Karl Valentin
Karl Valentin'in Eugen Rosenfeld tarafından çizilmiş resmi | |
---|---|
Alman tiyatrocu, komedyen ve yazar | |
Doğum |
04 Haziran 1882 Münih, Almanya |
Ölüm |
09 Şubat 1948 (65 yaşında) Planegg, Almanya |
Meslek | Tiyatrocu, komedyen ve yazar |
Karl Valentin ['faləntin] (Doğum adı: Valentin Ludwig Fey D. 4 Haziran 1882 Münih - Ö. 9 Şubat 1948 Planegg) Bavyera'lı komedyen, kabere oyuncusu, palyaço, yazar ve film yapımcısı. Weimar Cumhuriyeti dönemindeki Alman Kültürü'ne damgasını vurmuştur. Valentin 1920'lerde pek çok Sessiz filmde oynamıştır, bu sebeple bazen "Almanya'nın Charlie Chaplin'i olarak görülmüştür".[1]
İlk işleri
Valentin orta gelirli, hali vakti yerinde; mobilya taşıma işiyle uğraşan bir aileden gelir. Valentin ilk işine bir marangoz çırağı olarak başladı, bu meslekteki tecrübeleri hayatının ilerleyen yıllarında sahne ve dekor yapımında işine yaradı. Karl Valentin 1902 yılında Hermann Strebel'in gözetimi altında kabere kariyerine başladı, bir çeşit okuldaki bu eğitimi üç ay sürdü. İlk gösterisine Nürnberg'deki "eski bir cephanelik"te (Zeughaus) çıktı. Babasının ölümünün ardından Karl, üç yıl süreyle kabare performansına ara verdi, bu süre zarfında 1906'ya kadar gezerek kendine ait "yirmi sazlık tek adamlı müzik grubu" kurdu.[2]
Kısa süre sonra Karl Valentin düzenli olarak Münih'teki bira salonlarında ve kaberelerde boy gösterir oldu. Kadın tiyatro partneri Liesl Karlstadt ile beraber güçlü bir Bavyera ağzıyla yazdığı komik oyunları sahneleyerek üne kavuştu. Valentin çok sayıda sesli ve sessiz film yaptı[3] fakat onu asıl haklı şöhreti Weimar Cumhuriyeti boyunca Almanya'da sahnelenmiş, Valentin tarzı komedi oyunlarıyla oluşmuştur.[4]
Bertolt Brecht'li yıllar
1923 senesinde Karl Valentin Bir Berber Dükkanının Gizemi (Mysterien eines Friseursalons) isimli, slapstick filminde yarım saat kadar rol aldı.[5] Filmin senaryosu Bertolt Brecht tarafından yazılmıştı, film yönetmeni ise Erich Engel'di. Filmde rol alanlar arasında Valentin'in sahne arkadaşı Liesl Karlstadt'ın yanı sıra Max Schreck, Erwin Faber, Josef Eichheim ve Blandine Ebinger de bulunmaktadır. Bir Berber Dükkanının Gizemi isimli filmin çekimleri, şubat 1923'te bitti fakat film hemen piyasaya sürülemedi; yapım en önemli yüz Alman yapımı film arasında gösterilmektedir.[6]
Bir önceki yıl (1922) Bertolt Brecht, Valentin ve Karlstadt Valentin'in Oktoberfest[7] parodisinde rol almıştır. Brecht'e göre Valentin, ucuz psikolojisi ve tamamen yapmacık ve gereksiz mimik kullanımları dışında Chaplin'e benziyordu.[8]
Oyunculuğu
Valentin'in naif espri anlayışı doğrudan dadaist, sosyal dışavurumcu ve yeni nesnellikçi akımlarla alakalı skeçler oluşturmasını sağlıyordu. Karl Kraus'la çalıştı sürece karamizahın saygıdeğer bir üstadı kabul edildi.[9] Valentin'in esprilerini daha çok dil üzerine kurmuş, kelime oyunları tabanlı anlaşılması zor bir tarz oluşturmuş, yapımlarında dilin ve absürdlüğün sınırlarını zorlamıştır; Karl Valentin bir dil anarşistidir. Genellikle Valentin tarzında tiyatro yanlış anlamalarla başlar ve başroldeki Karl skeç boyunca kelimeyi ya da kelimeleri yanlış anlamaya devam eder.
Müzeler ve anıtlar
- 1959'da özel bir girişimli Münih'in Isartor semtinde Valentin-Müze açıldı. Müzede Karl Valentin'in bıraktığı sant mirasının absürd bölümleri gösterilmektedir.
- Münih'in Viktualienmarkt semtinde Karl Valentine ait bir heykel bulunmaktadır. Hala Valentin'in sevenleri bu heykelin ziyaretine gelmektedirler ve heykele çiçek bırakmaktadırlar.
Eserleri
DVD'deki Filmleri
- Karl Valentin ve Liesl Karlstadt: Die Kurzfilme (Kısa Film, 3 DVD), Munih 2002, Publisher Film101
- Karl Valentin ve Liesl Karlstadt: Die Spielfilme (Başrol Filmleri, 3 DVD), Münih 2004, Publisher Film101
- Karl Valentin ve Liesl Karlstadt: Die beliebtesten Kurzfilme (En Meşhur Kısa Filmleri), Münih 2006, Publisher Film101
- Karl Valentin ve Liesl Karlstadt: Die Kurzfilme – Neuedition (Kısa Filmler - Yeni Düzenleme, 3 DVD) Münih 2008, Publisher Film101
Bütün eserleri
Helmut Bach Maier ve Manfred Faust tarafından düzenlenen Karl Valentin'in bütün eserleri 8 bölümden oluşmaktadır.
