşili döneminde II. Ramses ile Kadeş Antlaşması imzalanmıştır. Anlaşmanın Doğu'daki Asur tehdidine karşı da yapıldığı savunulabilir.

Antlaşmanın İçeriği

Antlaşma metninde "Mısır ülkesi kralı, büyük kral, kahraman Mısır ülkesi kralı, büyük kral, kahraman Re-masesa-mai Amana'nın (II. Ramses), Hatti ülkesinin büyük kralı Hattuşili ile dostluklarının, kardeşliklerinin ve büyük krallıklarının devamı için yaptıkları antlaşmadır." denmektedir.[3]

Antlaşmanın içeriği iki önemli kararı barındırmaktadır.

Antlaşmanın sonuçları ve önemi

Şu güne kadar kaydedilmiş-bulunmuş en eski uluslararası antlaşmadır.[4] Boğazkale (Hattuşaş) kazılarında bulunan kil tablet örneği, İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmektedir.Antlaşma metninin büyütülmüş bir kopyası ise New York'taki Birleşmiş Milletler Binası'nda bulunmaktadır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Notlar

  1. 1 2 Dünya Tarihi, 2010.s.34.
  2. 1 2 3 4 5 6 7 NTVMSNBC Mahfi Eğilmez’in Kadeş savaşını kim kazandı? adlı yazısı Erişim tarihi:28.06.2011
  3. 1 2 3 4 5 6 İstanbul Arkeoloji Müzeleri Resmi Sitesi Şark Eserleri Müzesi Eserler/Kadeş Antlaşması Sayfası Erişim tarihi:28.06.2011
  4. 1 2 3 Ancientanatolia.com sitesi Hitit Dönemi Sayfası Büyük Hitit Devleti veya Emperyal Dönem sayfası Erişim tarihi:28.06.2011

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/11/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.