Chulalongkorn
| Chulalongkorn | |
|---|---|
| Siyam Kralı | |
 | |
| Hüküm süresi | Ekim 1868 - 23 Ekim 1910 |
| Önce gelen | Mongkut |
| Sonra gelen | Vaciravudh |
| Hanedan | Çakri Hanedanı |
| Babası | Mongkut |
| Annesi | Debsirindra |
| Doğum |
20 Eylül 1853 Bangkok |
| Ölüm |
23 Ekim 1910 (57 yaşında) Bangkok, Siyam |
Chulalongkorn (Phrachunlachomklao olarak da bilinir, ölümünden sonra V. Rama, d. 20 Eylül 1853, Bangkok - ö. 23 Ekim 1910, Bangkok), Siyam (bugün Tayland) kralı. Ülkesini sömürge yönetimi altına girmekten korumuş ve kapsamlı reformlar yapmıştır.
Kral Mongkut'un dokuzuncu oğluydu. Ama annesi kraliçe olan ilk erkek çocuk olduğu için tahtın varisi ilan edildi. Ekim 1868'de babası öldüğünde henüz 15 yaşında olduğundan, ülkenin yönetimini Naip Somdet Chao Phraya Si Suriyawong üstlendi. Sonraki beş yıl içinde saraydaki çalışmaları gözleyerek krallık görevine hazırlandı; bu arada 1871'de Britanya Malezyası ile Hollanda Doğu Hint Adalarına, 1871-72'de de Malezya, Birmanya (Myanmar) ve Hindistan'a geziler yaptı.
Kasım 1873'te taç giydikten sonra önemli reformlar gerçekleştirdi. İşe köleliğin ve toprak kulluğunun kaldırılmasından başlayıp hukuk ve maliye kurumlarını düzeltti ve atamayla gelen üyelerden oluşan yasama meclisleri kurdu. Ama, Batı'dan esinlendiği ve Siyam'ın geleceği için çok önemli gördüğü bu reformlar, saraydaki tutucu çevrelerin tepkisini çekti ve iki taraf arasındaki çekişme 1875 başlarında siyasal bir bunalıma yol açtı. Eski kuşak tarafından engellenen kral, 10 yıl boyunca başka reform yapmadı, ama yavaş yavaş yetenekli ve güvenilir yöneticilerden bir kadro oluşturdu. 1880'lerin ortalarından başlayarak bu yeni kadroyla birlikte Siyam'ın eski yönetim kurumlarında düzenlemeler yaptı. Bu girişimleri 1892'de Batı'daki modellere dayanan yeni bir yönetim sisteminin kurulmasıyla sonuçlandı. Yeni sistemde eyaletlerin yönetimi savunma, dışişleri, adalet, eğitim ve bayındırlık gibi işlerden sorumlu 12 bakanlık oluşturulmuştu. Chulalongkorn, yeni düzenleme aracılığıyla keyfi yönetimi tümüyle durdurdu, uzak eyaletlerin özerkliğine son verdi, nesnel hukuk kuralını yerleştirdi ve ilköğrenim ile askerlik hizmetini zorunlu kılarak, Siyam'da çağdaş yurttaşlık anlayışının temellerini attı. Reformlar, yalnızca kralın liberal eğilimlerinden değil, aynı zamanda komşu ülkeler gibi sömürge yönetimine girmemek için, sömürgeci güçlere Siyam'ın "uygar" bir ülke olduğunu gösterme zorunluğuna inanmasından kaynaklanıyordu. Büyük bayındırlık işleri için Çinli coolieler getirilmesini destekledi, 1901′de ülkeyi demiryoluna kavuşturan Chulalongkorn, aynı yıl Siyam’a ilk elektrik santralini de getirdi.[1]
Ama bu önlemler Siyam'ı yabancı etkisinden uzak tutmaya yetmedi; Siyam kendileriyle antlaşmalar imzaladığı büyük devletlerin (Fransa, Büyük Britanya, ABD, Rusya, Japonya) bir ölçüde himayesi altında kalmaktan kurtulamadı. Krallık sınırlarının kesin olarak belirlenmesi, Chulalongkorn döneminde gerçekleşti. 1892'de Fransızların kışkırtrmasıyla savaş çıktı ve savaşta yenilen Siyam 1907'ye değin yapılan bir dizi antlaşmayla Laos ve Kamboçya'nın batısındaki haklarından vazgeçmek zorunda kaldı; Angkor ve Battambang'ı, Fransız egemenliğindeki Kamboçya'ya bıraktı. 1909'da ise Malayların yaşadığı Kelantan, Trengganu, Kedah ve Perlis eyaletleri Büyük Britanya'ya bırakıldı.
Chulalongkorn, Batı'yla ilişkilerinde sömürgeci güçler arasında yansız ve dengeli bir tutum takınarak Siyam'ın öbür ülkelerle eşit haklara sahip bir devlet olarak tanınması için çalıştı. 1897 ve 1907'de Avrupa'ya yaptığı gezilerde Batılı hükümdarlarca eşit bir kral olarak karşılandı.
Tayların tarihinde, tahtta en uzun kalan hükümdar olan Chulalongkorn, 1910'da öldüğünde oğlu Vaciravudh'a modern ve bağımsız bir krallık bıraktı. Chulalongkorn, modern Tayland'ın babası ve en büyük hükümdarlarından biri olarak kabul edilir.
Kaynakça
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Mongkut |
Siyam Kralı 1868–1910 |
Sonra gelen: Vaciravudh |
|
| |||||||||||||||||