- Bölüm 1: Monologe und Soloszenen (Monologlar ve tekli sahneler)
- Bölüm 2: Couplets (eşliler)
- Bölüm 3: Szenen (sahneler)
- Bölüm 4: Dialoge (diyaloglar)
- Bölüm 5: Stücke (parçalar)
- Bölüm 6: Briefe (mektuplar)
- Bölüm 7: Autobiographisches und Vermischtes (otobiyografik ve karışık)
- Bölüm 8: Filme und Filmprojekte (film ve fil yapımları)
Film şirketleri ve yapımların isimleri
Kurzfilme
- Karl Valentins Hochzeit (1912 - 1913)
- Die lustigen Vagabunden (1912)
- Der neue Schreibtisch (1913 - 1914)
- Die Schönheitskonkurrenz oder: Das Urteil des Paris (1921)
- Der entflohene Hauptdarsteller (1921)
- Mysterien eines Frisiersalons (1922)
- Auf dem Oktoberfest (1923)
- Der Feuerwehrtrompeter (1929)
- Im Photoatelier (1932)
- Orchesterprobe (1933)
- Der Zithervirtuose (1934)
- Es knallt (1934)
- Der verhexte Scheinwerfer (1934)
- Im Schallplattenladen (1934)
- Der Theaterbesuch (1934)
- So ein Theater! (1934)
- Der Firmling (1934)
- Musik zu zweien (1936)
- Die Erbschaft (1936)
- Strassenmusik (1936)
- Ein verhängnisvolles Geigensolo (1936)
- Die karierte Weste (1936)
- Beim Rechtsanwalt (1936)
- Kalte Füße/Beim Nervenarzt (1936)
- Der Bittsteller (1936)
- Ewig Dein (1937)
- Selbst Valentin macht mit (Werbefilm für die Deutsche Sparkasse; 1937 - 1938)
- Nur nicht drängeln (Werbefilm für die Deutsche Sparkasse; 1937 - 1938)
- München (1938)
- Der Antennendraht/Im Senderaum (1938)
- In der Apotheke (1941)
Spielfilme
- Der Sonderling (1929)
- Die verkaufte Braut (1932, Valentins erster Tonfilm)
- Kirschen in Nachbars Garten (1935)
- Donner, Blitz und Sonnenschein (1936)
Hörspiele
- Buchbinder Wanninger
- Radfahrer und Verkehrsschutzmann
- Der Trompeter von Säckingen
- Die Brille
- Das Aquarium
- Der Ententraum
- Der Hutladen
- Der Schäfflertanz
- Der verlorene Brillantring
- Die gestrige Zeitung
- Der Notenwart
- Der neue Buchhalter
- Das Brillantfeuerwerk
- Semmelnknödeln
- Der Spritzbrunnenaufdreher
Lieder
- Die alten Rittersleut
- Das Lied vom Sonntag
Kaynakça
- ↑ Michael Glasmeier, Karl Valentin: Der Komiker und die Künste (Munich: Carl Hanser Verlag, 198Michael Glasmeier, Karl Valentin: Der Komiker und die Künste (Monachium: Carl Hanser Verlag, 1987), str. 37.7), p. 37.
- ↑ Kurt Horwitz, "Karl Valentin in einer anderen Zeit," Stürzflüge im Zuschauerraum (Munich, Piper Verlag, 1970), pp. 16-17.
- ↑ Karl Valentin in Selbstzeugnissen und Bilddokumenten. Michael Schulte. (Reinbeck bei Hamburg: Taschenbuch Verlag, 1968), pp. 130-133.
- ↑ Calandra (2003).
- ↑ "A Brecht-Valentin Production: Mysteries of a Barbershop", W. Stuart McDowell, Performing Arts Journal, Vol. 1, No. 3 (Winter, 1977), pp. 2-14.
- ↑ "Acting Brecht: The Munich Years," by W. Stuart McDowell, in The Brecht Sourcebook, Carol Martin, Henry Bial, editors (Routledge, 2000) p. 71 - 83.
- ↑ Brecht is shown participating in the Valentin sketch Oktoberfestschaubude (Octoberfest entertainment booth) in a photograph reproduced in Willett (1967, 145).
- ↑ Quoted by Willett and Manheim (1970), p. 112,
- ↑ Marmo, Emanuela (2004) Interview with Daniele Luttazzi (March 2004) quote:
Quando la satira poi riesce a far ridere su un argomento talmente drammatico di cui si ride perchè non c'è altra soluzione possibile, si ha quella che nei cabaret di Berlino degli Anni '20 veniva chiamata la “risata verde”. È opportuno distinguere una satira ironica, che lavora per sottrazione, da una satira grottesca, che lavora per addizione. Questo secondo tipo di satira genera più spesso la risata verde. Ne erano maestri Kraus e Valentin.
Dış bağlantılar
- Karl Valentin resmi internet sitesi (Almanca)
- IMDb'de Karl Valentin
- Münih/Isartor'daki Karl Valentin Müzesi