Kara Kartal Nişanı

Kara Kartal Nişanı (Schwarzer-Adler-Orden)

Kara Kartal Nişanı göğüs yıldızı
Prusya Krallığı tarafından verilen ödül
Tür Şövalye nişanı
Olası hak sahipleri Yönetim birimi üyeleri, yüksek sivil ve askeri yöneticiler ve Prusya Kralı tarafından atanan önemli kişiler
Veriliş nedeni Sivil ya da askeri liyakat
Durum Kullanım dışı
Tanım Rozet, sol omuz üzerinde; göğüs yıldızı, sol göğüs üzerinde taşınır
İlk verilişi 1701
Son verilişi 1918
Toplam 407[1]
Öncelik
Ast Kızıl Kartal Nişanı

Kara Kartal Nişanı (Almanca: Hoher Orden vom Schwarzen Adler), Prusya Krallığı'nın en yüksek onur madalyasıydı. Brandenburg seçicisi III. Friedrich (ertesi gün I. Friedrich adıyla Prusya Kralı olmuştur) tarafından 17 Ocak 1701 tarihinde yürürlüğe konan nişan, son Prusya Kralı Kayzer II. Wilhelm'in 1918 yılında tahttan indirilmesiyle son bulmuştur. Ne var ki, Hollanda sürgününe gönderilen İmparator bu ödülü aile üyelerine vermeyi sürdürmüş ve ikinci eşi Hermine Reuss'u Kara Kartal Nişanı'na sahip ilk kadın yapmıştır.

Genel bilgiler

Nişanın hangi koşullar altında verileceğine ilişkin hükümler 18 Ocak 1701'de hazırlanmış ve 1847 yılında gözden geçirilmişlerdir. Buna göre Kara Kartal Nişanı yalnızca birkaç şövalyeye verilebilecekti. Bu öbek de kendi arasında ikiye ayrılmaktaydı. Bunlardan ilki Hohenzollern ya da farklı hanedanlara üye şövalyeler iken diğeri katedral şövalyeleriydi. Nişan 1847 yılından önce yalnızca soylulara veriliyorken bu tarihten sonra asil olmayan katedral şövalyeleri asillik orununa (Adelstand) yükseltilmeye başlamışlardır.[2] Katedral şövalyeleri genellikle yüksek rütbeli sivil ya da askeri görevlilerden oluşmaktaydı.

Yasal hükme göre, bu nişana sahip olanlar Kızıl Kartal Nişanı Büyük Haçı'na da sahip oluyorlar ve bunu boyunlarına astıkları bir kurdeleyle taşıyorlardı. Kara Kartal Nişanı'na sahip Prusya Kraliyet Sarayı üyeleri 1862 yılından başlayarak 1. sınıf Taç Nişanı'nı taşımaya da hak kazanmışlardır.[3]

İmleri

Nişan rozeti, mavi renkle sırlanmış altın Malta haçından oluşmakta, haçın kollarında ise altın taçlı kara kartallar bulunmaktaydı. Madalyanın orta bölümünde ise I. Friedrich'e ait krallık damgası yer almaktaydı.

Rozet, bir çerçeve kurdele ya da zincirle birlikte kullanılmaktaydı. Turuncu hareli bir çerçeve olan kurdele sol omuzla sağ kalça arasına asılıyordu. Zincir (Kette) ise rozetten bağımsız biçimde boyna dolanıyordu. Üzerinde birbirine kenetlenmiş 24 bağlantı bulunduran madalyanın ortasında "herkes hak ettiğini bulur" anlamına gelen Suum Cuique yazısı bulunmaktaydı. Yazının çevresini saran FR simgeleri ise bir haç deseni oluşturmaktaydı.

Nişan yıldızı gümüşten yapılmış olup düz ve yontulmuş parçalara sahipti. Madalyanın orta bölümünde ise altın zemin üzerine oturtulmuş kara bir kartal, beyaz bir defne çelengi ve Suum Cuique yazısı görülmekteydi. Kartal, bir defne çelengini sol pençesiyle kavramakta ve sağ pençesinde bir kraliyet asası tutmaktaydı.

Kara Kartal Nişanı ödül törenlerinde kırmızı kadifemsi başlıklar giyilmekte ve sol omuz üzerinde işlemeli yıldızlar taşınmaktaydı.[3]

Hak sahipleri

Kara Kartal Nişanı, resmiyet kazandığı 1701 yılından 1918 yılına dek 407 kez verilmiştir. Yalnızca I. Friedrich döneminde (1701-1713) verilen madalya sayısı 57'dir.[1][4] Şövalyelere verilen madalya sayısı 1918 yılında 118'i bulmuştur. Madalya sahiplerinden 14'ü Prusya Kraliyet Sarayı üyesi, biri Hohenzollern Prenslik Sarayı üyesi, 49'u (bunlardan 9'u o tarihte Almanya ile savaşta olan devletlerin yetkilileridir) farklı uluslardan kişiler ve 54'ü herhangi bir oruna sahip olmayan Almanlardı.[5] Bu ödülü kazanan sıradan yurttaşlar soylu unvanı elde etmekte ve kralın kalıt hakkına ortak edilmekteydiler.

Kara Kartal Nişanı, kraliyet ailesinin her erkek üyesine 10. yaşlarına bastıkları gün verilmekte ve bu kişiler 18. doğumgünlerinde onurlandırılmaktaydılar. Nişan, Prusya kraliçelerine (ve daha sonraları Alman imparatoriçelerine) de verilmekteydi ancak kraliyet ailesinin diğer kadın üyeleri genellikle Louise Nişanı ile ödüllendirilmekteydiler.

Nişanı verme yetkisi olan Hükümdar ve soylular

Kara Kartal Nişanı cübbesini giyen IV. Friedrich Wilhelm (Özgün portre, Kreuger'e aittir)

Hohenzollern Kraliyet Sarayı

Kara Kartal Nişanı'nın çerçevesini taşıyan İmparatoriçe Auguste Viktoria (Özgün portre, Philip de Laszlo'ya aittir)

Hohenzollern Prenslik Sarayı

Yabancı Krallar

Avusturya-Macaristan İmparatoru I. Franz Josef, mareşal üniforması ve Kara Kartal Nişanı'yla (1900)

Şövalyeler

Bugünkü kullanımı

Kara Kartal Nişanı günümüzde Alman Jandarması'nın (Feldjäger) belirtkesi olarak kullanılmaktadır.

Kaynakça

Notlar

  1. 1 2 Preußische Orden
  2. ↑ Werlich, Nişan ve Madalyalar, 182
  3. 1 2 1918 Prusya Devlet El Kitabı, 38.
  4. ↑ Bu sayının yalnızca katedral şövalyelerine verilen madalya sayısını gösterip göstermediği bilinmemektedir
  5. ↑ 1918 Prusya Devlet El Kitabı, 38-41
This article is issued from Vikipedi - version of the 2/6/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.