Batı Grönland İnuitleri
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
|---|---|
| Diller | |
| Batı Grönland İnuitçesi, Danca | |
| Din | |
| Hıristiyanlık (Evangelical Lutheran[1]), eskiden Şamanizm | |
| İlgili etnik gruplar | |
| Kuzey Grönland İnuitleri, Doğu Grönland İnuitleri, İnuitler | |
|
Batı Grönland İnuitleri (Grönland İnuitçesi Kalaaleq [tekil] Kalaallit [çoğul] ya da Kitaamiutut; Danca vestgrønlændere; İngilizce West Greenlanders, Western Greenlanders, West Greenland Inuit), Danimarka'ya bağlı özerk Grönland'ın batısında Kitaa (Batı Grönland) bölgesinde yaşayan İnuit kolundan Grönland İnuitlerine bağlı Eskimo halkı. Nüfusları 44.000-50.000 arasındadır ve Grönland nüfusunun yaklaşık % 80-88 kadarına denk gelir[1][2].
Kabile ve şiveleri
Eskimo kabile adları tipik olarak -miut («halk») ekiyle biter ve dil ile şiveleri belitrmek için de buna -ut eki getirilir.
- Kuzey Batı Grönland İnuitçesi (İng. North West Greenlandic; Dan. nordvestgrønlandsk). Upernavik, Uummannaq, Diskobugt ve Aasiaat şehirlerinde konuşulur.
- Avangnamiut (İng. dialect of Upernavik; Dan. Upernavik-dialekt)
- Kangaatsiaq-Uummannaq şivesi (İng. Kangaatsiaq-Uummannaq (sub-)dialect)
- Qeqertarsuarmiut
- Kangiamiut
- Akunermiut
- Orta Batı Grönland İnuitçesi (İng. Central West Greenlandic; Dan. centralgrønlandsk). Sisimiut, Maniitsoq ve Nuuk şehirlerinde konuşulur.
- Quavaitmiut
- Kalatditmiut. Yazı dilinin temelini oluşturur.
- Güney Batı Grönland İnuitçesi (İng. South West Greenlandic; Dan. sydvestgrønlandsk). Paamiut, Qadortoq ve Kap Farvel (Nunap Isua) şehirlerinde konuşulur.
- Paamiut şivesi (İng. Paamiut (sub-)dialect; Dan. Paamiut (kommunes) dialekt)
- Nanortalik-Qaqortoq şivesi (İng. Nanortalik-Qaqortoq (sub-)dialect; Dan. Qassimiut-Nanortalik dialekten)
- Kap Farvel şivesi (İng. Kap Farvel; Dan. Kap Farvel dialekten)
Dil ve Eğitim
Grönland İnuitçesinin Batı Grönland İnuitçesi (Kalaallisut) adıyla bilinen lehçesini konuşurlar ve bu lehçe aynı zamanda resmi dilin temelini oluşturur
Günümüzde okul eğitimi zorunlu olup kendi lehçelerinde değil resmî Batı Grönland İnuitçesi ile yapılmakta ve Danca da öğretilmektedir.
Sosyal yaşam
Aile
Geleneksel olarak babayerli bilateral küçük geniş aile biçiminde topluluk oluştururlar.
Din
Şamanizm
Şamanizm bütün Eskimo halklarının Hristiyanlık öncesi geleneksel dinidir ve etkileri günümüzde az da olsa görülmektedir.
Hıristiyanlık
Günümüzde diğer Grönland İnuitleri gibi Kuzey İnuitleri de Hristiyan olup Evangelical Lutheran mezhebidendir[3].
Sanat
Batı Grönland İnuitleri hayvan derilerinden dikiş ürünleri ile maske yapımında da öne çıkarlar. Sanat formu olarak tupilaq (evil spirit object) adlı şekiller de görülür[1].
Ayrıca bakınız
Dipnotlar
- 1 2 Hessel, Ingo. Arctic Spirit. Vancouver: Douglas and McIntyre, 2006 ISBN 978-1-55365-189-5
- ↑ Baldacchino, Geoffery. "Extreme tourism: lessons from the world's cold water islands", Elsevier Science, 2006: 101. (retrieved through Google Books) ISBN 978-0-08-044656-1.
- ↑ "Greenland." CIA World Factbook. Retrieved 6 Aug 2012.